Croesawodd y Cadeirydd bawb i gyfarfod cyntaf y Pwyllgor yn y tymor newydd hwn.  Dywedodd wrth y Pwyllgor ei fod yn falch iawn o gael ei ethol yn Gadeirydd ar adeg gyffrous i'r Pwyllgor gyda datblygiad y system atgyfeirio aelodau newydd, gweithredu Deddf Llywodraeth Leol ac Etholiadau (Cymru) a phenodi Aelodau newydd i wasanaethu ar y Pwyllgor.  Dywedodd y dylai'r holl faterion sy'n ymwneud â'r Gwasanaethau Democrataidd gael eu cyfeirio at Bennaeth y Gwasanaethau Democrataidd a fydd yn dyfeisio Rhaglen Waith Ymlaen i'r Pwyllgor.  

Gofynnodd aelod o'r Pwyllgor a fyddai modd gosod eitem ar y Rhaglen Waith Ymlaen i werthuso'r Rhaglen Sefydlu Aelodau, unwaith y bydd y rhaglen wedi ei chwblhau.  Dywedodd Pennaeth y Gwasanaethau Democrataidd y byddai’n cynnwys golwg yn ôl ar y Rhaglen Sefydlu Aelodau fel rhan o Flaenraglen y Pwyllgor.    

Derbyn datganiadau o ddiddordeb personol a rhagfarnol (os o gwbl) gan Aelodau / Swyddogion yn unol â darpariaethau'r Cod Ymddygiad Aelodau a fabwysiadwyd gan y Cyngor o 1 Medi 2008.

Dim.

Dim.

dderbyn am gymeradwyaeth y Cofnodion cyfarfod y 21/10/2021

Cymeradwy cofnodion cyfarfod y pwyllgor Gwasanaethau Democrataidd 21 Hydref 2021 fel cofnod gwir a chywir.

PENDERFYNWYD:   Bod Cofnodion cyfarfod y Pwyllgor Gwasanaethau Democrataidd a gynhaliwyd ar 21 Tachwedd 2021 yn cael eu cymeradwyo fel cofnod cywir.  

 1. Rhoddodd y Pwyllgor ystyriaeth i'r cyfansoddiad enghreifftiol a'r canllawiau cysylltiedig a chytunwyd mewn egwyddor i'w cyflwyno i'r Cabinet a'r Cyngor i'w cymeradwyo a'u mabwysiadu.

2.  Sefydlodd y Pwyllgor Weithgor i ystyried y Cyfansoddiad yn fanwl ac fe'i ffurfir o Gadeirydd y Pwyllgor a'r Cynghorwyr M Hughes, RM ??James, R Smith ac I Spiller.

Ar ran y Swyddog Monitro, adroddodd y Rheolwr Gr?p Gwasanaethau Cyfreithiol a Democrataidd ar y Cyfansoddiad Enghreifftiol a’r canllawiau cysylltiedig i’r Pwyllgor eu hystyried.   Roedd adran 37 o Ddeddf Llywodraeth Leol 2000 yn ei gwneud yn ofynnol i awdurdodau lleol yng Nghymru gael cyfansoddiad ysgrifenedig, tra bod Adran 45 o Ddeddf Llywodraeth Leol ac Etholiadau (Cymru) 2021 (y Ddeddf) yn ei gwneud yn ofynnol i brif gynghorau gyhoeddi canllaw cyfansoddiad, gan esbonio mewn iaith gyffredin gynnwys cyfansoddiad y Cyngor.  Ychwanegodd fod yn rhaid i brif gynghorau gyhoeddi eu cyfansoddiad a'u canllaw cyfansoddiad yn electronig a darparu ar gais naill ai'n rhad ac am ddim neu ar dâl (sy'n cynrychioli dim mwy na'r gost o ddarparu'r copi).

Dywedodd Rheolwr y Gr?p Gwasanaethau Cyfreithiol a Democrataidd wrth y Pwyllgor fod Gr?p Swyddogion Monitro Cymru Gyfan, drwy gyllid gan Gymdeithas Llywodraeth Leol Cymru wedi comisiynu Browne Jacobson i ddrafftio cyfansoddiad model newydd a chanllaw cyfansoddiad enghreifftiol oherwydd darpariaethau sy'n dod i rym o dan y Ddeddf.  Mae pob awdurdod lleol wedi ystyried cyfansoddiad y model newydd ac mae wedi dod yn beth cyffredin.  Mae arddull y cyfansoddiad newydd yn fwy annealladwy i'r cyhoedd, gyda llai o ddyblygu.  Cynghorodd y Pwyllgor, er bod y model newydd yn cynnwys darpariaethau manwl, nad yw mabwysiadu cyfansoddiad y model yn ei gwneud yn ofynnol i'r holl ddarpariaethau manwl hynny gael eu mabwysiadu. Felly yn dilyn adolygiad lleol gan swyddogion, mae rhai o ddarpariaethau presennol y Cyngor wedi'u cadw er mwyn parhad a chadw'r gwaith gwerthfawr sydd wedi'i wneud dros y blynyddoedd wrth adolygu pob rhan o'r Cyfansoddiad presennol.

Adroddodd Rheolwr y Gr?p Gwasanaethau Cyfreithiol a Democrataidd hefyd ar y canllaw cyfansoddiad a oedd yn seiliedig ar ganllaw model Browne Jacobson, a gafodd ei addasu i adlewyrchu trefniadau cyfansoddiadol Cyngor Pen-y-bont ar Ogwr.  Er gwybodaeth, tynnwyd sylw at ganllaw i ddechreuwyr sy'n crynhoi holl ddarpariaethau'r cyfansoddiad. 

Dywedodd Rheolwr y Gr?p Gwasanaethau Cyfreithiol a Democrataidd wrth y Pwyllgor y byddai angen cymeradwyaeth y Cabinet a'r Cyngor ar y cyfansoddiad terfynol ac y byddai'n cael ei gyhoeddi ar wefan y Cyngor ynghyd â'r canllawiau sy'n cyd-fynd â nhw.

Gofynnir am farn yr Aelodau ar unrhyw newidiadau awgrymedig a chynigiodd y Rheolwr Gr?p fod y Pwyllgor yn ystyried sefydlu Gweithgor i ystyried y cyfansoddiad enghreifftiol a'r canllawiau cysylltiedig. 

Gofynnodd y Cadeirydd a oedd gan gyfansoddiad y model ddarpariaeth ar gyfer y ffyrdd hybrid newydd o weithio.  Dywedodd Rheolwr y Gr?p Gwasanaethau Cyfreithiol a Democrataidd fod y Cyfansoddiad yn cyfeirio at gyfarfodydd aml-leoliad ac atgoffodd Aelodau fod y Cyngor wedi cymeradwyo'r Polisi Cyfarfodydd Aml-leoliadau yn ddiweddar.  Dywedodd wrth y Pwyllgor fod y Ddeddf yn cyflwyno gofyniad i'r Cyngor gael Strategaeth Cyfranogiad y Cyhoedd hefyd. 

Argymhellodd y Pennaeth Gwasanaethau Democrataidd y gallai'r aelodau hynny o'r Pwyllgor nad oedd yn eistedd ar y Gweithgor hefyd godi unrhyw farn ar y dogfennau ar wahân. 

PENDERFYNWYD:  1. Bod y Pwyllgor yn ystyried cyfansoddiad y model ac yn cyd-fynd â chanllawiau;

2. Bod y Pwyllgor yn sefydlu Gweithgor i ystyried  ...  Gweld y cofnodion lawn ar gyfer eitem 4.

I ystyried unrhyw eitemau o fusnes y, oherwydd amgylchiadau arbennig y cadeirydd o'r farn y dylid eu hystyried yn y cyfarfod fel mater o frys yn unol â Rhan 4 (pharagraff 4) o'r Rheolau Trefn y Cyngor yn y Cyfansoddiad. 

Nid oedd unrhyw faterion brys.

Dim