Gwahoddwyr:

 

Cynghorydd Jane Gebbie – DirprwyArweinydd y Cyngor ac Aelod Cabinet - Gwasanaethau Cymdeithasol a Chymorth Cynnar

 

Claire Marchant - Cyfarwyddwr Corfforaethol - Gwasanaethau Cymdeithasol a Lles

Jacqueline Davies - Pennaeth Gofal Cymdeithasol i Oedolion

Laura Kinsey - Pennaeth Gofal Cymdeithasol I Blant

 

Tracey Shepherd - Uwch Reolwr - Tim Arolygu Awdurdodau Lleol - Arolygiaeth Gofal Cymru

 

Cyflwynodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol – Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant yr adroddiad a’i ddiben oedd cyflwyno i’r Pwyllgor Adroddiad Arolygiaeth Gofal Cymru (AGC) o Wasanaethau Gofal Cymdeithasol Plant a gofyn i’r Pwyllgor ystyried yr adroddiad a gwneud sylwadau ar y Cynllun Gweithredu cysylltiedig. 

 

Cyflwynodd y Dirprwy Bennaeth Gofal Cymdeithasol Plant y Cynllun Gweithredu manwl ac eglurodd ei fod wedi’i osod yn 4 adran yn unol ag adroddiad AGC. Tynnodd sylw at y gwaith sy'n cael ei wneud i fynd i'r afael â phob maes i'w wella yn y cynllun. Cadarnhaodd, er bod rhai camau gweithredu wedi'u cwblhau, bod nifer ohonynt yn mynd rhagddynt ond bod llawer o feysydd a nodwyd i'w gwella eisoes wedi'u nodi gan y gwasanaeth eu hunain cyn yr arolygiad a gwaith wedi dechrau arnynt yn barod. 

 

Dywedodd y Dirprwy Arweinydd a’r Aelod Cabinet dros Wasanaethau Cymdeithasol a Chymorth Cynnar (Dirprwy Arweinydd) ei bod hi’n gwybod, pan gafodd ei phenodi’n Aelod Cabinet dros Wasanaethau Cymdeithasol ar ddiwedd y llynedd, y byddai’n her a’i bod wedi bod yn ddigalon ar adegau.  ynghylch rhai o’r heriau a wynebir. Fodd bynnag, roedd hi bellach yn fwy calonogol a gallai weld mwy o gyfleoedd a’i bod yn treulio cymaint o’i hamser â phosibl gyda defnyddwyr gwasanaeth. Dywedodd am sgyrsiau diweddar Gofalwyr Maeth a oedd wedi bod wrth eu bodd yn rhoi gwybod iddi am y newidiadau y gallent eu gweld yn cael eu gwneud o fewn y practis.

 

Pwysleisiodd y byddai cwblhau’r hyfforddiant ‘Arwyddion Diogelwch’ yn rhoi gwell trosolwg i reolwyr. Yn ogystal, cododd yr heriau a wynebir gan yr agenda nid-er-elw o ran digonolrwydd y ddarpariaeth o leoliadau i bobl ifanc. Yn olaf, tynnodd sylw at y pwysau ar y cyllidebau ar gyfer Gwasanaethau Cymdeithasol a'r angen i edrych am ddyfodol mwy cynaliadwy ac arweiniad a chyfeiriad gan Lywodraeth Cymru. Rhybuddiodd pe byddai sefyllfa'r gyllideb yn aros yr un fath, yna ni fyddai'r Gwasanaethau Cymdeithasol yn aros yr un fath a bod angen cael sgwrs gyda chymunedau lle byddai'r effaith yn cael ei deimlo.

 

Diolchodd Aelod i'r Swyddogion a'r Dirprwy Arweinydd am eu gonestrwydd a thryloywder a gofynnodd a oedd y Cyfarwyddwr Corfforaethol yn fodlon bod yr adroddiad arolygu yn adlewyrchiad gwir a chywir o'r ddarpariaeth gwasanaeth ym Mhen-y-bont ar Ogwr.

 

Cadarnhaodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol - Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant ei bod hi a thynnodd sylw at y ffaith ei fod yn adlewyrchu'r hunanwerthusiad yr oeddent wedi'i gyflwyno i AGC a'i bod yn gobeithio ei fod hefyd yn adlewyrchu'r cyngor yr oedd wedi'i roi i'r Cyngor llawn pan gyflwynodd Adroddiad Blynyddol y Cyfarwyddwr Gwasanaethau Cymdeithasol. 

 

Cyfeiriodd Aelod at y ganran uchel o ymatebwyr i’r arolwg pobl a oedd yn teimlo eu bod yn cael eu trin ag urddas a pharch ‘yn anaml’ neu ‘byth’, a oedd yn teimlo eu bod yn cael eu clywed ‘yn anaml’ neu ‘byth’, pan ofynnwyd iddynt pa mor hawdd oedd cysylltu â’r gwasanaethau cymdeithasol, a ddywedodd, ‘ddim yn hawdd’ neu ‘anodd iawn’ a, phan ofynnwyd iddynt pa mor ddefnyddiol oedd y wybodaeth, y cyngor a’r cymorth a gynigiwyd gan y gwasanaethau cymdeithasol, a ymatebodd naill ai ‘ddim yn ddefnyddiol o gwbl’ neu ‘ddim yn ddefnyddiol’. Nododd y cyferbyniad â’r arolwg staff lle dywedodd 93% o’r ymatebwyr eu bod yn cael eu cefnogi i wneud eu gwaith a dywedodd 71% bod eu llwyth gwaith yn hylaw. Gofynnodd ai'r ffigurau oedd y safonau arferol a holodd pam roedd yr arolwg pobl yn adrodd un peth a'r arolwg staff yn adrodd peth arall.

 

Cadarnhaodd Dirprwy Bennaeth Gofal Cymdeithasol Plant fod yr ymateb i’r arolwg pobl yn faes yr hoffent ei weld yn cael ei wella. Cadarnhaodd, er bod y gwasanaeth yn cael amser heriol iawn, roedd yn ymddangos bod yr ymatebion i'r arolwg staff yn adlewyrchu lefel y gefnogaeth, yr adnoddau a'r cymorth lles sy'n cael eu rhoi i mewn yn gorfforaethol. 

 

Mewn ymateb i gwestiwn ynghylch pryd y byddai rheoli perfformiad yn cyd-fynd â’r dangosyddion perfformiad, amlygodd fod hyn wedi’i gydnabod yn yr hunanwerthusiad ac er ei fod yn faes i’w ddatblygu o hyd, dywedodd ei fod mewn sefyllfa llawer gwell ers Mai gyda gwybodaeth ar gael o ddydd i ddydd i'r tîm rheoli.

 

Mewn ymateb i gwestiwn a oedd yr her o niferoedd cyson uchel o atgyfeiriadau, mwy o gymhlethdod o ran angen a heriau gweithlu yn nodweddiadol o bob awdurdod lleol yng Nghymru neu’n arbennig i Ben-y-bont ar Ogwr, cadarnhaodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol – Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant fod Pen-y-bont ar Ogwr yn y chwartel uchaf o ran nifer y plant sydd wedi bod mewn gofal a'r nifer ar y Gofrestr Amddiffyn Plant. Bu cynnydd sylweddol, hyd yn oed ers y cyfnod adolygu, yn y plant sy’n agored i’r awdurdod ar sail gofal a chymorth, yn nifer y cysylltiadau drwy’r drws ffrynt a nifer yr asesiadau a gynhaliwyd yn y gwasanaethau statudol plant.

 

Tynnodd sylw at yr angen i newid y cydbwysedd gofal a bod AGC wedi sylwi bod yr awdurdod yn colli cyfleoedd i atal anghenion rhag gwaethygu a bod angen gwneud gwaith ar draws y system i edrych ar ble mae adnoddau'n cael eu buddsoddi. Tra'n cydnabod yr angen am adnoddau pan oedd angen ymyrraeth statudol, tynnodd sylw at yr angen i gael gwasanaethau atal wedi'u targedu, lle bo plant a theuluoedd yn cael eu cymell i newid, a allai ddarparu canlyniadau gwell na gwasanaethau statudol. Mae’r Sefydliad Gofal Cyhoeddus (IPC) wedi gwneud darn o waith yn edrych ar Gymorth Cynnar, Trothwy Gofal, diogelu a sut i reoli anghenion plant a theuluoedd ym Mhen-y-bont ar Ogwr, wedi'i ysgogi gan ddata a thystiolaeth. Fodd bynnag, y cyngor gan yr IPC oedd bod y galw ar y swm presennol yn debygol o barhau dros gyfnod o 2 flynedd o leiaf ac roeddent wedi darparu meini prawf clir o ran yr hyn sydd angen ei ystyried i ostwng y lefel. Felly, er bod rhai awdurdodau ledled Cymru yn arddangos nodweddion tebyg, roedd rhai wedi llwyddo i symud cydbwysedd gofal.

 

Mewn perthynas â chwestiwn ynghylch a oedd y cyfleoedd a gollwyd i archwilio a lliniaru risg yn drylwyr a diffyg chwilfrydedd proffesiynol yn deillio o faterion yn ymwneud â chapasiti, eglurodd y Dirprwy Bennaeth Gofal Cymdeithasol Plant fod AGC wedi bod yn cyfeirio at y set sgiliau a welsant wedi’i adlewyrchu yn y ffeiliau o ran ymarfer. Cyfeiriodd at y Cynllun Gweithredu a'r gyfres o opsiynau hyfforddi a oedd wedi'u casglu; roedd llawer ohonynt yn orfodol (ar gyfer staff parhaol a staff asiantaeth). Tynnodd sylw at y ffaith bod chwilfrydedd proffesiynol yn sgìl go iawn, i fynd o dan yr hyn a gyflwynir ar y wyneb ac yn un yr oedd angen i bob gweithiwr cymdeithasol ei feddu.

 

Yn ddiweddarach, mynegodd Aelod bryder y gallai plant ddiflannu oddi ar y radar yn anfwriadol oherwydd diffyg chwilfrydedd proffesiynol neu dderbyn yr hyn a welir ar y wyneb, a holodd a oedd mecanwaith mewnol i staff iau fynd â phryderon yn ôl i uwch reolwyr i sicrhau bod modd edrych yn fanylach ar unrhyw risgiau nad ydynt yn cael eu harchwilio. 

 

Cadarnhaodd y Dirprwy Bennaeth Gofal Cymdeithasol Plant ei bod yn bwysig cael goruchwyliaeth gan reolwyr cymorth, goruchwyliaeth a goruchwyliaeth anffurfiol. Roedd yn cydnabod bod y cyfle i gael sgyrsiau ar draws y ddesg wedi’u colli yn ystod y pandemig ond bod yr holl dimau diogelu bellach yn ôl mewn swyddfeydd â digon o staff a bod hyfforddiant goruchwylio yn hanfodol i sicrhau bod gan reolwyr y sgiliau i ddarparu’r arweiniad hwnnw. Er y bu heriau sylweddol o ran swyddi gweigion ar lefelau rheoli, roeddent wedi gallu penodi uwch reolwyr o awdurdodau lleol eraill lle'r oedd taliad atodol ar sail y farchnad wedi cynorthwyo.

 

Mewn ymateb i gais am eglurder ar ystyr trothwyon a safonau anghyson, dywedodd ei fod yn cyfeirio at lefel yr ymyrraeth a ddarperir ar sail risg.  Roedd y cynnydd sylweddol iawn mewn cysylltiadau Gwybodaeth, Cyngor a Chymorth (IAA) a dderbyniwyd wedi’u hadlewyrchu mewn nifer o ffeiliau yr edrychodd AGC arnynt a nodwyd y gwelliant sylweddol o’r anghysondeb o ran trothwyon a phenderfyniadau ers y digwyddiad critigol ym mis Chwefror a mis Mawrth. Roedd nifer y rheolwyr a roddwyd i'r gwasanaeth hwnnw wedi'i dreblu gyda chapasiti ychwanegol gan uwch weithwyr cymdeithasol sy'n gwneud y rhan fwyaf o benderfyniadau o ran risg ac yn sicrhau trothwyon cyson. 

 

Nododd Aelod yr oedi cyn ysgrifennu adroddiadau a gofynnodd a oedd galwadau i’r IAA yn cael eu recordio fel bod y wybodaeth a oedd wedi’i chynnwys mewn galwad ar gael ar unwaith, pe bai angen.

 

Cadarnhaodd y Dirprwy Bennaeth Gofal Cymdeithasol Plant nad oedd galwadau’n cael eu recordio ond tynnodd sylw at y ffaith, os oedd gan unrhyw weithiwr proffesiynol bryder diogelu, y dylent ffonio i mewn a’i bod yn bwysig bod hynny’n cael ei gofnodi ar y ddogfen gywir. Cadarnhaodd fod gan Addysg eu gweithdrefnau a’u polisïau diogelu eu hunain ac er bod athrawon yn gallu cysylltu â’r IAA am gyngor, os yw gweithiwr proffesiynol yn galw am gyngor ac eisiau cofnodi’r wybodaeth, mae angen iddynt ddatgan hynny, fel bod cyfrifoldeb deuol.

 

Er mwyn egluro ymholiad Aelod ynghylch a fyddai'n gyfrifoldeb ar y sawl sy'n adrodd i gyflwyno ffurflen ar ôl yr alwad os oedd am i'w wybodaeth gael ei chofnodi, dywedodd y byddai hynny'n dibynnu ar natur y drafodaeth ond os oedd hynny i wneud atgyfeiriad diogelu yr oedd gweithiwr proffesiynol am ei gyflwyno, dylid mynd ar drywydd hynny yn ysgrifenedig, ond bod gweithwyr proffesiynol yn yr IAA wedi cofnodi ar y system sgyrsiau gyda gweithwyr proffesiynol eraill.

 

Mynegodd yr Aelod bryder y gallai fod nifer o fân bryderon yn cael eu hadrodd gan wahanol unigolion gan arwain at bryder diogelu na fyddai IAA o reidrwydd yn ei godi. Cytunodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol i gynhyrchu nodyn briffio yn nodi'r broses ar gyfer galwadau a wneir i'r Gwasanaeth IAA, i gynnwys manylion ynghylch sut neu os yw'r rhain yn cael eu cofnodi a chyfrifoldeb ysgolion wrth wneud atgyfeiriadau diogelu. 

 

Nododd yr Aelod ganran yr ymatebion i’r arolwg pobl nad oedd yn gweld y cyngor a roddwyd yn ddefnyddiol a thynnodd sylw at y ffaith, pe bai galwadau’n cael eu recordio, y gallai Rheolwyr wrando ar y cyngor ac os nad oedd o gymorth, y gallai godi mater hyfforddi. Dywedodd fod Penaethiaid yn derbyn cyngor anghyson lle mae rhai yn cael eu hysbysu nad oedd angen iddynt lenwi ffurflen, tra bod rhai yn gyfystyr ag atgyfeiriad diogelu, felly roedd yn hanfodol bod pob galwad yn cael ei chofnodi er mwyn amddiffyn plant.

 

Cadarnhaodd y Dirprwy Bennaeth Gofal Cymdeithasol Plant fod prosesau mewnol o fewn ysgolion lle maent yn adrodd am eu problemau a’u pryderon, er eu bod yn bryderon lefel isel. Os oedd y rheini'n bryder diogelu a bod atgyfeiriad diogelu'n cael ei wneud, roedd hynny'n cael ei gofnodi.  Fodd bynnag, cynigiodd ymchwilio i achosion unigol all-lein gyda’r Aelod. 

 

Dywedodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol - Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant eu bod yn ceisio sicrhau rhyngwyneb cryfach gydag ysgolion ac y byddai’r Dirprwy Bennaeth Gwasanaethau Plant yn cyfarfod â Ffederasiwn Penaethiaid Ysgolion Cynradd ac Uwchradd. Roeddent hefyd yn bwriadu ailddechrau cyfarfodydd rheolaidd ar sail clwstwr ysgolion i archwilio enghreifftiau a deall a oeddent yn faterion untro neu'n arwydd o rywbeth mwy systemig. Cadarnhaodd hefyd fod gan Addysg y seilwaith diogelu y gellid ei ddefnyddio i godi pryderon.

 

Dywedodd y Dirprwy Arweinydd fod yr IPC wedi amlygu bod gan Ben-y-bont ar Ogwr ddau ddrws ffrynt ar gyfer diogelu nad oedd yn arfer da a'i fod yn rhywbeth yr oedd y gwasanaeth yn bwriadu mynd i'r afael ag ef fel rhan o'u Cynllun Gweithredu. 

 

Mewn ymateb i ymholiad yngl?n â hwyluso cyswllt dan oruchwyliaeth, eglurodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol mai trefniadau cyswllt a gyfeiriwyd gan y llysoedd teulu ar gyfer plant â phrofiad o ofal gyda'u rhieni a'u teulu estynedig oedd y rhain, yn cael eu goruchwylio gan weithwyr cyswllt mewn lleoliad addas ac y dylent fod yn nrofiad cadarnhaol i'r plentyn. Cadarnhaodd eu bod yn gweld mwy a mwy o gyswllt yn cael ei gyfeirio gan y llysoedd a bod adolygiad cychwynnol yn cael ei gynnal i ystyried mesurau tymor byr i sicrhau capasiti i hwyluso cyswllt o'r ansawdd gorau cyn adolygiad dyfnach yn y Flwyddyn Newydd.

Mewn ymateb i gwestiwn ynghylch yr hyn a oedd yn cael ei wneud i sicrhau adroddiadau cyson o ansawdd uchel, cyfeiriodd y Dirprwy Bennaeth Gwasanaethau Plant at hyfforddiant sy'n cael ei ddarparu i staff ar ysgrifennu adroddiadau a'r polisi cofnodi i gefnogi cofnodion cyson o ansawdd da yn ogystal â hyfforddiant goruchwyliaeth i reolwyr.

 

Gofynnodd Aelod beth oedd wedi'i gynnwys yn y Cynlluniau Gweithredu a oedd wedi'u datblygu a'u gweithredu. 

 

Dywedodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol - Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant, yn dilyn y digwyddiad critigol, fod adolygiadau asiantaeth sengl mewn modd amserol a oedd yn cael ei gydnabod gan AGC a chynlluniau gweithredu a ddilynwyd wedi'u hintegreiddio i'r cynllun gweithredu gwerthuso perfformiad a'r cynllun strategol 3 blynedd, yn ogystal â cynllun gweithredu cyfunol o ganfyddiadau'r archwiliad ynghylch gwella arferion a pholisïau, sicrhau systemau sicrhau ansawdd effeithiol a goruchwyliaeth dda gan reolwyr.

 

Gofynnodd Aelod beth oedd y llwyth achosion cyfartalog fesul gweithiwr cymdeithasol, y nifer uchaf o achosion gyda gweithiwr cymdeithasol ac a oedd, ar lefel asesu, llwythi achosion ar lefel critigol, lle'r oedd nodi neu liniaru risg yn cael ei ystyried yn fater difrifol. 

 

Yn yr IAA, dywedodd Dirprwy Bennaeth y Gwasanaethau Plant fod lefelau achosion yn 16 a'r isaf yr oedd wedi’i weld erioed ac o fewn y gwasanaeth a reolir, byddai tua 18 neu 19. Yn y timau Ardal, roedd y llwyth achosion uchaf tua 26 ond byddai rhai amgylchiadau penodol mewn perthynas â hyn fel gr?p mawr o frodyr a chwiorydd. O fewn tîm Ardal y Gorllewin roedd llwythi achosion cyfartalog tua 20, yn y Gogledd tua 23 ac yn y Dwyrain tua 24 neu 25. Cytunodd i ddarparu'r nifer llwyth achosion uchaf fesul ardal i'r Pwyllgor ar ôl y cyfarfod.

 

Cadarnhaodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol - Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant fod llwythi achosion yn yr IAA ar y lefel iawn oherwydd yr adnoddau ychwanegol sylweddol yn y rhan honno o'r gwasanaeth. Roedd y llwyth achosion mewn ardaloedd diogelu yn uwch na'r delfrydol a fyddai tua 15. Er bod gwaith yn mynd rhagddo i weld a ellid cau achosion yn ddiogel rhag gofal a chymorth, roedd y gwasanaeth hefyd wedi gweithio'n galed i sicrhau bod pob achos yn cael ei ddyrannu bob amser, hyd yn oed os oedd hyn yn golygu bod uwch weithwyr cymdeithasol neu reolwyr tîm yn dal nifer fach o achosion am gyfnod byr. Fodd bynnag, tynnodd sylw hefyd at y ffaith bod maint y gwaith yn ei gwneud yn anodd cadw llwythi achosion ar lefel hylaw ac felly lefel y pwysau ar y gyllideb a gweithwyr asiantaeth.

 

Mewn perthynas â phwysau cyllidebol, dywedodd y Dirprwy Arweinydd fod gan yr IAA lefel briodol o lwyth achosion oherwydd yr adnoddau ychwanegol a'r staff asiantaeth a neilltuwyd i'r gwasanaeth ar gost sylweddol i'r Awdurdod.

 

Mewn ymateb i ymholiad ynghylch lefel y llwythi achosion i alluogi gweithwyr cymdeithasol i ymdopi â phwysau'r gwaith ac i nodi a lliniaru risg, dywedodd Dirprwy Bennaeth y Gwasanaethau Plant y byddai'r safon aur tua 15 i 18 achos ac efallai ychydig yn uwch yn IAA, lle'r oedd trosiant uwch o achosion.

 

Mewn ymateb i gwestiwn ar hyfforddiant 'Hanfodion', dywedodd Dirprwy Bennaeth y Gwasanaethau Plant fod yr hyfforddiant wedi dechrau cael ei ddarparu cyn yr arolygiad, ei fod yn orfodol i bawb a'i fod wedi'i gyflwyno a'i ddarparu, ond y byddai'n parhau i fod yn rhan o'r hyfforddiant sefydlu i bob aelod newydd o staff.

 

O ran a oedd cynlluniau hyfforddi unigol ar gyfer pob aelod unigol o staff neu gynlluniau hyfforddi generig ar gyfer rolau, cadarnhaodd fod hyfforddiant pob gweithiwr cymdeithasol yn rhan allweddol o'u goruchwyliaeth fisol a bod eu cynlluniau hyfforddi unigol yn cael eu hystyried bob blwyddyn yn eu harfarniad blynyddol. Yn ogystal, roedd cynlluniau hyfforddi tîm a gwasanaeth a oedd yn esblygu ac roedd adolygiad parhaus o'r angen am hyfforddiant.  Cydnabu'r ymdrech a wynebir gan ymarferwyr wrth flaenoriaethu hyfforddiant yn erbyn galw achosion brys a thynnodd sylw at yr angen am gydbwyso pwysau cystadleuol. 

 

Dywedodd y Dirprwy Arweinydd fod angen i weithwyr cymdeithasol gwblhau nifer orfodol o oriau o Ddatblygiad Proffesiynol Parhaus er mwyn parhau i fod yn gofrestredig, a bod ymarferwyr hefyd wedi cael gwybod i flaenoriaethu rhywfaint o hyfforddiant gorfodol, yn enwedig mewn perthynas â chyflwyno’r model ymarfer newydd.

 

Nododd AGC y bu ‘effaith andwyol sylweddol ar ddarpariaeth rhai gwasanaethau plant’ a holodd Aelod a oedd gwasanaethau eraill yn ogystal ag IAA a allai fod yn destun pryder.

 

Cadarnhaodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol – Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant ei fod yn ymwneud yn bennaf â’r digwyddiad critigol yn yr IAA ond tynnodd sylw at y ffaith na fyddai achosion yn mynd i’r IAA ar eu pen eu hunain ac y gallent drosglwyddo i rannau eraill o’r gwasanaeth, er iddi nodi eu bod yn ceisio gweithredu fel un gwasanaeth. Amlygodd hefyd enghraifft o rai o'r amgylchiadau ynghylch galw digwyddiad critigol yn IAA.

 

Mewn perthynas â chwestiwn ar gofnodion goruchwylio, cadarnhaodd ei fod yn faes sy'n cael ei archwilio'n rheolaidd a bod polisi goruchwylio yn cael ei gyd-gynhyrchu gyda goruchwylwyr a’r sawl sy’n cael eu goruchwylio.  Cynhyrchwyd y cofnodion goruchwylio gan oruchwylwyr ond cydnabu nad oedd bob amser wedi bod cystal ag y dylai fod a'i fod yn faes lle'r oedd angen gosod safonau.

 

Gofynnodd Aelod am wybodaeth ynghylch beth oedd taliadau uniongyrchol (DP), faint y gwnaed cais amdanynt a faint a dalwyd.

 

Cadarnhaodd Dirprwy Bennaeth y Gwasanaethau Plant fod taliadau uniongyrchol yn fath o gefnogaeth a ddarperir i blant ac oedolion ac mewn gofal cymdeithasol plant ac a ddefnyddir i gefnogi teuluoedd a phlant anabl yn dilyn asesiad i weld a ellir diwallu eu hanghenion gan daliad uniongyrchol. Telir y taliad uniongyrchol i deulu a all gyflogi cynghorydd personol i'w helpu i ddiwallu'r angen cymorth a nodwyd. Cadarnhaodd fod nifer y Taliadau Uniongyrchol a ddarperir yn cynyddu flwyddyn ar ôl blwyddyn, sy'n creu pwysau ar y gyllideb ac y byddai adolygiad o Daliadau Uniongyrchol ar draws y gyfarwyddiaeth eleni. Ar 12 Rhagfyr, byddent yn ymgysylltu ac yn lansio strategaeth a dogfen bolisi ac roedd yn gobeithio y byddai'r adolygiad polisi yn mynd i'r afael â’r mater o deuluoedd yn dweud eu bod yn gorfod mynd trwy’r felin i gael taliad uniongyrchol.

 

Gofynnodd Aelod beth oedd y cynllun i leihau’r rhestr aros o 12 wythnos am gymorth iechyd meddwl a mynegodd bryder bod rhai plant â phryderon iechyd meddwl hefyd yn absennol o’r ysgol a bod y rhestr aros wedyn hefyd yn effeithio ar eu haddysg. 

 

Cytunodd y Dirprwy Bennaeth Gofal Cymdeithasol Plant fod y rhestr aros yn llawer rhy hir ar gyfer gwasanaeth mor bwysig ac nad oedd yn cael ei darparu gan y gyfarwyddiaeth gwasanaethau cymdeithasol. Fodd bynnag, cytunodd i gael gwybodaeth am y rhestr aros gan yr uwch swyddog perthnasol. 

 

O ran sut y caniatawyd i’r rhestr aros gyrraedd 12 wythnos, cyfeiriodd y Dirprwy Arweinydd eto at y problemau sylweddol yn y gweithlu ledled Cymru a dywedodd ei fod yn rhywbeth yr oedd angen i Lywodraeth Cymru ei ystyried yn fanwl. Dywedodd mai dim ond hanner llawn oedd y cwrs hyfforddi gwaith cymdeithasol diwethaf yng Nghaerdydd a bod Pen-y-bont ar Ogwr yn recriwtio ei myfyrwyr gwaith cymdeithasol ei hun gyda mwy yn manteisio ar hynny nag erioed o'r blaen. Dywedodd, lle'r oedd staff wedi'u dargyfeirio o wasanaeth neu pan fo diffyg staff, y byddai oedi ond ei fod wedi gwella yn dilyn yr arolygiad.

 

Ymatebodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol - Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant i ymholiad ynghylch yr hyn yr oedd y Gyfarwyddiaeth yn ei wneud i annog pobl i ddilyn gyrfa ym maes gofal cymdeithasol ym Mhen-y-bont ar Ogwr yn lle awdurdodau lleol eraill, gan gydnabod yr angen am farchnata mwy sensitif a chadarnhaodd fod arian wedi'i glustnodi i ariannu swydd farchnata yn y gyfarwyddiaeth. Cyfeiriodd at yr angen i bobl deimlo eu bod yn cael cefnogaeth dda ac am gynnig ariannol ac anariannol cystadleuol. Yn ogystal, roedd angen i gydweithwyr hyrwyddo'r cyfleoedd yn eu rhwydweithiau.

 

Er mwyn rhoi sicrwydd i'r Pwyllgor ynghylch y broses ar gyfer cofnodi achosion o blant ar goll, dywedodd Dirprwy Bennaeth y Gwasanaethau Plant fod atgyfeiriad diogelu yn cael ei roi ar ffeil y plentyn yn achos plentyn ar goll ac y byddai cofnodion ysgrifenedig ar gael mewn ymateb i hynny gyda arolygiaeth rheolwyr a chamau gweithredu y cytunwyd arnynt. 

 

Mewn ymateb i gwestiwn ynghylch cynnwys plant a phobl ifanc yn ystyrlon, cadarnhaodd y byddai'n un o ofynion allweddol y Swyddog Rhianta a Chyfranogiad Corfforaethol. Byddai barn plant sydd â phrofiad o ofal a barn pob plentyn yn ganolog i’r gwaith o greu’r fframwaith ymgysylltu a chynnwys. Roedd llais y plentyn hefyd yn ganolog i'r hyfforddiant Hanfodion a ddylai gael ei atgyfnerthu gan reolwyr tîm mewn goruchwyliaeth. 

 

Dywedodd y Dirprwy Arweinydd fod gan blant â phrofiad o ofal ei manylion cyswllt a bod polisi drws agored i drafod unrhyw bryderon a allai fod ganddynt.

 

Mewn ymateb i ymholiad ynghylch ymweliadau rota yn dychwelyd, dywedodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol - Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant fod y Gyfarwyddiaeth wrthi'n ystyried sut y gellid eu dwyn yn ôl yn effeithiol.

 

Cadarnhaodd hefyd y byddai cyflwyno'r Cynllun Gweithredu yn effeithio ar yr amlen gyllidebol y maent yn gweithio ynddi. Roedd gorwariant sylweddol a ysgogwyd yn bennaf gan weithlu, dibyniaeth ar staff asiantaeth a'r sefyllfa lleoliadau. Roedd rhywfaint o gymorth penodol hefyd wedi'i ariannu gan gronfeydd wrth gefn wedi’u clustnodi oherwydd y tanwariant y llynedd.

 

Diolchodd y Cadeirydd i’r Dirprwy Arweinydd, y Cyfarwyddwr Corfforaethol - Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant a’r Dirprwy Bennaeth Gofal Cymdeithasol Plant am eu hadroddiad a’r wybodaeth a ddarparwyd i’r Pwyllgor. 

 

PENDERFYNWYD: Yn dilyn ystyriaeth fanwl a thrafodaethau gyda

                          Swyddogion ac Aelodau Cabinet, gwnaeth y Pwyllgor y                          

                          cynigion canlynol:

 

1.          Bod Cadeirydd y Pwyllgor Trosolwg a Chraffu Testun 2 yn cysylltu â'r Dirprwy Arweinydd a'r Aelod Cabinet dros Wasanaethau Cymdeithasol a Chymorth Cynnar i nodi:

 

a)    Yr hyn y gall Aelodau ei wneud i gefnogi’r Cyngor i hyrwyddo recriwtio i Wasanaethau Cymdeithasol Pen-y-bont ar Ogwr; a

 

b)  Pa gymorth y gall y Pwyllgor ei roi i’r Dirprwy Arweinydd a’r Aelod Cabinet dros Wasanaethau Cymdeithasol a Chymorth Cynnar yn ei thrafodaethau â Chymdeithas Llywodraeth Leol Cymru ynghylch telerau ac amodau cyflogaeth a thâl.

 

a gwnaeth y Pwyllgor gais am y canlynol:

 

2.          Nodyn briffio yn nodi'r broses ar gyfer galwadau a wneir i'r Gwasanaeth Gwybodaeth, Cyngor a Chymorth (IAA), i gynnwys manylion ynghylch sut neu os yw'r rhain yn cael eu cofnodi a chyfrifoldeb ysgolion wrth wneud atgyfeiriadau diogelu.

 

3.          Manylion llwyth achosion cyfredol Gweithiwr Cymdeithasol gan gynnwys y llwyth achosion uchaf a briodolir i unrhyw un Gweithiwr Cymdeithasol.

 

4.          Faint o Daliadau Uniongyrchol y gwnaed cais amdanynt yn y 12 mis diwethaf a faint a wnaed.

 

5.          Y rhestr aros bresennol ar gyfer plant sy'n aros am gymorth gan y Tîm Iechyd Meddwl Emosiynol Ieuenctid.