Dechreuodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol Cymunedau ei chyflwyniad trwy ddiolch i’r Tîm Cynllunio am eu gwaith diflino yn datblygu’r Ddogfen Cyflwyno Cynllun Datblygu Lleol Newydd.

Adroddodd, i’w hystyried gan y Cabinet, Ddogfen Gryno Adroddiad Ymgynghori’r Cynllun Adnau a’r fersiwn cyflwyno arfaethedig o’r Cynllun Datblygu Lleol Newydd (CDLl) fel y’i diwygiwyd yn dilyn ymgynghoriad cyhoeddus a gofynnodd am gytundeb ar gyfer y CDLlA diwygiedig ac argymell i’r Cyngor bod y CDLlA fel y’i diwygiwyd yn cael ei gyflwyno i Lywodraeth Cymru a Phenderfyniadau Cynllunio ac Amgylchedd Cymru (PEDW) i’w harchwilio’n annibynnol.

Dywedodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol Cymunedau fod Cynllun Datblygu Lleol (CDLl) cyfoes yn rhan hanfodol o system gynllunio a arweinir gan gynllun yng Nghymru. Dywedodd, heb CDLl cyfredol, y byddai’n dod yn gynyddol anodd i’r Cyngor ganolbwyntio ar integreiddio a mynd i’r afael â phryderon defnydd tir lluosog a byddai’r broses gynllunio leol yn dod yn dameidiog, heb ei chydlynu ac yn adweithiol. Hysbysodd y Cabinet fod adroddiad adolygu’r CDLl presennol wedi cydnabod angen brys i fynd i’r afael â’r diffyg yn y cyflenwad tir ar gyfer tai trwy nodi safleoedd tai ychwanegol, a amlygwyd gan y system monitro cyflenwad tai newydd a ragnodwyd gan Lywodraeth Cymru. Dywedodd wrth y Cabinet, er bod y CDLl presennol wedi bod yn llwyddiannus wrth gyflwyno nifer o ddyraniadau preswyl a defnydd cymysg (tir llwyd yn bennaf), nid oedd dyraniadau tir llwyd eraill wedi’u cyflwyno fel y rhagwelwyd. Roedd nifer y safleoedd cyflawnadwy oedd yn weddill wedi lleihau’n raddol ar ddiwedd cyfnod y cynllun presennol, gan arwain at gwblhau llai o anheddau blynyddol. Dywedodd fod Cyfrifiad 2021 wedi datgelu bod y boblogaeth yn y Fwrdeistref Sirol yn un o’r ardaloedd sy’n tyfu gyflymaf yng Nghymru, gyda chanlyniadau i ddefnydd tir.

Dywedodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol Cymunedau, ers cyhoeddi Cynllun Adnau’r CDLl Newydd ar gyfer Ymgynghori, bod gwybodaeth newydd, newidiadau i ddeddfwriaeth, canllawiau cynllunio cenedlaethol wedi’u diweddaru a chwblhau gwybodaeth dechnegol ategol wedi golygu bod angen adolygu sylfaen dystiolaeth y CDLl. Roedd hyn, ynghyd â rhai o’r materion a godwyd yn y sylwadau ar yr ymgynghoriad yn golygu bod angen nifer o newidiadau i’r CDLlA Adnau, a’r prif newidiadau oedd:

a) Dileu Dyraniad Tai ym Mharc Afon Ewenni, Pen-y-bont ar Ogwr – o ganlyniad i’r Map Llifogydd ar gyfer Cynllunio a gyhoeddwyd yn ddiweddar yn nodi bod y safle mewn perygl o lifogydd;

b) Cynnwys dyraniad tai yn Heol Fach, Gogledd Corneli;

c) Cynnwys prif gynlluniau safle;

ch) Cael gwared ar Safle Sipsiwn, Teithwyr a Siewmyn ar dir ger Depo Bryncethin;

d) Asesiad Trafnidiaeth Strategol wedi’i gwblhau; ac

dd) Asesiad Strategol o Ganlyniadau Llifogydd wedi’i ddiweddaru.

Dywedodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol Cymunedau y byddai awdurdod yn cael ei geisio gan y Cyngor ym mis Medi 2022 i gyflwyno’r CDLl Newydd i Benderfyniadau Cynllunio ac Amgylchedd Cymru (PEDW) i’w harchwilio’n gyhoeddus (rhagwelwyd yn gynnar yn 2023).

Mynegodd yr Aelod Cabinet Cymunedau ei ddiolch i’r Tîm Cynllunio am eu gwaith dros y 4 blynedd diwethaf yn cyflawni’r CDLl Newydd. Cyfeiriodd at y pryderon ynghylch y cynnydd mewn datblygiadau tai arfaethedig a gofynnodd a fyddai cynnydd net mewn mannau agored sy’n hygyrch i’r cyhoedd. Gwnaeth y Cyfarwyddwr Corfforaethol Cymunedau sylw ar yr angen am fannau gwyrdd hygyrch ac y byddai cynnydd net o 60 hectar o fannau gwyrdd hygyrch newydd ar draws y Fwrdeistref Sirol.

Cyfeiriodd yr Aelod Cabinet Cymunedau at dynnu safle Parc Afon Ewenni o ganlyniad i berygl llifogydd a gofynnodd beth fyddai’r lwfans hyblygrwydd lleiaf yn y CDLl. Dywedodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol Cymunedau fod safle Parc Afon Ewenni wedi’i dynnu o’r CDLl drafft, fodd bynnag roedd canllawiau Llywodraeth Cymru yn nodi isafswm lwfans hyblygrwydd o 10%. Roedd safle wrth gefn yn Heol Fach, Gogledd Corneli wedi’i gynnwys, gan ddod â’r lwfans hyblygrwydd i fyny i 13%. Dywedodd ei bod yn bwysig iawn bod datblygiad yn cyd-fynd â’r CDLl. Roedd y diwydiant datblygu wedi bod yn feirniadol o’r Cyngor gan ei fod wedi canolbwyntio’n flaenorol ar ddarparu safleoedd preswyl mwy. Pe bai safle Heol Fach yn cael ei dynnu, byddai’r lwfans hyblygrwydd yn cael ei ostwng i 10% a gallai’r CDLl fynd rhagddo ar y sail bod gan y Cabinet hyder yn narpariaeth yr holl safleoedd a neilltuwyd ar gyfer tai. Dywedodd yr Arweinydd fod ganddo hyder yng nghyflawnadwyedd y CDLl a datblygiad y safleoedd a neilltuwyd ar gyfer tai. Nododd yr Aelod Cabinet Cymunedau ei fod yn gyfforddus gyda’r lwfans hyblygrwydd o 10%, pe byddai safle Heol Fach yn cael ei dynnu.

Gofynnodd yr Aelod Cabinet Cymunedau am sicrwydd y byddai’r glustogfa werdd (y byffer) yn cael ei chynnal rhwng cymunedau Trelales a Bryntirion a Broadlands er mwyn atal cyduniad, yn enwedig er mwyn amddiffyn Cae’r Syrcas. Dywedodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol Cymunedau eu bod wedi cael sicrwydd y byddai clustogfa weledol a ffisegol gyda Threlales. Dywedodd y Rheolwr Cynllunio Strategol a Thrafnidiaeth wrth y Cabinet fod astudiaeth y Lletem Las wedi dod i’r casgliad bod tystiolaeth glir o gadw’r glustogfa las. Nododd yr Arweinydd, tra bod y datblygiad yn dal i fynd yn ei flaen, y byddai’r caeau sydd o boptu i’r ffordd yn cael eu gwarchod.   

Cyfeiriodd y Dirprwy Arweinydd ac Aelod Cabinet Gwasanaethau Cymdeithasol a Chymorth Cynnar at y pryder sylweddol ynghylch y diffyg ymgysylltu gan Fwrdd Iechyd Prifysgol Cwm Taf Morgannwg wrth gyflwyno cynigion ar gyfer cyfleusterau gofal sylfaenol newydd yn lleoliad y safleoedd a nodwyd ar gyfer dyraniad tai, o ystyried y sefyllfa bresennol o ran anawsterau wrth gael mynediad at wasanaethau meddygon teulu ac uno practisau meddygon teulu. Gofynnodd i’r Arweinydd ysgrifennu at Gadeirydd Bwrdd Iechyd Prifysgol Cwm Taf Morgannwg yn gofyn iddynt gymryd rhan yn y broses CDLl wrth lunio cynigion ar gyfer cyfleusterau gofal sylfaenol. Dywedodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol Cymunedau fod y Bwrdd Iechyd yn credu bod digon o ddarpariaeth gofal sylfaenol ar hyn o bryd a chan nad yw’r CDLl yn gynllun mabwysiedig nid oedd wedi cyflwyno cynlluniau eto ar gyfer cyfleusterau gofal cychwynnol newydd. Roedd y Tîm Cynllunio wedi trafod darparu tir ar gyfer canolfannau iechyd newydd. Dywedodd yr Arweinydd Tîm Polisi Cynllunio Strategol wrth y Cabinet fod y Bwrdd Iechyd wedi bod yn gysylltiedig ar ddechrau’r broses CDLl a bydd swyddogion yn parhau i ymgysylltu â nhw. Dywedodd yr Arweinydd y byddai’n ysgrifennu at y Prif Weithredwr a Chadeirydd y Bwrdd Iechyd yn gofyn am ddiweddariad ac ymrwymiad ar eu cynlluniau ar gyfer darpariaeth gofal cychwynnol newydd fel rhan o broses y CDLl.    

Gofynnodd yr Aelod Cabinet Llesiant a Chenedlaethau’r Dyfodol a oedd ateb wedi dod gan Lywodraeth Cymru ar gadw tir ffermio i’r gorllewin o Ben-y-bont ar Ogwr. Hysbysodd y Rheolwr Cynllunio Strategol a Thrafnidiaeth y Cabinet fod ymateb wedi’i gymeradwyo gan Lywodraeth Cymru a bod y gwaith a wnaed gan swyddogion yn cael ei ystyried yn gadarn, o ystyried y rhyfel yn Wcrain a’i effaith ar argaeledd tir amaethyddol.

Roedd yr Aelod Cabinet Adfywio yn falch o weld dyraniadau tai cymdeithasol a fforddiadwy yn cael eu cyfrif yn y CDLl a gofynnodd pa ganrannau o’r dyraniad tai fyddai’n cael eu datblygu ar gyfer darpariaeth o’r fath. Dywedodd y Pen Swyddog Cynllunio Strategol fod pob safle ar draws y Fwrdeistref wedi cael asesiad o ran yr amrywiaeth o safleoedd a rhoddodd sicrwydd y gall pob safle ddod ymlaen gyda lefelau penodol o dai fforddiadwy, gyda’r union ddeiliadaeth wedi ei nodi yn y farchnad dai leol. Canran y tai fforddiadwy a chymdeithasol yw 20%, gyda thargedau pwrpasol ar gyfer pob safle yn y CDLlA. Dywedodd yr Arweinydd wrth y Cabinet y gallai tai fforddiadwy a chymdeithasol hefyd gael eu darparu drwy Grant Tai Cymdeithasol ac arian Adran 106. Gofynnodd yr Arweinydd am eglurhad ynghylch y ddarpariaeth o 1,002 o dai fforddiadwy dros gyfnod y Cynllun i gyfrannu at darged ehangach y CDLl o 1,646 o dai fforddiadwy. Dywedodd y Pen Swyddog Cynllunio Strategol fod 1,000 o gartrefi yn dod o ddyraniadau penodol a’r gweddill o safleoedd a ddarparwyd eisoes ac o safleoedd ar hap.

Cyfeiriodd yr Arweinydd at yr Asesiad Rheoliadau Cynefinoedd lle’r ystyrir bod cynllun neu brosiect yn debygol o gael effaith sylweddol ar Safleoedd Ewropeaidd a heb fod yn uniongyrchol gysylltiedig â neu’n angenrheidiol ar gyfer rheoli’r safle a gofynnodd a fyddai hyn yn effeithio ar fioamrywiaeth a’r adolygiad SINC. Hysbysodd y Rheolwr Cynllunio Strategol a Thrafnidiaeth y Cabinet yr ymdriniwyd â hyn yn yr Arfarniad Cynaladwyedd a oedd yn cadarnhau nad oedd unrhyw safleoedd Ewropeaidd yn niweidiol ac y ceisir enillion net trwy bolisïau ac y byddai angen ei ddilyn pan gyflwynir ceisiadau. O ran y SINCS, mae mesurau diogelu ar waith.

Gofynnodd yr Arweinydd a yw darparu safleoedd rhandiroedd wedi’i gynnwys yn y CDLl ac a yw cyfleusterau chwaraeon a chwarae awyr agored hefyd yn cael eu hadlewyrchu yn y CDLl. Dywedodd yr Arweinydd Tîm Polisi Cynllunio Strategol wrth y Cabinet fod archwiliad rhandiroedd wedi’i baratoi ar gyfer y CDLl, a oedd wedi dangos diffyg darpariaeth o’r fath ym Mhen-y-bont ar Ogwr. Dywedodd yr Aelod Cabinet Cymunedau wrth y Cabinet fod Canllawiau Atodol newydd ar gael ar fannau amwynder.

Gofynnodd yr Arweinydd sut y bydd 5 ysgol gynradd newydd yn cael eu darparu yn y CDLl. Dywedodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol Cymunedau y bydd y CDLl yn darparu buddsoddiad o £120m yn y Fwrdeistref Sirol a fydd yn cynnwys darparu ysgolion cynradd newydd. Dywedodd yr Arweinydd Tîm Polisi Cynllunio Strategol wrth y Cabinet fod Canllawiau Cynllunio Atodol Addysg yn eu lle a bod ymgysylltiad wedi digwydd gyda’r Adran Addysg ar gyflwyno ysgolion newydd fel y nodir yn y CDLl ar y safleoedd mwy. Ar safleoedd llai, ceisir cyfraniad gan ddatblygwyr i ariannu gwelliannau i ysgolion presennol. Bydd costau’n cael eu hadolygu i sicrhau bod y costau cywir yn cael eu codi.

PENDERFYNWYD:      Bod y Cabinet wedi:

a) Ystyried Dogfen Gryno’r Adroddiad Ymgynghori’r Cynllun Adnau (Atodiad 1) a chytuno ar y fersiwn a gyflwynwyd o’r Cynllun Datblygu Lleol Newydd (CDLl) ac argymell i’r Cyngor bod y CDLlA fel y nodir yn Atodiadau 2 a 3 (yn amodol ar y newid yn argymhelliad c) yn cael ei gyflwyno i Lywodraeth Cymru a PEDW i’w harchwilio’n annibynnol.

b) Rhoi awdurdod i’r Cyfarwyddwr Corfforaethol Cymunedau a Rheolwr Gr?p - Datblygu Gwasanaethau Cynllunio a Datblygu wneud unrhyw newidiadau i’r CDLl newydd, y papurau cefndir ategol a thystiolaeth dechnegol sydd ei hangen cyn adrodd i’r Cyngor.

c) cytuno i ddileu dyraniad tai yn Heol Fach, Gogledd Corneli fel safle ymgeisiol gan ei fod yn hyderus y gellid cyflawni’r gofyniad tai lwfans hyblygrwydd lleiaf o 10% yn y Cynllun Datblygu Lleol newydd.