Derbyn ymddiheuriadau am absenoldeb gan Aelodau.

Derbyn datganiadau o ddiddordeb personol a rhagfarnol (os o gwbl) gan Aelodau / Swyddogion yn unol â darpariaethau'r Cod Ymddygiad Aelodau a fabwysiadwyd gan y Cyngor o 1 Medi 2008.

I dderbyn am gymeradwyaeth y Cofnodion cyfarfod y 23/07/2025

(i) Maer (neu’r person sy’n llywyddu)

(ii) Prif Weithredwr

Cwestiwngan y Cynghorydd Ian Williams i'r Aelod Cabinet Newid Hinsawdd a'r Amgylchedd

Pa bwysau mae Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr yn ei osod ar SRS, CNC a LlC i olrhain ffynhonnell y llygredd sy'n effeithio ar ein traethau a'n hafonydd (Afon Ogwr, Afon Newton, Bae Sandy, Treco a Bae Gorffwys)? Mae ein trigolion bellach yn dioddef yr halogiad hwn yn rheolaidd ac mae'n achosi problemau meddygol amrywiol ac mae hyn yn hollol annerbyniol! Mae hefyd yn cael effaith negyddol ar economi ein sir gyda thrigolion yn chwilio am foroedd a thraethau glanach i ffwrdd oddi wrth draethau Porthcawl.

Cwestiwngan y Cynghorydd Ian Spiller i'r Aelod Cabinet Adfywio

Nid oedd y postyn yng nghanol y dref ar Stryd y Frenhines yn gweithio o ddydd Iau 26 Mehefin tan ddydd Mawrth 29 Gorffennaf 2025, sy'n golygu er gwaethaf y gorchymyn traffig fod ceir wedi gallu cyrraedd canol y dref yn ystod y cyfnod hwn.

Fedrwch chi gadarnhau, os gwelwch yn dda, faint o ddigwyddiadau traffig yr adroddwyd amdanynt rhwng 10a.m. a 6p.m yn ystod y cyfnod hwn a natur y digwyddiadau hynny?

Cynnig i'r Cyngor Llawn – Diwygiadau Cynllunio i godi’r gwastad o ran anghenion cymunedau gyda datblygwyr mawr.

Mae’r Cyngor hwn yn nodi:

·       Bod Llywodraeth Cymru ar hyn o bryd yn ystyried cynigion ar gyfer diwygiadau cynllunio yng Nghymru.

·       Pwysigrwydd y system gynllunio wrth ddarparu datblygu cynaliadwy, tai fforddiadwy, a seilwaith cymunedol.

·       Bod cytundebau Adran 106, caniatâd cynllunio, ac ansawdd a safonau adeiladau newydd yn ganolog i gynnal hyder y cyhoedd yn y system gynllunio.

·       Bod cyflawni gwael yn erbyn rhwymedigaethau y cytunwyd arnynt, neu safonau gwael yn ansawdd cartrefi newydd, yn tanseilio ymddiriedaeth ac yn niweidio cymunedau.

Mae'r Cyngor hwn yn credu:

·       Bod cyflawni cytundebau Adran 106 yn gadarn, caniatâd cynllunio, a safonau cyson uchel mewn datblygiadau tai newydd yn hanfodol.

·       A lle mae cyflawniad rhwymedigaethau cynllunio wedi bod yn wael, neu lle mae ansawdd a safonau adeiladau newydd wedi bod yn annigonol, dylid trin hyn fel ystyriaeth berthnasol wrth benderfynu ar geisiadau cynllunio yn y dyfodol gan yr un datblygwr neu bartïon cysylltiedig.

·       Y dylai tramgwyddwyr difrifol a mynych sy'n parhau i fethu â bodloni rhwymedigaethau neu safonau ansawdd dro ar ôl tro gael eu rhoi ar gofrestr o berfformwyr gwael a'u gwahardd rhag cyflwyno cynigion datblygu pellach am gyfnod penodol.

·       Rhaid i'r diwygiad cynllunio hwnnw yng Nghymru gryfhau atebolrwydd a gorfodaeth er mwyn sicrhau bod datblygwyr yn cyflawni ar eu  hymrwymiadau ac o ran ansawdd.

Mae’r Cyngor hwn, felly, yn penderfynu:

1.     Galw ar Arweinydd y Cyngor i ysgrifennu at Ysgrifennydd y Cabinet dros Lywodraeth Leol a Thai, ac at Brif Weinidog Cymru, gan groesawu gwaith Llywodraeth Cymru ar ddiwygio’r maes cynllunio ac annog bod yn rhaid i hyn gynnwys:

·       Monitro a gorfodaeth gryfach ar gytundebau Adran 106 a chaniatadau cynllunio.

·       Gofyniad i awdurdodau cynllunio lleol ystyried record datblygwyr wrth gyflawni rhwymedigaethau blaenorol ac ansawdd y datblygiadau a gwblhawyd ganddynt fel ystyriaethau cynllunio perthnasol.

·       Mwy o bwerau i gynghorau wrthod ceisiadau cynllunio lle mae datblygwyr wedi methu ag anrhydeddu ymrwymiadau neu lle mae safon adeiladau newydd blaenorol wedi bod yn wael.

·       Creu cofrestr genedlaethol o ddatblygwyr sy'n perfformio'n wael, gyda phwerau i wahardd tramgwyddwyr difrifol a mynych rhag ymgymryd â datblygiadau newydd am nifer o flynyddoedd.

2.     Dosbarthu'r cynnig hwn i Gymdeithas Llywodraeth Leol Cymru (CLlLC) ac i bob Aelod lleol o'r Senedd ac Aelodau Seneddol sy'n cynrychioli Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr, gan annog iddynt ei gefnogi.

Mae’r Cyngor hwn yn nodi’r canlynol:

·       Mae gweithwyr Cyngor Bwrdeistref Sirol Rhondda Cynon Taf yn gallu ymuno â Chronfa Bensiwn Rhondda Cynon Taf, sydd, fel rhan o Bartneriaeth Pensiwn Cymru (PBCC), yn rheoli dros £3 biliwn ar ran gweithwyr llywodraeth leol a phobl sydd wedi ymddeol.

·       Mae buddsoddiadau presennol yn cynnwys daliadau mewn cwmnïau tanwydd ffosil, gweithgynhyrchwyr arfau, a chorfforaethau rhyngwladol sydd wedi eu cyhuddo o gyfrannu at dorri hawliau dynol neu ddirywiad amgylcheddol.

·       Mae gan gronfeydd Cynllun Pensiwn Llywodraeth Leol (CPLlL) ddyletswydd ffyddlon i weithredu er budd hirdymor gorau yr aelodau, sy'n cynnwys rheoli risgiau amgylcheddol, cymdeithasol a llywodraethu (ESG).

·       Mae nifer o gyrff cyhoeddus eraill, gan gynnwys cynghorau dinesig a sirol ledled y DU, wedi mabwysiadu polisïau Buddsoddi Cyfrifol gydag ymrwymiadau cryfach i dynnu allan o sectorau niweidiol a chyd-fynd â nodau hawliau dynol a hinsawdd rhyngwladol.

·       Mae Partneriaeth Pensiwn Cymru wedi mabwysiadu polisi Buddsoddi Cyfrifol ond ar hyn o bryd yn caniatáu disgresiwn sylweddol i reolwyr cronfeydd dros feini prawf moesegol ac eithriadau sector.

Mae'r Cyngor hwn yn cydnabod y pwysau cynyddol a osodir ar Heddlu De Cymru o ganlyniad i gynnal digwyddiadau cenedlaethol a rhyngwladol mawr yng Nghaerdydd ac yn y rhanbarth ehangach.

Yn aml, mae digwyddiadau fel gemau chwaraeon mawr, cyngherddau, uwchgynadleddau gwleidyddol a chynulliadau diwylliannol yn gofyn am bresenoldeb heddlu ychwanegol sylweddol, cynllunio ac adnoddau, gyda chostau a phwysau gweithredu yn cael eu dwyn yn lleol.

Nodwn ymhellach fod dinas-ranbarthau eraill y DU, yn enwedig Belfast a Chaeredin, yn cael eu cydnabod gan y Swyddfa Gartref fel rhanbarthau Prifddinas ac yn derbyn cyllid a chefnogaeth ychwanegol gan y Swyddfa Gartref i adlewyrchu'r gofynion plismona unigryw sy'n gysylltiedig â chynnal digwyddiadau proffil uchel.

Ar hyn o bryd, nid yw Heddlu De Cymru yn derbyn lefelau cyfatebol o gefnogaeth, er gwaethaf wynebu heriau a gofynion adnoddau cymharol, megis bod yr ail ardal uchaf ar gyfer ymweliadau Brenhinol, rhaglenni Rygbi a Chriced Rhyngwladol a lleoliadau cyngherddau mawr. (i'w gadarnhau)

Felly, mae’r Cyngor hwn yn penderfynu:

·       Galw’n ffurfiol ar Swyddfa Gartref Llywodraeth y DU i gydnabod Caerdydd fel Dinas-ranbarth yn yr un modd â Belfast a Chaeredin ar gyfer cyllid yn y dyfodol.

·       Ysgrifennu at yr Ysgrifennydd Cartref ac at Aelodau Seneddol perthnasol o Gymru ac Aelodau Senedd Cymru, yn eu hannog i gefnogi’r achos dros gydnabod Caerdydd fel dinas-ranbarth a galw am gyllid teg a chynaliadwy i Heddlu De Cymru.

·       Gofyn am adolygiad o fformwlâu cyllido presennol y Swyddfa Gartref, er mwyn sicrhau cefnogaeth deg a chyson i holl heddluoedd Cymru, yn seiliedig ar lwyth digwyddiadau, statws dinas- ranbarth, a phwysau plismona.

·       Gwahodd Prif Gwnstabl Heddlu De Cymru a'r Comisiynydd Heddlu a Throseddu i roi cyflwyniad i'r Cyngor ar effeithiau gweithredu ac ariannu plismona digwyddiadau mawr ac i drafod ymdrechion eiriolaeth ar y cyd posibl.

Credwn fod dull teg a chyfartal o ddyrannu adnoddau plismona yn hanfodol i gynnal diogelwch cymunedol, lles swyddogion, a hyder y cyhoedd, ac i sicrhau nad yw De Cymru dan anfantais o'i gymharu â dinas-ranbarthau eraill y DU.

I ystyried unrhyw eitemau o fusnes y, oherwydd amgylchiadau arbennig y cadeirydd o'r farn y dylid eu hystyried yn y cyfarfod fel mater o frys yn unol â Rhan 4 (pharagraff 4) o'r Rheolau Trefn y Cyngor yn y Cyfansoddiad.