Derbyn datganiadau o ddiddordeb personol a rhagfarnol (os o gwbl) gan Aelodau / Swyddogion yn unol â darpariaethau'r Cod Ymddygiad Aelodau a fabwysiadwyd gan y Cyngor o 1 Medi 2008.

Dim

I dderbyn am gymeradwyaeth y Cofnodion cyfarfod y 07/10/2020

PENDERFYNWYD:dylid cymeradwyo cofnodion 20/01/2020, 04/02/2020 a 13/02/2020 fel cofnodion gwir a chywir.

Cyflwynwyd adroddiad gan Reolwr y Bartneriaeth a'r PDC a oedd yn rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf am waith swyddog Cydlyniant Cymunedol a ariennir gan Lywodraeth Cymru a gwaith cydlyniant cymunedol Partneriaeth Diogelwch Cymunedol Pen-y-bont ar Ogwr.

Ym mis Rhagfyr 2018 cyhoeddodd Llywodraeth Cymru ei e-bost 'bwriad i ariannu' i bob Cydlynydd Cydlyniant Cymunedol Rhanbarthol yng Nghymru. Nododd Llywodraeth Cymru y byddai pob rhanbarth yn cael £140,000 i:

• Nodi a lliniaru tensiynau cymunedol (troseddau casineb, eithafiaeth, pryder, ymddygiad gwrthgymdeithasol) sy'n ymwneud â Brexit;

• Gwella cyfathrebu cydlyniant cymunedol;

• Trefnu digwyddiadau/gweithgareddau i hyrwyddo cynhwysiant cymdeithasol; a

• Darparu gweithgareddau nad ydynt yn ymwneud â Brexit fel yr amlinellir yn y Cynllun Cydlyniant Cymunedol Cenedlaethol (2019)

Bryd hynny, roedd Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr, (CBSP), Cyngor Abertawe a Chyngor Bwrdeistref Sirol Castell-nedd Port Talbot yn cynnwys Rhanbarth Cydlyniant Cymunedol Bae'r Gorllewin, dan arweiniad Cydgysylltydd Cydlyniant Cymunedol Rhanbarthol yng Nghyngor Abertawe.

Ychwanegodd fod Swyddog Cydlyniant Cymunedol ym mis Medi 2019. Ariannwyd y swydd tan 31 Mawrth 2021. Amlinellodd rôl y Swyddog Cydlyniant Cymunedol fel y nodir yn adran 4 o'r adroddiad

Nododd Rheolwr y Bartneriaeth a’r PDC y ffigurau troseddau casineb ar gyfer y cyfnod rhwng mis Ebrill a mis Medi 2020 gyda chymhariaeth â'r 2 flynedd flaenorol. Cafodd y rhain eu labelu fel siart 1 a siart 2 yn yr adroddiad.

Amlinellodd Rheolwr y Bartneriaeth a PDC y cynnydd a wnaed hyd yma gan nodi bod llawer iawn o waith yn ymwneud â Brexit yn cael ei wneud. Eglurodd mai un o feysydd allweddol gwaith Brexit oedd ymgysylltu ag unigolion a

chymunedau i sicrhau'r defnydd mwyaf posibl o Gynllun Setliad yr

Undeb Ewropeaidd (EUSS). Roedd rhagor o wybodaeth am yr EUSS yn Atodiad 1.

Ychwanegodd fod arolwg sgiliau iaith ychwanegol wedi'i gynnal ymhlith cyflogeion CBSP yn haf 2020. Nodwyd y rhain fel a ganlyn:

• Ffrangeg 4
• Eidaleg 3
• Almaeneg 3
• Rwsieg 2
• Pwyleg 2
• Sbaeneg 2
• Japaneg 1
• Mandarin 1
• Sinhala 1
• Creole 1
• Slofacaidd 1
• Cantoneg 1
• Tsieceg 1
• Wcreineg 1

O'r ymatebwyr i'r arolwg, roedd 59% yn cytuno y byddent yn gwirfoddoli i gefnogi preswylwyr ag anghenion iaith penodol. Rhestrwyd cynnydd pellach hyd yma yn 4.2 o'r adroddiad.

Amlinellodd y Cydgysylltydd Cydlyniant Cymunedol Rhanbarthol bwyntiau allweddol yr adroddiad yn ymwneud â Chynllun Setliad yr Undeb Ewropeaidd (EUSS) a chyfanswm y bobl a wnaeth gais i'r cynllun ar lefel leol a chenedlaethol. Darparodd ffigurau ar hyn yn ogystal â dadansoddiad o'r ffigurau ar gyfer yr Awdurdodau Lleol yn Rhanbarth Bae'r Gorllewin a chenedligrwydd yr ymgeiswyr. Rhestrwyd y rhain yn Atodiad 1 i'r adroddiad.

Darparodd y Cydgysylltydd Cydlyniant Cymunedol Rhanbarthol ffigurau hefyd ar ethnigrwydd disgyblion mewn ysgolion ym Mhen-y-bont ar Ogwr a oedd yn cwmpasu ethnigrwydd yr UE a'r tu allan i'r UE.

Gofynnodd Aelod mewn perthynas â'r ceisiadau a gwblhawyd gan genedligrwydd yr Eidal, beth oedd proffil oedran cyffredinol y preswylwyr hyn a pha mor hir y buont ym Mhen-y-bont ar Ogwr cyn mynd drwy'r broses ymgeisio.

Eglurodd y Cydgysylltydd Cydlyniant Cymunedol Rhanbarthol nad oedd y ffigurau a ddarparwyd yn cynnwys Eidalwyr a oedd wedi  ...  Gweld y cofnodion lawn ar gyfer eitem 86.

Cyflwynwyd adroddiad gan y Rheolwr Ymgynghori, Ymgysylltu a Chydraddoldeb a oedd yn rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf i'r Pwyllgor am y gwaith a wnaed i gyflawni amcanion Strategaeth Pum Mlynedd Safonau'r Gymraeg (2016 i 2021), yn ystod y bedwaredd flwyddyn ers ei chyflwyno.

Esboniodd fod hysbysiad cydymffurfio terfynol y cyngor gan Gomisiynydd y Gymraeg yn cynnwys dwy safon (145 a 146) a oedd yn ei gwneud yn ofynnol i'r cyngor gynhyrchu a chyhoeddi Strategaeth Pum Mlynedd erbyn 30 Medi. Roedd y strategaeth ynghlwm yn Atodiad 1 i'r adroddiad ac roedd yn nodi sut mae'r Cyngor yn hyrwyddo'r Gymraeg ac yn hwyluso'r defnydd ohoni hi ym Mwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr.

Eglurodd y Rheolwr Ymgynghori, Ymgysylltu a Chydraddoldeb y cytunwyd y dylid rhannu'r strategaeth yn ddwy adran, adran un i annerch y gweithwyr, ac adran dau ar gyfer y cyhoedd. Roedd rhagor o fanylion am amcanion yr adrannau hyn yn 3.3 o'r adroddiad.

Amlinellodd y Rheolwr Ymgynghori, Ymgysylltu a Chydraddoldeb pa ddatblygiadau sydd wedi digwydd yn ystod y 12 mis diwethaf. Esboniodd fod Swyddogion wedi mynd i’r digwyddiad lansio ar gyfer adroddiad sicrwydd Comisiynydd y Gymraeg, 'Cau'r Bwlch', ar 15 Medi 2020. Hwn oedd y chweched adroddiad sicrwydd a gyhoeddwyd gan y Comisiynydd. Roedd yr adroddiad yn mynd i'r afael â'r materion y mae angen i sefydliadau weithredu arnynt dros y misoedd nesaf. Roedd yn cynnwys tystiolaeth ar:

• perfformiad sefydliadau o ran darparu gwasanaethau Cymraeg ac annog pobl i'w defnyddio

• trefniadau cydymffurfio – yr hyn y mae sefydliadau yn ei wneud i sicrhau bod eu darpariaeth yn cydymffurfio

• gallu'r gweithlu – sicrhau bod digon o siaradwyr Cymraeg yn y rolau cywir

• hyrwyddo'r Gymraeg – cyfrannu at ddyfodol y Gymraeg drwy ystyried effaith polisi a phenderfyniadau grant ar yr iaith

• gweithredu strategaethau hybu'r Gymraeg.

Roedd copi cryno o'r adroddiad yn Atodiad 2 (Cymraeg) a 3 (Saesneg).

Eglurodd y Rheolwr Ymgynghori, Ymgysylltu a Chydraddoldeb, yn dilyn ymgynghoriad Llywodraeth Cymru yn gofyn am sylwadau ar Reoliadau Drafft Cynlluniau Strategol Cymraeg mewn Addysg (Cymru) 2019 a Chanllawiau, y daeth rheoliadau newydd i rym ddiwedd Ionawr 2020, gyda'r canllawiau'n cael eu cyhoeddi ym mis Chwefror 2020. Byddai WESPs yn dod yn gynlluniau 10 mlynedd yn hytrach na 3 blynedd a bydd angen cynlluniau gwaith blynyddol ac adroddiadau cynnydd. Roedd rhagor o wybodaeth yn adran 4.1 o'r adroddiad.

Amlinellodd y Rheolwr Ymgynghori, Ymgysylltu a Chydraddoldeb y datblygiadau gweithwyr a oedd yn ceisio:

• nodi'r gallu mewn meysydd gwasanaeth i ddarparu gwasanaethau yn Gymraeg

• darparu atebion dysgu a datblygu priodol ar wahanol lefelau i ddiwallu anghenion a nodwyd o fewn dyraniad y gyllideb.
• Sefydlu trefniadau wrth recriwtio i swyddi lle mae sgiliau Cymraeg yn hanfodol

Roedd y manylion am y datblygiadau hyn yn 4.2 o'r adroddiad.

Amlinellodd y Rheolwr Ymgynghori, Ymgysylltu a Chydraddoldeb y datblygiadau cyhoeddus a oedd yn ceisio codi proffil yr iaith Gymraeg, diwylliant a gweithgareddau a digwyddiadau lleol a drefnwyd gan y cyngor a'n partneriaid mewn ffordd strwythuredig, yn ogystal â chynyddu hyrwyddo ac ymwybyddiaeth o Gynllun Strategol Cymraeg mewn Addysg (WESP) y cyngor, yn enwedig mewn perthynas  ...  Gweld y cofnodion lawn ar gyfer eitem 87.

Cyflwynwyd adroddiad gan y Cyfarwyddwr Corfforaethol Gwasanaethau Cymdeithasol a oedd yn rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf i'r Cabinet am effaith Covid-19 a'r cyfyngiadau symud ar bobl â chyfrifoldebau gofalu a'r cymorth ychwanegol sydd wedi bod ar gael yn ystod y pandemig.

Rhoddodd gefndir i'r sefyllfa ym Mhen-y-bont ar Ogwr a'r heriau a wynebir ar lefel leol a chenedlaethol a'r gwaith a wnaed i gefnogi gofalwyr ym Mhen-y-bont ar Ogwr. Ychwanegodd fod ymchwil Ymddiriedolaeth Gofalwyr wedi nodi'r heriau canlynol i ofalwyr di-dâl a nodwyd ledled Cymru: -

• Ddim yn gallu cymryd amser i ffwrdd o ofalu 74%
• Rheoli straen a chyfrifoldeb 73%
• Effeithiau negyddol ar iechyd corfforol a meddyliol 73%
• Yr effaith ar berthnasoedd personol eraill 65%
• Effaith ariannol costau gofal ychwanegol 53%
• Effaith negyddol ar y gallu i wneud gwaith cyflogedig 50%
• Peidio â chael unrhyw un i siarad â nhw am heriau gofalu 46%

Eglurodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol Gwasanaethau Cymdeithasol, er mwyn cefnogi'r tair blaenoriaeth weinidogol ar gyfer gofalwyr, y gwnaed dyraniad o £1 filiwn i fyrddau partneriaethau gofalwyr rhanbarthol ac, ar gyfer 2020-21, £1 miliwn ychwanegol o Gronfa

Gymorth Covid ar gyfer gofalwyr wedi’i sefydlu.

Darparodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol Gwasanaethau Cymdeithasol grynodeb o'r cymorth a ddarparwyd gan CBSP yn ogystal â sefydliadau partner trydydd a oedd yn cynnwys gwasanaeth cymorth dros y ffôn a estynnwyd i gwmpasu saith diwrnod, 24 awr gyda staff ar gael ar sail rota, cymorth ariannol o hyd at £300 drwy'r cynllun grant brys i ofalwyr a thros 7000 o eitemau PPE a ddosbarthwyd i ofalwyr ledled y fwrdeistref. Rhestrwyd rhagor o wybodaeth am y cymorth a ddarperir yn adran 4 o'r adroddiad.

Diolchodd yr Aelod Cabinet Gwasanaethau Cymdeithasol a Chymorth Cynnar i'r holl swyddogion a thimau dan sylw a oedd wedi rhoi cymorth i ofalwyr yn ystod y pandemig. Gofynnodd a oedd y pandemig a'r cyfyngiadau symud wedi effeithio ar y dulliau cyfathrebu tuag at ofalwyr ac os felly, beth y gellid ei wneud i wella hyn.

Eglurodd Rheolwr y Gr?p – Gwasanaethau Cymunedol Integredig fod yr awdurdod, ar ddechrau'r pandemig, wedi dechrau cysylltu â gofalwyr i sicrhau nad oeddent yn teimlo'n ynysig neu heb gymorth. Tynnodd Rheolwr y Gr?p – Chwaraeon a Gweithgarwch Corfforol sylw hefyd at nifer o wasanaethau cymorth a ddarparwyd a oedd yn helpu gyda materion o ddydd i ddydd.

Roedd yr Aelod Cabinet dros Les a Chenedlaethau'r Dyfodol yn falch o weld y gwaith a wnaed gan y timau yn CBSP i gefnogi gofalwyr. Ategodd yr Arweinydd hyn a dywedodd ei bod yn bwysig bod gofalwyr yn cael gwybod am y cymorth sydd ar gael ac na allent ddiolch digon i'n gofalwyr am eu gwaith yn y fwrdeistref. Gofynnodd yr Arweinydd pa waith y gellid ei wneud gydag ysgolion i gefnogi gofalwyr ifanc.

Eglurodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol Gwasanaethau Cymdeithasol fod y cysylltiad ag ysgolion yn bwysig ac roedd angen i ni weithio'n agos gyda nhw i nodi gofalwyr ifanc a'r cymorth sydd ei angen arnynt. Dywedodd fod y pandemig yn debygol o barhau am o leiaf ychydig fisoedd  ...  Gweld y cofnodion lawn ar gyfer eitem 88.

Darparodd y Rheolwr Ymgynghori, Ymgysylltu a Chydraddoldeb y wybodaeth ddiweddaraf am waith Fforwm Cydlyniant Cymunedol a Chydraddoldeb Pen-y-bont ar Ogwr (BCCEF).

Dywedodd mai hwn oedd y trydydd adroddiad a gyflwynwyd i Bwyllgor Cydraddoldebau Pwyllgor y Cabinet ar gynnydd a gwaith BCCEF. Cadeiriwyd y Fforwm ar hyn o bryd gan y Cynghorydd Dhanisha Patel – yr Aelod Cabinet dros Les a Chenedlaethau'r Dyfodol. Cynhaliwyd y cyfarfodydd bob chwarter, gyda mis Mehefin a mis Medi yn cael eu cynnal o bell oherwydd Covid-19.

Amlinellodd y Rheolwr Ymgynghori, Ymgysylltu a Chydraddoldeb y cyflwyniadau canlynol a roddwyd yn 2020:

• Ymgynghoriad Cynllun Cydraddoldeb Strategol CBSP
• Adborth ar yr Ymgynghoriad ar Gyllideb CBSP
• ATAL Cymunedol
• Adborth ymgynghoriad Cynllun Cydraddoldeb Strategol CBSP
• Y rhwystrau y mae pobl â cholled golwg yn eu hwynebu ac effaith COVID-19

Dywedodd fod pob sefydliad dan sylw yn cael cyfle i roi'r wybodaeth ddiweddaraf i'r fforwm am eu gwaith ac unrhyw gyfleoedd partneriaeth ar gyfer ymgysylltu neu hyfforddi. Ychwanegodd fod Heddlu De Cymru yn rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf ym mhob cyfarfod am ffigurau troseddau casineb, defnyddio grym, ffigurau ar drais yn erbyn menywod a merched, stopio a chwilio a chwynion a godwyd

yn erbyn camymddygiad yr heddlu a'r heddlu. Rôl y gr?p yw derbyn yr adroddiad hwn a chraffu arno.

Roedd y Rheolwr Ymgynghori, Ymgysylltu a Chydraddoldeb yn falch bod BCCEF, yn ystod y pandemig, wedi gallu cyfarfod a pharhau i rannu gwybodaeth.

Gofynnodd yr Aelod Cabinet dros Les a Chenedlaethau'r Dyfodol i'r Aelodau ddarparu unrhyw eitemau ar gyfer BCCEF pe baent yn cael unrhyw un drwy eu rolau amrywiol fel Aelodau'r Cabinet.

PENDERFYNWYD: Bod Pwyllgor Cydraddoldebau Pwyllgor y Cabinet wedi ystyried a nodi'r adroddiad.

2h 25m

Cymeradwyo

Cyflwynwyd adroddiad gan y Rheolwr Ymgynghori, Ymgysylltu a Chydraddoldeb a oedd yn rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf am safbwynt gweithredu Safonau'r Gymraeg.

Esboniodd fod Swyddogion wedi mynd i ddigwyddiad lansio ar gyfer adroddiad sicrwydd Comisiynydd y Gymraeg, 'Cau'r Bwlch', ar 15 Medi 2020. Hwn oedd y chweched adroddiad sicrwydd a gyhoeddwyd gan y Comisiynydd. Roedd yr adroddiad yn mynd i'r afael â'r materion yr oedd angen i sefydliadau weithredu arnynt dros y misoedd nesaf. Roedd yn cynnwys tystiolaeth ar:

• perfformiad sefydliadau o ran darparu gwasanaethau Cymraeg ac annog pobl i'w defnyddio

• trefniadau cydymffurfio – yr hyn y mae sefydliadau yn ei wneud i sicrhau bod eu darpariaeth yn cydymffurfio

• gallu'r gweithlu – sicrhau bod digon o siaradwyr Cymraeg yn y rolau cywir

• hyrwyddo'r Gymraeg – cyfrannu at ddyfodol y Gymraeg drwy ystyried effaith polisi a phenderfyniadau grant ar yr iaith

• gweithredu strategaethau hybu'r Gymraeg.

Copi o'r fersiwn gryno o 'Cau'r Bwlch' iaith Gymraeg

Gellir gweld adroddiad sicrwydd y Comisiynydd yn Atodiad un (Cymraeg) ac Atodiad dau (Saesneg).

Eglurodd y Rheolwr Ymgynghori, Ymgysylltu a Chydraddoldeb na dderbyniwyd unrhyw gwynion newydd ers yr adroddiad diweddaru diwethaf, a rhestrwyd diweddariad blaenorol ar gwynion yn adran 4 o'r adroddiad.

Roedd yr Aelod Cabinet dros Les a Chenedlaethau'r Dyfodol yn falch o weld gostyngiad mewn cwynion yn gyffredinol, ac ni dderbyniwyd unrhyw gwynion newydd yn dangos ein gwaith rhagweithiol ar wella gwasanaethau Cymraeg.

PENDERFYNWYD: Bod Pwyllgor Cydraddoldebau Pwyllgor y Cabinet wedi ystyried a nodi'r adroddiad.

Cyflwynwyd adroddiad gan y Rheolwr Ymgynghori, Ymgysylltu a Chydraddoldeb a oedd yn rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf i'r pwyllgor am yr ymchwil sy'n digwydd i'r defnydd o'r enw Picton mewn enwau strydoedd ac adeiladau ledled Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr.

Darparodd yr enwau strydoedd a'r adeiladau amrywiol a oedd wedi'u nodi gan ddefnyddio'r enw Picton ym Mhen-y-bont ar Ogwr, Porthcawl, Mynydd Cynffig a Nantyffyllon. Manylwyd ar y rhain yn adran 4 o'r adroddiad.

Ychwanegodd fod y gwaith yn mynd rhagddo a'i fod wedi cynnwys hyd yma:

• Nodi ymddangosiad cyntaf lleoedd perthnasol ar fapiau swyddogol
• Sefydlu'r mathau o adeiladau i helpu dyddiadau cul
• Nodi casgliadau o gofnodion a allai roi rhagor o fanylion o fewn casgliad yr archifau

Dywedodd fod goblygiadau ariannol yn gysylltiedig â newid enwau strydoedd a fyddai'n cynnwys newid arwyddion strydoedd, ffioedd cyfreithiol a chostau ymgynghori. Comisiynwyd Archifau Morgannwg i wneud gwaith ymchwil ar ran Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr hyd at uchafswm gwerth £ £3,000.

Eglurodd y Rheolwr Ymgynghori, Ymgysylltu a Chydraddoldeb fod system goleuadau traffig wedi'i defnyddio o fewn Archwiliad Llywodraeth Cymru o gerfluniau, strydoedd ac enwau adeiladau i wahaniaethu o ran sicrwydd a diffyg cysondeb y Cadfridog Thomas Picton (ac eraill a restrwyd yn yr archwiliad)

Esboniodd y gellid darparu dolen i'r Aelodau i'w galluogi i roi adborth neu sylwadau sy'n ymwneud â'r pwnc hwn i Lywodraeth Cymru.

Gofynnodd yr Aelod Cabinet dros Les a Chenedlaethau'r Dyfodol a oedd Llywodraeth Cymru wedi rhoi unrhyw ddyddiad cau i roi adborth. Nid oedd y Rheolwr Ymgynghori, Ymgysylltu a Chydraddoldeb yn ymwybodol o ddyddiad cau nac amserlen ar gyfer eu camau nesaf.

Diolchodd yr Aelod Cabinet dros Addysg ac Adfywio i'r Rheolwr Ymgynghori, Ymgysylltu a Chydraddoldeb am yr adroddiad ac am ddefnyddio gwasanaeth Archifau Morgannwg. Edrychodd ymlaen at y wybodaeth a oedd i'w darparu ganddynt a dywedodd nad oedd pob enw stryd ac adeilad wedi'u henwi ar ôl y Cadfridog Thomas Picton ac roedd yn bwysig aros am ragor o wybodaeth gan y gwasanaeth archifau cyn cymryd y camau nesaf.

PENDERFYNWYD: Bod Pwyllgor Cydraddoldebau Pwyllgor y Cabinet wedi ystyried yr adroddiad diweddaru ac yn aros am ymchwil gan hanesydd lleol a chanlyniad archwiliad Llywodraeth Cymru cyn rhoi ystyriaeth bellach i gamau y gallai fod angen eu cymryd ym Mwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr.

I ystyried unrhyw eitemau o fusnes y, oherwydd amgylchiadau arbennig y cadeirydd o'r farn y dylid eu hystyried yn y cyfarfod fel mater o frys yn unol â Rhan 4 (pharagraff 4) o'r Rheolau Trefn y Cyngor yn y Cyfansoddiad.

Dim