Derbyn datganiadau o ddiddordeb personol a rhagfarnol (os o gwbl) gan Aelodau / Swyddogion yn unol â darpariaethau'r Cod Ymddygiad Aelodau a fabwysiadwyd gan y Cyngor o 1 Medi 2008.

Datganodd y Cynghorydd J Pratt fuddiant personol yn eitem 5 ar yr agenda fel aelod o Wasanaeth Cymorth Argyfwng y Groes Goch Brydeinig.

(i) Maer (neu’r person sy’n llywyddu)

(ii) Aelodau’r Cabinet

(iii) Prif Weithredwr

Maer

Yn dilyn awgrym gan swyddogion a chyda chytundeb y cadeirydd, bydd cyfarfod y Pwyllgor Rheoli Datblygu a drefnwyd ar gyfer 29 Rhagfyr yn cael ei symud i ddydd Iau, 5 Ionawr 2023, er mwyn osgoi cyfnod y Nadolig / Blwyddyn Newydd. Bydd calendrau aelodau'n cael eu diweddaru yn unol â hynny i adlewyrchu'r newid hwn yn nyddiad y cyfarfod.

Mae’r Dirprwy Faer a minnau’n parhau i gyflawni cyfrifoldebau dinesig ar draws y fwrdeistref sirol gyfan a thu hwnt.

O ymweld ag ysgolion a cholegau, mynychu cyngherddau gyda'r nos a chael y fraint o fynychu nifer o seremonïau gwobrwyo, mae'n sicr yn gyfnod prysur.

Ond mae'n amser i atgoffa bod yna bobl ym Mwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr sy’n mynd ymhell y tu hwnt i’w dyletswydd i helpu’r rhai sy’n llai ffodus na ni.

Sy'n dod â mi at bwynt lle hoffwn eich atgoffa i gyd fod y broses enwebu ar gyfer Gwobrau’r Maer bellach ar agor. Dylai pob un ohonoch fod wedi derbyn neges e-bost yn cyflwyno'r broses ac wrth gwrs mae manylion llawn hefyd wedi'u cynnwys ar wefan Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr. Edrychaf ymlaen at y ceisiadau niferus.

Roedd y penwythnos diwethaf wrth gwrs yn gyfnod o goffa pan wnaethoch chi i gyd, yn ddiamau, fynychu gwasanaethau a seremonïau coffa amrywiol ar draws y fwrdeistref sirol.

Fore Gwener diwethaf ar eich rhan, cyflwynais dorch pabi i Great Western Railway, a gludwyd i Lundain ynghyd â llawer o rai eraill. Ymunwyd â mi yn yr orsaf reilffordd gan y Dirprwy Arglwydd Raglaw, Maer Pen-y-bont ar Ogwr y Cynghorydd Tim Woods, Dirprwy Arweinydd y Cyngor y Cynghorydd Jane Gebbie, y Prif Weithredwr Mark Shepherd a llawer o bwysigion lleol eraill.

Roedd yn dipyn o olygfa gweld un cerbyd yn llawn torchau pabi.

Wrth gwrs, roedd Gorymdaith y Cofio yn nhref Pen-y-bont ar Ogwr yn achlysur difrifol a fynychwyd gan sawl un, yn arbennig gan bersonél presennol a chyn-aelodau’r lluoedd arfog. Roedd presenoldeb a chyfranogiad y cyhoedd yn anhygoel. Mae’r niferoedd cyhoeddus mawr hyn yn dangos y parch a’r didwylledd dwfn sydd gan ein cymunedau tuag at ein lluoedd arfog. Nid oes gennyf amheuaeth bod y parch hwn wedi'i ailadrodd ar draws Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr.

Y penwythnos diwethaf, cefais wahoddiad i gyflwyniad yng Nghanolfan Gymunedol Wildmill i ganolbwyntio ar berthynas Pen-y-bont ar Ogwr â llong danfor adeg rhyfel HMS Urge. Rhoddwyd y cyflwyniad ar y cyd gan Francis Dickinson, ?yr capten y llong danfor, a’r Cynghorydd Steve Bletsoe.

Roedd disgynyddion llawer o deuluoedd yn bresennol, gan gynnwys, yn rhyfeddol, merch capten y llong, gwraig hyfryd, swynol, a gyflwynodd ei hun fel Bridget.

Mabwysiadwyd HMS Urge gan bobl Pen-y-bont ar Ogwr ond, yn anffodus, fe'i collwyd ym mis Ebrill 1942 oddi ar arfordir Malta. Bu farw pob un o'r 44 aelod o'r criw. Roedd y llong danfor wedi taro ffrwydryn môr Almaenig yn ystod gweithrediadau arbennig.

Nid tan 2019 a bron i 80 mlynedd yn ddiweddarach y darganfuwyd y llong ar waelod gwely'r môr.

Roedd yn brofiad teimladwy  ...  Gweld y cofnodion lawn ar gyfer eitem 60.

Yr wyf yn si?r y bydd yr aelodau wedi nodi sylw diweddar yn y newyddion yn tynnu sylw at y datblygiadau diweddaraf yn yr ymdrechion i sefydlu cyrchfan antur gwerth £250 miliwn yng Nghwm Afan uchaf.

Gyda chaniatâd cynllunio amlinellol eisoes ar waith gan Gyngor Castell-nedd Port Talbot, gofynnwyd i'r awdurdod gymeradwyo cais materion a gadwyd yn ôl yn ymwneud â materion megis mynediad, cynllun, tirweddu, maint ac edrychiad.

Mae hyn i gyd yn digwydd y tu allan i Fwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr wrth gwrs, ond gan ei bod yn agos at ein ffin, bydd hefyd yn cael effaith ganlyniadol o ran cyflogaeth, mynediad, traffig, buddsoddiad yn y dyfodol a mwy.

Yn ogystal â'r swyddi adeiladu a fydd yn cael eu creu, mae'r datblygwr Wildfox Resorts wedi amcangyfrif y bydd y gyrchfan yn cyflogi tua 1,000 o bobl ac yn cynnwys gwesty 50 gwely, sba a bwyty, 570 o gabanau, a chyfleusterau ar gyfer beicio a heicio.

Byddwn yn ceisio rhannu a manteisio ar y buddion y gall y prosiect uchelgeisiol hwn eu cynnig, a gyda disgwyliadau uchel y gallai gwaith ddechrau ar y safle y flwyddyn nesaf, byddwn yn cadw llygad barcud ar ei ddatblygiad.

Mewn newyddion eraill, mae cwpl lleol wedi ennill Gwobr Rhagoriaeth Maethu genedlaethol fawreddog am eu gwaith caled a’u hymroddiad i faethu plant a phobl ifanc ar draws Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr.

Cyflwynwyd 'Gwobr Cydnabyddiaeth Arbennig Jon a Kathy Broad' i Pete a Becky Walsh yn seremoni flynyddol ddiweddar y Rhwydwaith Maethu, a gynhaliwyd yn Theatr Repertory Birmingham.

Roedd y cwpl wedi'u henwebu gan Bernadette Guy yn Maethu Cymru Pen-y-bont ar Ogwr ac fe'u disgrifiwyd fel 'gofalwyr maeth eithriadol sydd bob amser yn parhau i ganolbwyntio ar yr hyn sydd orau i'r plant yn eu gofal’.

Mae’r cwpl, sy’n gofalu am blentyn ag anghenion iechyd cymhleth ar hyn o bryd, yn aml yn gorfod mynychu apwyntiadau ysbyty a all fod gan milltir o’u cartref ac maent yn adnabyddus am gefnogi gofalwyr eraill a chynnal agwedd gadarnhaol a gallu ei wneud. Rwy’n si?r y bydd yr aelodau am ymuno â mi i longyfarch Pete a Becky, ac i ddiolch iddynt am eu hymroddiad ysbrydoledig a’u gwaith caled.

Gall unrhyw un sydd â diddordeb mewn darganfod mwy am ddod yn ofalwr maeth wneud hynny drwy fynd i wefan Maethu Cymru Pen-y-bont ar Ogwr.

Yn olaf, yng nghyfarfod diwethaf y cyngor, efallai y byddwch yn cofio bod aelod wedi cwestiynu’r ffigur a ddefnyddiwyd i ddisgrifio’r ystadegau misol ynghylch y rhai sy’n cysgu ar y stryd sy’n cael eu hadrodd i Lywodraeth Cymru.

Oherwydd natur fyrhoedlog y rhai sy’n cysgu ar y stryd, gall y cyfanswm hwn newid yn gyflym, weithiau o ddydd i ddydd, oherwydd gall fod gan bobl batrymau cyfnewidiol o symud rhwng llety a chysgu allan, neu hyd yn oed symud i mewn ac allan o ardaloedd awdurdodau lleol gwahanol.

Ar gyfer Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr, mae ffigurau ar bobl sy'n cysgu ar y stryd yn cael eu casglu drwy gydol  ...  Gweld y cofnodion lawn ar gyfer eitem 61.

Cyflwynodd y Prif Weithredwr adroddiad ar gyflwyniadau y mae’r cyngor yn eu cael o bryd i’w gilydd gan ei bartneriaid allweddol, a oedd yn ei dro yn cyflwyno’r cynrychiolwyr Huw Jakeway, Chris Barton a’r Cynghorydd Pamela Drake o Wasanaeth Tân ac Achub De Cymru, er mwyn iddynt allu rhoi diweddariad ar waith y gwasanaeth i'r cyngor.

Yn gyntaf, rhoddodd Mr Jakeway gyflwyniad byr o Wasanaeth Tân De Cymru, a gafodd ei sefydlu yn sgil ad-drefnu llywodraeth leol yn 1996, pan ddisodlwyd wyth cyngor sir a oedd â'u brigadau tân unigol eu hunain gan yr 22 awdurdod lleol presennol. Yn deillio o hyn, dywedodd fod y Gwasanaethau Tân ac Achub yng Nghymru wedyn yn dod yn awdurdodau tân cyfun. Yna trosglwyddodd i Mr Barton i roi rhywfaint o gyd-destun ariannol o ran eu cyflwyniad.

Dywedodd Mr Barton fod Gwasanaeth Tân De Cymru yn cwmpasu’r bwrdeistrefi sirol a ganlyn, a oedd yn cynnwys nifer amrywiol o orsafoedd/sefydliadau tân (47 i gyd) a oedd hefyd yn bodoli ym mhob un o’r ardaloedd hyn:-

•           Pen-y-bont ar Ogwr

•           Rhondda Cynon Taf

•           Bro Morgannwg

•           Caerffili

•           Merthyr Tudful

•           Blaenau Gwent

•           Torfaen

•           Sir Fynwy

•           Caerdydd

•           Casnewydd

Cadarnhaodd fod pob un o’r awdurdodau cyfansoddol wedi ymrwymo cyllideb tuag at weithrediad Gwasanaeth Tân ac Achub De Cymru a oedd yn gymesur â phoblogaeth pob un o’r ardaloedd (147,892 oedd Pen-y-bont ar Ogwr), ac o ran Pen-y-bont ar Ogwr, roedd hyn yn cyfateb i tua £7.5 miliwn (ychydig o dan 10%) o'r gyllideb gyffredinol. Roedd y gwasanaeth hefyd yn cael ei gefnogi'n ariannol gan swm enwol o ddyraniad arian grant. Esboniodd fod canran uchel o'r gyllideb hon yn mynd i weithwyr, ond roedd hyn hefyd yn cynnwys adnoddau ar gyfer trafnidiaeth, cyflenwadau, hyfforddiant, eiddo, pensiynau a chyllid cyfalaf.

Dywedodd Mr Barton, o ran hanes cyllideb Gwasanaeth Tân ac Achub De Cymru, y bu newid cronnol yn ei gyfraniadau cyllideb refeniw dros y blynyddoedd diwethaf. Yn 2021-22, bu tanwariant o £3.8 miliwn yn y gwasanaeth oherwydd goramcangyfrif mewn dyfarniadau cyflog. Fodd bynnag, o ystyried y cynnydd diweddar mewn chwyddiant a chynnydd mewn cyfraddau llog, roedd hyn bellach wedi trawsnewid yn orwariant amcangyfrifedig o unrhyw beth rhwng £1 miliwn a £3 miliwn. Eglurodd fod codiad cyflog eleni yn dal i gael ei drafod ond y gallai'n wir brofi y byddai canlyniad hynny'n arwain at orwariant y flwyddyn yn cael ei gynorthwyo gan danwariant y llynedd. Yr amcanestyniad ar gyfer y dyfodol oedd, yn 2023-24, y gallai ystyriaeth y gyllideb gyfrif am chwyddiant cyflog dwy flynedd yn y flwyddyn honno, gan arwain at ychwanegu 10% pellach at fil cyflogau cyffredinol y gwasanaethau. Ychwanegodd y byddai holl orwariant 2022-23 yn cael ei amsugno gan y gwasanaeth. Byddai'r £8.4 miliwn a amcangyfrifir mewn pwysau ariannol yn cyfateb i gynnydd o 10.6% yn y gyllideb gyffredinol. Ychwanegodd ymhellach y byddai cyllideb ddrafft y gwasanaeth yn cael ei hystyried yn ddiweddarach eleni.

O ran Strategaeth Ariannol Tymor Canolig y gwasanaeth a’r rhagolygon ariannol, rhannodd Mr Barton y canlynol  ...  Gweld y cofnodion lawn ar gyfer eitem 62.

Cyflwynodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol – Addysg a Chymorth i Deuluoedd adroddiad yn ceisio cymeradwyaeth y cyngor i gyllideb gyfalaf ar gyfer costau dylunio ac arolygu cynllun ysgol egin cyfrwng Cymraeg arfaethedig Porthcawl hyd at y cam tendro i gael ei chynnwys yn rhaglen gyfalaf y cyngor. Byddai hon yn cael ei hariannu o adnoddau Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr i ddechrau, ar y dybiaeth y bydd costau’n cael eu hadennill unwaith y bydd Llywodraeth Cymru wedi cymeradwyo’r achos cyfiawnhad busnes a ailgyflwynwyd.

Eglurodd, yn dilyn arfarniad bwrdd gwaith o’r opsiynau ar gyfer datblygu ysgol egin cyfrwng Cymraeg yn ardal Porthcawl, fod adroddiad wedi’i gyflwyno i’r Cabinet ym mis Medi 2021, a gymeradwyodd gyflwyno datganiad o ddiddordeb i Lywodraeth Cymru mewn perthynas â’r ail gyfran o grant cyfalaf cyfrwng Cymraeg. Cymeradwyodd Llywodraeth Cymru hyn mewn egwyddor ar ôl i achos cyfiawnhad busnes gael ei gyflwyno iddynt ym mis Mai 2022. Fodd bynnag, roedd Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr wedi cael gwybod yn ddiweddar bod angen ailgyflwyno hwn, unwaith y bydd tendrau sy'n ymwneud â'r cynllun wedi'u dychwelyd.

Mae’r grant cyfalaf cyfrwng Cymraeg yn ymrwymo Llywodraeth Cymru i 100% o gyllid y cynllun, ond dim ond ar ôl cymeradwyo’r achos cyfiawnhad busnes.

Mae angen cymeradwyaeth y cyngor yn awr, felly, i gynnwys cyllideb gyfalaf ar gyfer costau dylunio ac arolygu'r cynllun hwn (hyd at y cam tendro) yn rhaglen gyfalaf y cyngor.

Dywedodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol – Addysg a Chymorth i Deuluoedd yr amcangyfrifwyd ar hyn o bryd mai tua £370,000 fyddai'r costau dylunio/arolygu ymlaen llaw (sy'n ofynnol er mwyn datblygu'r cynllun hyd at y cam tendro a thrwy hynny fodloni gofynion ailgyflwyno cyfiawnhad busnes Llywodraeth Cymru).

Byddai angen ariannu'r costau hyn o gyfalaf heb ei hymrwymo yn y cyfamser.

Mae'r grant cyfalaf cyfrwng Cymraeg yn ymrwymo Llywodraeth Cymru i 100% o'r cyllid ar ôl cymeradwyo'r achos busnes a gofynnir yn awr am ganiatâd i gynnwys cyllideb ar gyfer costau dylunio ac arolygu'r cynllun hwn (hyd at y cam tendro) yn rhaglen gyfalaf y cyngor gan y cyngor, ar y dybiaeth y bydd costau’n cael eu hadennill yn llawn unwaith y bydd Llywodraeth Cymru wedi cymeradwyo’r achos cyfiawnhad busnes a ailgyflwynwyd. Gofynnir am gymeradwyaeth y cyngor i dderbyn y risg yn y cyfamser, sef pe bai Llywodraeth Cymru yn y pen draw yn methu â chymeradwyo’r achos busnes, byddai angen i’r cyngor ariannu’r costau dylunio ac arolygu (hyd at y cam tendro) fel costau refeniw ofer.

Wrth groesawu'r adroddiad, gofynnodd aelod pam mae’r cynnig am ysgol egin Gymraeg yn yr ardal hon yn hytrach nag ysgol gynradd Gymraeg.

Dywedodd yr Aelod Cabinet – Addysg y byddai’r ysgol newydd yn darparu ar gyfer plant o oedran meithrin a dosbarth derbyn ac y byddai cynnig wrth symud ymlaen ar gyfer darparu addysg cyfrwng Cymraeg i ddisgyblion o oedran ysgol gynradd mewn pryd ac ar y cyd â dilyniant pellach y gwaith adfywio parhaus yn lleoliad Porthcawl.

Gofynnodd aelod pam nad oedd ystyriaeth wedi'i rhoi i ddarparu addysg cyfrwng Cymraeg mewn ardaloedd eraill  ...  Gweld y cofnodion lawn ar gyfer eitem 63.

Cyflwynodd y Prif Swyddog – Cyllid, Perfformiad a Newid adroddiad, â’r diben oedd diweddaru’r cyngor ar yr adolygiad canol blwyddyn a sefyllfa hanner blwyddyn ar gyfer gweithgareddau Rheoli’r Trysorlys a dangosyddion Rheoli’r Trysorlys ar gyfer y flwyddyn gyfredol, ac i amlygu cydymffurfedd â polisïau ac arferion y cyngor.

O ran y sefyllfa bresennol, atgoffodd yr aelodau mai gwaith Rheoli'r Trysorlys yw rheoli llif arian, benthyca a buddsoddi'r cyngor, a'r risgiau cysylltiedig sy'n cydredeg â hyn.

Eglurodd fod y cyngor yn agored i risgiau ariannol, gan gynnwys colli arian a fuddsoddwyd ac effaith refeniw newid mewn cyfraddau llog.

Felly mae nodi, monitro a rheoli risg ariannol yn llwyddiannus yn ganolog i reolaeth ariannol ddarbodus y cyngor.

Cymeradwywyd Strategaeth Rheoli'r Trysorlys ar gyfer 2022/2023 gan y cyngor ar 23 Chwefror, ychwanegodd y Prif Swyddog – Cyllid, Perfformiad a Newid.

Roedd yn gallu cadarnhau bod y cyngor wedi cydymffurfio â'i ofynion deddfwriaethol a rheoleiddiol yn ystod chwe mis cyntaf y flwyddyn hon, gyda manylion ei weithgarwch yn Atodiad A yr adroddiad.

Y pwyntiau allweddol i’w nodi oedd:-

·         Y cyd-destun yn y cyfnod hwn:

o   Gwrthdaro parhaus yn Wcráin

o   Cyfnod o chwyddiant cynyddol a’r effaith ar gostau byw

o   Cyfraddau llog uwch, gyda chynnydd o 0.75% i 2.25% ar ddiwedd mis Medi ac, ers peth amser, yn fwy nag o'r blaen

·         Roedd benthyca tymor hir ar ddiwedd mis Medi yn £99.94 miliwn. Ychydig o newid dros gyfnod yr adroddiad.

·         Roedd yn annhebygol y byddai angen i Gyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr fenthyca eleni ond bydd hyn yn cael ei adolygu'n barhaus.

·         Mae'r cyngor yn buddsoddi ei arian ac, wrth wneud hynny, yn sicrhau diogelwch y cyllid, yr hylifedd ac yna'r arenillion o'r buddsoddiad hwnnw.  Mae buddsoddiadau yn cynnwys arian a dderbyniwyd cyn gwariant a defnyddio balansau a chronfeydd wrth gefn.

·         Ar ddiwedd mis Medi 2022, y swm a fuddsoddwyd oedd £98 miliwn – gydag awdurdodau lleol eraill, y llywodraeth a chronfeydd marchnad arian.

·         Mae Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr yn cymryd cyngor gan ei gynghorwyr yn rheolaidd ynghylch ble y caiff ein harian ei roi.

Yn olaf, cyfeiriodd y Prif Swyddog – Cyllid, Perfformiad a Newid y cyngor at Atodiad A, a oedd yn rhoi mwy o fanylion am weithgarwch Rheoli'r Trysorlys ar gyfer y cyfnod hwn.

Gofynnodd aelod am ba mor hir yr oedd cynghorwyr Rheoli'r Trysorlys presennol y cyngor wedi bod yno a, phe baent yn camgynghori'r awdurdod, a ydynt yn atebol am hyn mewn unrhyw ffordd.

Cadarnhaodd y Prif Swyddog - Cyllid, Perfformiad a Newid fod y cyngor yn comisiynu'r gwasanaeth hwn, er bod y gwaith yn cael ei ail-dendro’n rheolaidd. Ychwanegodd, fodd bynnag, mai ychydig iawn o gynghorwyr arbenigol o'r fath oedd ar gyfer y maes hwn o waith yn y farchnad agored yn cefnogi awdurdodau lleol, gan ei fod yn faes mor arbenigol. Ychwanegodd ymhellach y byddai'r cwmni'n cael ei yswirio pe bai'n rhoi cyngor amryfus neu wael i awdurdod lleol fel Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr.

Gofynnodd yr aelod gwestiwn dilynol, sef a oedd  ...  Gweld y cofnodion lawn ar gyfer eitem 64.

Cyflwynodd y Prif Swyddog – Cyllid, Perfformiad a Newid adroddiad er mwyn ceisio cymeradwyaeth y cyngor ar gyfer amcangyfrif o sylfaen drethu’r cyngor a’r gyfradd casglu ar gyfer 2023-24.

Dywedodd mai sylfaen drethu’r cyngor oedd yn pennu faint o dreth gyngor y gellir ei chodi i ariannu cyllideb y cyngor.

Rhaid gosod sylfaen drethu’r cyngor erbyn 31 Rhagfyr ar gyfer y flwyddyn ariannol ganlynol ac fe’i defnyddir gan Lywodraeth Cymru i ddyrannu’r Grant Cynnal Refeniw ar gyfer y flwyddyn ariannol i ddod, a hefyd er mwyn i’r cyngor gyfrifo’r dreth gyngor sydd ei hangen i ariannu’r gyllideb am y flwyddyn 2023/23.

Cadarnhaodd y Prif Swyddog – Cyllid, Perfformiad a Newid fod y sylfaen yn cynrychioli nifer yr anheddau trethadwy yn yr ardal ar ffurf nifer yr eiddo Band D. Roedd hyn hefyd yn ystyried eiddo y mae Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr yn meddwl y bydd yn dod ar y rhestr ardrethu yn y flwyddyn i ddod.

Yn yr adroddiad hefyd, cynigiodd Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr gyfradd gasglu o 97.5% ar gyfer y flwyddyn nesaf. Roedd hon yr un gyfradd â’r flwyddyn gyfredol ac nid yw’n fwriad cynyddu hyn mewn unrhyw fodd, oherwydd yr amgylchiadau economaidd heriol presennol yn fyd-eang, yr argyfwng costau byw a’r cyfraddau casglu presennol.

Gofynnodd aelod sut yr oedd sylfaen drethu’r gyngor yn wahanol eleni i'r flwyddyn flaenorol.

Cadarnhaodd y Prif Swyddog – Cyllid, Perfformiad a Newid fod y gwahaniaeth yn seiliedig ar eiddo newydd a ragwelir a fyddai'n dod ar y gofrestr yn y flwyddyn i ddod.

Yngl?n â hyn, roedd yn rhaid i'r cyngor wneud rhagdybiaethau nid yn unig ar sail yr hyn yr oedd yn dod ar y gofrestr, ond pryd y byddent yn dod ar y rhestr ardrethu hefyd. Hefyd, yr hyn oedd angen ei gymryd i ystyriaeth oedd nifer y trigolion yn yr eiddo hwn a fyddai'n cael rhyw fath o ostyngiad a/neu ryw lefel o gefnogaeth ariannol. Roedd hyn i raddau ac felly i gyd wedi'i amcangyfrif.

Nododd aelod fod y gyfradd gasglu y llynedd wedi ei seilio ar 98.5%. Eleni roedd lefel y gyfradd gasglu wedi'i gosod ar 97.5%. Gofynnodd p’un a oedd y gyfradd hon yn gyraeddadwy o ystyried yr hinsawdd economaidd bresennol gyda chyfraddau morgais uwch a chynnydd mewn biliau cyfleustodau ac ati.

Dywedodd y Prif Swyddog – Cyllid, Perfformiad a Newid fod cyfraddau casglu wedi cynyddu ers dechrau COVID-19 a bod y duedd hon yn parhau. Felly, ystyriwyd bod cyfradd o 97.5% yn rhesymol ac yn gyraeddadwy.

Atgoffodd yr Aelod Cabinet – Adnoddau yr aelodau y gallai pobl sy'n cael trafferth talu’r dreth gyngor fod yn gymwys i dderbyn gostyngiad o dan Gynllun Gostyngiadau’r Dreth Gyngor.

PENDERFYNWYD:                 Bod y cyngor yn:

•           Cymeradwyo sylfaen drethu’r dreth gyngor a'r gyfradd gasglu ar gyfer 2023-24, fel y gwelir ym mharagraff 4.1 yr adroddiad.

•           Cymeradwyo yn ogystal y sylfaen drethu ar gyfer yr ardaloedd tref a chymuned a nodir yn Adran A yr adroddiad.

Adroddodd y Prif Swyddog – Gwasanaethau Cyfreithiol a Rheoleiddiol, Adnoddau Dynol a Pholisi Corfforaethol ar yr Adroddiad Gwybodaeth a gyhoeddwyd ers cyfarfod diwethaf y cyngor.

PENDERFYNWYD:                      Bod y cyngor yn cydnabod cyhoeddi'r ddogfen a restrir yn yr adroddiad.

'Yn wyneb blynyddoedd o galedi o gyfeiriad y llywodraeth ganolog a arweiniodd at weld cyllidebau Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr yn cael eu tocio flwyddyn ar ôl blwyddyn fe welwyd adrannau yn yr awdurdod y cyfeirir atyn nhw fel rhai sydd "prin yn addas i'r diben". Yng ngoleuni'r argyfwng Costau Byw presennol bydd hyn yn rhoi pwysau  ychwanegol ar bawb. Yng ngoleuni'r cyd-destun hwn bydd angen i Gynghorau i baratoi cyllideb gytbwys a chyfreithlon ar gyfer 2023/24.

Mae'r cyngor hwn yn gofyn i'r Cabinet adolygu'r cytundeb CCRD ac, os yw'n cael ei ganiatáu, bydd angen ystyried ceisio cytundeb POB Cyngor sy'n aelod o’r CCRD i drafod gohirio neu leihau'n sylweddol y taliadau CCRD a drefnwyd ar gyfer 2023/24 fydd yn caniatáu i awdurdodau osod cyllidebau cytbwys sy'n gwneud y gorau o'r adnoddau sydd ar gael i ddiogelu gwasanaethau o fewn eu hardaloedd.

Byddai’r cynnig hwn yn cael ei gynnig gennyf fi, y Cynghorydd Steven Bletsoe a’i eilio gan y Cynghorydd David Harrison.’

Rhoddodd y Cynghorydd S Bletsoe araith ragarweiniol ar pam yr oedd yn ystyried y dylai’r cyngor gefnogi’r Hysbysiad o Gynnig a ganlyn fel y’i cynigiwyd ganddo ac y’i heiliwyd gan y Cynghorydd D Harrison. Dywedodd, yng ngoleuni blynyddoedd o galedi gan y llywodraeth ganolog, sydd wedi gweld cyllidebau Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr yn cael eu torri flwyddyn ar ôl blwyddyn ac adrannau yn yr awdurdod hwn yn cael eu galw’n rhai “prin addas i’r diben”, ac yng ngoleuni’r argyfwng costau byw presennol sy’n rhoi pwysau ar bob cyngor i gynhyrchu cyllideb gytbwys a chyfreithlon ar gyfer 2023/24:-

“Mae’r cyngor hwn yn gofyn i’r Cabinet adolygu cytundeb Bargen Ddinesig Prifddinas-Ranbarth Caerdydd ac, os yw’n cael ei ganiatáu, yn ystyried ceisio cytundeb POB cyngor sy’n aelod o Fargen Ddinesig Prifddinas-Ranbarth Caerdydd i drafod gohirio neu leihau’r taliadau a drefnwyd o dan y fenter hon yn sylweddol ar gyfer 2023/24, gan ganiatáu i awdurdodau osod cyllidebau cytbwys sy’n gwneud y mwyaf o’r adnoddau sydd ar gael i ddiogelu gwasanaethau yn eu hardaloedd.”

Ymatebodd yr arweinydd drwy gadarnhau, yn sgil y cyfyngiadau ariannol presennol, a oedd yn cynnwys y cynnydd diweddar mewn cyfraddau llog, gofynion costau byw (gan gynnwys cynnydd mewn biliau cyfleustodau) a chwyddiant uchel ac ati, y byddai’r Cabinet yn edrych i adolygu holl drefniadau cydweithio’r awdurdod gyda sefydliadau partner allweddol ymhlith eraill, oherwydd y ffaith ei bod yn hanfodol, yn debyg i awdurdodau cyfagos, bod y cyngor yn gwneud arbedion effeithlonrwydd ym mhob maes lle mae’n bosibl gwneud hynny.

Cefnogodd y cyngor yr Hysbysiad o Gynnig yn unfrydol.

I ystyried unrhyw eitemau o fusnes y, oherwydd amgylchiadau arbennig y cadeirydd o'r farn y dylid eu hystyried yn y cyfarfod fel mater o frys yn unol â Rhan 4 (pharagraff 4) o'r Rheolau Trefn y Cyngor yn y Cyfansoddiad.

Dim.