Rhoddodd y Pennaeth Gofal Cymdeithasol i Oedolion gyflwyniad byr ar yr adroddiad, cyn trosglwyddo i'r Rheolwr Gr?p - Atal a Lles, i ehangu ymhellach.

Dywedodd y Rheolwr Gr?p - Atal a Lles mai pwrpas yr adroddiad oedd darparu gwybodaeth am raglenni gwaith y gwasanaeth atal a lles a'r cyfraniad cysylltiedig at gynllun cydraddoldeb strategol CBSPenybont.

Esboniodd fod y gwasanaeth Atal a Lles wedi cynnal adolygiad mewnol o'r cynnydd a wnaed yn ystod 2019-20 ac wedi coladu'r wybodaeth mewn fformat a all gynyddu ymwybyddiaeth o'r hyn sy'n cael ei gyflawni o fewn y Gyfarwyddiaeth a'r Cyngor ehangach, gyda nifer o feysydd o'r gwaith hwn yn drawsbynciol.

Cafodd cyfres o ddarnau o'r adroddiad mwy eu cynnwys fel atodiadau i'r adroddiad eglurhaol, er mwyn dangos rhywfaint o'r gwaith sydd wedi digwydd yn ystod y flwyddyn. Roedd 6 atodiad yn darparu enghreifftiau o'r gwaith sy'n digwydd yn y gwasanaeth wedi'i gynnwys fel gwybodaeth ategol.

Cyfeiriodd y Rheolwr Gr?p - Atal a Lles yn gyntaf, at y rhaglen ‘Ein Llais’, a ddatblygwyd i ddal barn pobl ifanc ar les ac i weithio mewn partneriaeth ag ysgolion a chymunedau i ddatblygu cynlluniau gweithredu.

Yna cyfeiriodd at y "Rhwydwaith Merched".

Roedd hon yn fenter a oedd yn gweithredu mewn partneriaeth â chwe ysgol uwchradd gyda ffocws ar wella iechyd a lles.  Eglurodd bod y grwpiau yn gwneud ymchwil ac yn dadansoddi anghenion cyn datblygu cyfleoedd cefnogol. Nodwyd bod gwybodaeth bellach am y rhaglen hon ar gael yn Atodiad 1 i'r adroddiad hwn. Roedd y gwasanaeth hwn yn gweithio mewn partneriaeth ag ysgolion cynradd ac uwchradd i ddefnyddio gweithgaredd allgyrsiol, i ddatblygu ffyrdd o fyw egnïol ac iach.

Cadarnhaodd y Rheolwr Gr?p - Atal a Lles fod yna raglenni eraill a oedd yn nodi ffocws cynyddol ar blant sy'n derbyn gofal a gofalwyr ifanc hefyd yn yr adroddiad blynyddol. Yn ystod y flwyddyn, cefnogwyd 19 o gynrychiolwyr o ysgolion i fynd i gwrs Hyfforddiant Cynnwys Anabledd i Athrawon. Rhoddodd y gwasanaeth gefnogaeth i ysgolion ddatblygu eu cynlluniau lles. Nodwyd bod gwybodaeth bellach am hyn ar gael yn Atodiad 2 i'r adroddiad.

Yna aeth ymlaen i gyfeirio at y Cynllun Heneiddio’n Dda ar gyfer Pen-y-bont ar Ogwr, datblygu cymunedau ‘cyfeillgar i oed’ a chyfleoedd priodol sy'n pontio'r cenedlaethau.

Dywedodd y Rheolwr Gr?p - Atal a Lles, bod ffocws cynyddol ar allgau digidol a'r rhai yr effeithir arnynt.  Mae gwaith wedi dechrau gyda Chanolfan Cydweithredol Cymru ar ddatblygu rhaglen ‘gofal i gydweithredu’ sy’n targedu cefnogaeth i 200 o bobl agored i niwed a gofalwyr i adeiladu sgiliau a chysylltiadau. Yn unol â hyn, roedd y gwasanaeth yn datblygu rhaglen “hyrwyddwyr gwybodaeth gymunedol” gyda sefydliadau a gwirfoddolwyr i gefnogi rhannu gwybodaeth gyda'r rhai nad oes ganddynt gysylltiad digidol.

Yna cyfeiriodd at ddatblygu cymunedau sy’n cefnogi dementia, un o amcanion strategol y Cynllun Heneiddio’n Dda ar gyfer Cymru a’r rhaglen ‘Teimlo’n Dda am Oes’, a oedd wedi'i datblygu gyda rhai partneriaid allweddol. Nodwyd bod manylion pellach ar y rhaglen hon wedi'u hamlinellu yn Atodiad 3 i'r adroddiad.

Dywedodd y Rheolwr Gr?p - Atal a Lles y bu twf mewn gwaith rhagnodi cymdeithasol gan ddefnyddio gweithgareddau diwylliannol gydag Awen sydd wedi cefnogi oedolion h?n, pobl ifanc ag anableddau a gofalwyr.  Byddai enghreifftiau’n cynnwys y prosiect eiriolaeth ‘Same As’ gyda rhieni sy'n ofalwyr, y rhaglen côr gofalwyr ‘Off Duty’, rhaglenni ‘OlympAGE Diwylliannol’ sy'n canolbwyntio ar hel atgofion a’r adnoddau ‘creadigol gartref’ a’r platfform cyfathrebu digidol ‘Cryfach gyda'n Gilydd Pen-y-bont ar Ogwr’.  Nodwyd bod manylion pellach am hyn ar gael yn Atodiad 4 o'r adroddiad.

Lansiwyd y rhaglen OlympAGE ym Mhen-y-bont ar Ogwr yn 2017 i gynorthwyo oedolion h?n i gael mwy o gyfleoedd i gymdeithasu ac i fyw bywydau egnïol ac iach. Yn 2019 llwyddodd y gwasanaeth Atal a Lles i sicrhau £400,000 o fuddsoddiad trwy'r Gronfa Iach ac Egnïol i ddatblygu dull rhanbarthol ar draws ôl troed y Bwrdd Iechyd, ychwanegodd.

Nodwyd bod y rhaglen 'Super Agers' hefyd wedi'i sefydlu ar draws Pen-y-bont ar Ogwr, Rhondda Cynon Taf a Merthyr.  Mae'r rhaglen wedi cael ei dewis fel un o brosiectau enghreifftiol Bevan.  Bydd angen adolygiad yn seiliedig ar reoliadau o'r rhaglen a'r dull yn ystod 2020/21.  Nodwyd bod gwybodaeth bellach ynghylch hyn ar gael yn Atodiad 5 i'r adroddiad.

Yna tynnodd y Rheolwr Gr?p - Atal a Lles, sylw at y ffaith fod y dull o weithio gyda rhwydweithiau sy'n eiddo i'r gymuned yn mynd y tu hwnt i'r Rhwydwaith Merched a nodwyd yn gynharach yn yr adroddiad.  Yn ystod 2019-20 roedd rhwydwaith ychwanegol, Gr?p Rhwydwaith Cynhwysol Pen-y-bont ar Ogwr (BING), wedi cael ei gyd-gynhyrchu a hefyd y rhwydwaith ‘Gyda’n Gilydd i Bobl Ifanc ym Mhen-y-bont ar Ogwr’ ar gyfer sefydliadau ieuenctid.

Mae'r gwasanaeth yn arwain ar y ddyletswydd cyfleoedd chwarae digonol ar gyfer CBSPenybont gan gynnwys asesu a chynllunio gweithredu ar gyfer yr ystod o faterion statudol. Nodwyd bod enghraifft o'r prosiect chwarae a gweithgareddau ar gael yn Atodiad 6 i'r adroddiad.

Cofnodwyd cyfanswm o 7,670 o ymweliadau â rhaglenni Heini am Oes yn Haf 2019, gyda chyfleoedd cynhwysol a lleisiodd 309 o blant eu barn ynghylch yr hyn sy'n bwysig iddynt yn eu cymunedau.

Gorffennodd Rheolwr y Gr?p - Atal a Lles ei gyflwyniad trwy gyfeirio at oblygiadau ariannol yr adroddiad. Cadarnhaodd fod nifer fawr o'r rhaglenni y cyfeiriwyd atynt yn yr adroddiad, yn cael eu cefnogi gan gyllid allanol, gan gynnwys grantiau Llywodraeth Cymru, Chwaraeon Cymru, a Chwaraeon Anabledd Cymru. Nodwyd bod rhestr o'r cyllid allanol ar gyfer 2019/20 ar gael yn Atodiad 7 o'r adroddiad.

Cymeradwyodd y Cadeirydd yr adroddiad ac ehangder hyn, o ran y mentrau iechyd a lles a oedd ar waith ar gyfer sbectrwm eang o bobl a oedd hefyd yn eang o ran yr hyn a oedd ar gael ar gyfer grwpiau oedran amrywiol, yr hen a'r ifanc. Nododd hefyd o’r adroddiad, fod y Cyngor yn dysgu o brosiectau blaenorol a oedd wedi’u rhoi ar waith ac yn defnyddio’r rhain fel ‘arfer gorau’ ar gyfer prosiectau newydd sy’n mynd rhagddynt/arfaethedig.

Dywedodd yr Aelod Cabinet - Gwasanaethau Cymdeithasol a Chymorth Cynnar, ei bod yn Gydweddog i'r Maer, y Cynghorydd Baldwin, pan gafodd y pleser i fynd i ddigwyddiadau OlympAGE a Super Ages y llynedd, dywedodd ei fod yn brofiad gwefreiddiol a oedd yn dangos bod unigolion yn parhau i gael digwyddiadau arwyddocaol sy'n newid bywyd, ni waeth pa mor hen (neu ifanc) ydyn nhw. Adleisiodd y Maer blaenorol y teimladau hyn, gan ychwanegu ei fod yntau hefyd wedi mwynhau'r profiad yr oedd y digwyddiadau uchod wedi'i roi iddo yn fawr, pan oedd ef yn faer.

Fel Cadeirydd Evergreen Hall, cafodd arian ar gyfer taflenni a anfonwyd at genhedlaeth h?n y Fwrdeistref Sirol yn eu cynghori am weithgareddau fel y rhai a grybwyllir yn yr adroddiad. Cymeradwyodd yr agwedd pontio'r cenedlaethau o'r gwaith a oedd yn mynd rhagddo, fel y cyfeiriwyd ato yn yr adroddiad, er mwyn meithrin cysylltiadau agosach rhwng y cenedlaethau.

Roedd Aelod yn falch o weld y gweithgareddau amrywiol y cyfeiriwyd atynt yn yr adroddiad, lle'r oedd llwybrau cymorth wedi'u rhoi ar waith ar gyfer grwpiau oedran cyferbyniol, yn amrywio o bobl â dementia i gefnogaeth i ferched iau. Rhoddodd ganmoliaeth hefyd i'r gefnogaeth gan y Cydlynwyr Cymunedol ac adleisiwyd hynny gan y Cadeirydd.

Daeth yr Arweinydd â'r drafodaeth i ben trwy ganmol hefyd y swm amrywiol o gefnogaeth a amlygwyd gan Aelodau eraill y Pwyllgor, y gobeithiai y gellid ei gynyddu hefyd, yn enwedig o ystyried yr amseroedd heriol yr oedd pobl mewn cymunedau yn eu hwynebu, oherwydd y pandemig parhaus.

PENDERFYNWYD:                            Bod Pwyllgor y Cabinet wedi derbyn, ystyried a nodi'r adroddiad.