Cyflwynwyd adroddiad gan y Pennaeth Cyllid, Perfformiad a Newid Dros Dro, a roddodd y wybodaeth ddiweddaraf i'r Cabinet am sefyllfa ariannol refeniw'r Cyngor ar 30 Medi 2020, a cheisiodd gymeradwyaeth ar gyfer trosglwyddiadau cyllideb rhwng £100,000 a £500,000 fel sy'n ofynnol gan Reolau Gweithdrefn Ariannol y Cyngor.

Dechreuodd ei chyflwyniad, drwy ddweud bod y Cyngor, ar 26 Chwefror 2020, wedi cymeradwyo cyllideb refeniw net o £286.885 miliwn ar gyfer 2020-21. Fel rhan o'r Fframwaith Rheoli Perfformiad, adolygir amcanestyniadau cyllideb yn rheolaidd a'u hadrodd i'r Cabinet bob chwarter. Mae’r broses o gyflawni gostyngiadau y cytunwyd arnynt yn y gyllideb hefyd yn cael ei hadolygu a'i hadrodd i'r Cabinet fel rhan o'r broses hon.

Rhoddodd Tabl 1 yn yr adroddiad gyllideb refeniw net y Cyngor a'r alldro rhagamcanol ar gyfer 2020-21 ar 30 Medi 2020. Dangosodd hyn dan wariant net o £31,000, yn cynnwys £3.488m net dros wariant ar gyfarwyddiaethau a than wariant net o £3.519m ar gyllidebau corfforaethol.

Roedd adran nesaf yr adroddiad yn amlinellu'r pwysau ariannol yr oedd y Cyngor wedi'u hwynebu ers Covid-19 a'r gwahanol ffyrdd negyddol yr oedd hyn wedi effeithio ar sefyllfa ariannol yr Awdurdod. Byddai'r pwysau hyn hefyd yn parhau hyd y gellir rhagweld, ychwanegodd y Prif Swyddog Dros Dro – Cyllid, Perfformiad a Newid.

Rhoddodd Tabl 2 yn yr adroddiad grynodeb o hawliadau gwariant Covid-19 hyd at fis Awst 2020, tra bod Tabl 3 wedi ailddechrau colli incwm o ganlyniad i'r pandemig ar gyfer Chwarter 1 2020-21, mewn perthynas ag Ysgolion ac yn y Cyfarwyddiaethau Gwasanaethau Cymdeithasol a Lles, Addysg a Theuluoedd, Prif Weithredwyr a Chyfarwyddiaethau Cymunedau.

Yna rhannodd yr adroddiad wybodaeth am y meysydd canlynol:-

1.    Trosglwyddiadau cyllideb/addasiadau technegol;

2.    Chwyddiant Cyflog/Prisiau;

3.    Cynigion i Leihau'r Gyllideb

Yna rhoddodd Tabl 4 yn yr adroddiad rywfaint o wybodaeth am y Gostyngiadau Eithriadol yn y Gyllideb Blwyddyn Flaenorol, a oedd yn adlewyrchu'r gostyngiadau o £2.501m a oedd yn weddill, roedd £1.792m yn debygol o gael ei gyflawni yn 2020-21, gan adael diffyg o £709k. Dangoswyd rhai o'r cynigion sy'n debygol o beidio â chael eu cyflawni ym mharagraff 4.2.2 o'r adroddiad.

Amlinellodd paragraff 4.2.4 y cynigion i Leihau'r Gyllideb gwerth cyfanswm o £2.413m, a nodir yn Atodiad 2 ac a grynhoir yn Nhabl 5 yn yr adroddiad. Y sefyllfa bresennol oedd diffyg rhagamcanol ar y targed arbedion o £451k, neu 18.6% o'r gostyngiad cyffredinol yn y gyllideb.

Amgaewyd crynodeb o'r sefyllfa ariannol ar gyfer pob prif faes gwasanaeth yn Atodiad 3, a darparwyd sylwadau ar yr amrywiannau mwyaf arwyddocaol yn Nhabl 6 ym mharagraff 4.3 o'r adroddiad.

Yna canolbwyntiodd paragraffau olaf yr adroddiad ar faterion cyllidebol fesul Cyfarwyddiaeth (gan gynnwys ysgolion), cyllidebau'r Cyngor cyfan a Chronfeydd Wrth Gefn wedi'u Clustnodi, ac roedd yr olaf wedi'i ategu ymhellach yn ariannol.

Ychwanegodd y Dirprwy Bennaeth Cyllid Dros Dro fod hawliadau misol yn parhau i gael eu cyflwyno i Lywodraeth Cymru a bod ymatebion wythnosol yn cael eu derbyn ganddynt yngl?n â'r rhain. 

Roedd yn falch o gadarnhau y byddai'r Cyngor yn derbyn hawliad o £300k tuag at gostau prydau ysgol am ddim ar gyfer eleni.

Dywedodd y Dirprwy Arweinydd y gallai'r Cyngor gymryd rhywfaint o foddhad o'r sefyllfa gyffredinol y cafodd yr Awdurdod ei hun ynddi yn ystod cyfnod anodd, er bod heriau mawr o'n blaenau o ran cyllidebau Cyfarwyddiaethau gyda'r pandemig yn parhau i gael effaith andwyol ar MTFS y Cyngor.

Roedd yn falch o'r cymorth ariannol yr oedd Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr yn parhau i'w gael gan Lywodraeth Cymru, gyda thros £7m wedi dod i law hyd yma, er mwyn lliniaru'r pwysau ychwanegol a cholli incwm yr oedd y Cyngor wedi'i wynebu ers cyfnod clo'r Gwanwyn. Heb hyn, ychwanegodd, byddai'r Cyngor yn ei chael ei hun mewn sefyllfa amhosibl.

Roedd yn falch o gyhoeddi bod yr Awdurdod wedi buddsoddi £1m mewn Cronfa Adfer Economaidd, a sefydlwyd ar gyfer busnesau a thrigolion lleol fel ei gilydd. Defnyddiwyd hwn ar gyfer parcio ceir am ddim yng nghanol y dref, llai o daliadau rhent ar gyfer eiddo sy'n eiddo i Gyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr a hepgor ffioedd llogi cyfleusterau Chwaraeon ar gyfer eleni.

Croesawodd hefyd y cymorth ariannol pellach a gafwyd i Fusnesau bach/canolig, er mwyn iddynt oroesi storm Covid-19.

I gloi, dywedodd fod eleni wedi bod yn un anodd iawn. Fodd bynnag, yn wyneb y fath adfyd, llwyddodd y Cyngor i reoli ei gyllideb o hyd yn ogystal ag y gellid bod wedi'i ddisgwyl ac y byddai'n parhau i geisio cyllid allanol lle bynnag y bo modd, er mwyn parhau i gryfhau hyn.    

PENDERFYNIAD:                            Bod y Cabinet wedi:

(1)         Nodi’r sefyllfa refeniw a ragwelir ar gyfer 2020-21

(2)         Argymell y dylai’r Cyngor gymeradwyo’r trosglwyddiadau rhwng £100,000 a £500,000 fel yr amlinellir ym mharagraff 4.1.14 o’r adroddiad.