Cyflwynwyd adroddiad gan y Prif Swyddog Dros Dro – Cyllid, Perfformiad a Newid, a'i ddiben oedd ceisio cymeradwyaeth i ddod â'r ddarpariaeth galw heibio a chymorth / cymorth arnawf yn elfennau cymunedol darpariaeth cam-drin domestig a ariennir gan Gyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr yn fewnol, i'w ddarparu'n uniongyrchol gan Gyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr a datblygu pwynt cyswllt / cymorth cyntaf a arweinir gan anghenion newydd yn y gwasanaeth cymunedol i ddioddefwyr cam-drin domestig a fydd yn cael ei ddarparu'n fewnol gan staff a gyflogir gan Gyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr.

Esboniodd fod Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr ar hyn o bryd yn ariannu amrywiaeth o wasanaethau cam-drin domestig drwy gontract a gomisiynir yn allanol. Hwn oedd y contract Gwasanaethau Cam-drin Domestig Integredig, fel y nodwyd ym mharagraff 3.1 o'r adroddiad.

Yn dilyn cymeradwyaeth flaenorol gan y Cabinet ar 17 Medi 2019 i barhau i ddarparu gwasanaethau, daw'r contract Gwasanaethau Cam-drin Domestig Integredig presennol i ben ar 30 Ebrill 2021. Nid oedd lle pellach i ymestyn y contract presennol. Mae'n ofynnol rhoi trefniadau ar waith i wella hygyrchedd a lleihau dyblygu gwasanaethau i'r rhai sy'n byw ac yn gweithio ym Mhen-y-bont ar Ogwr. Yn y tymor hwy, roedd ymrwymiad i archwilio'r gwaith o fodelu a chomisiynu gwasanaethau rhanbarthol ar draws Rhanbarth Cwm Taf Morgannwg a Phen-y-bont ar Ogwr.

Yn ogystal â'r gwasanaethau uchod, cyflogodd Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr dri Eiriolwr Annibynnol ar Drais Domestig (IDVAs) yn uniongyrchol hefyd, sy'n gweithio ochr yn ochr â darparwr allanol y contract Gwasanaethau Cam-drin Domestig Integredig fel rhan o'r 'Assia Suite'.

Dywedodd y Prif Swyddog Dros Dro – Cyllid, Perfformiad a Newid, fod y ddarpariaeth ar gyfer dioddefwyr cam-drin domestig yn allweddol o ran cyflawni dyletswyddau Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr o dan Ddeddf Trais yn Erbyn Menywod, Cam-drin Domestig a Thrais Rhywiol (Cymru) 2015 ("Deddf VAWDASV"). Fel y nodir yn yr adroddiad, daw'r contract presennol a gomisiynir yn allanol i ben ar 30 Ebrill 2021. Daeth Pen-y-bont ar Ogwr bellach o fewn ôl troed rhanbarthol diwygiedig Cwm Taf Morgannwg ac felly mae'r cyfle i gynllunio a chomisiynu rhanbarthol yn ei ddyddiau cynnar. Nodir bod meysydd sy'n peri pryder mewn perthynas â'r model darparu presennol ym Mhen-y-bont ar Ogwr a bod angen i hyn newid er mwyn sicrhau bod dioddefwyr yn cael y gwasanaethau gorau posibl.

Parhaodd drwy gynghori, yn unol â Deddf VAWDASV a chanllawiau comisiynu dilynol, fod asesiad annibynnol o angen wedi’i gomisiynu yn 2019 gan Ferthyr Tudful Mwy Diogel ar ran partneriaeth VAWDASV Pen-y-bont ar Ogwr, Asesiad Anghenion VAWDASV Pen-y-bont ar Ogwr, i helpu i lywio angen a chomisiynu yn y dyfodol. Yn ogystal, cwblhawyd ail ddarn o waith annibynnol yn gynnar yn 2020, a adolygodd gryfderau a gwendidau'r ddarpariaeth bresennol, yr Adolygiad o'r gwasanaethau Trais yn erbyn Menywod, Cam-drin Domestig a Thrais Rhywiol ym Mhen-y-bont ar Ogwr, a gomisiynwyd gan Gyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr.

Dywedodd y Pennaeth Cyllid, Perfformiad a Newid Dros Dro fod yr asesiad o anghenion a'r adolygiad o'r ddarpariaeth bresennol yn cael eu cynnal gan yr un Ymgynghorydd Cam-drin Domestig Annibynnol. Rhoddodd adrannau nesaf yr adroddiad wybodaeth bellach a gasglwyd o ganlyniad i hyn, gan gynnwys mewn perthynas â'r Assia Suite. Fel y gellid gweld o'r canfyddiadau, awgrymodd hyn y gellid gwneud gwelliannau pellach yn y ddarpariaeth a ddarperir drwy'r Assia Suite.

Er mwyn helpu i fynd i'r afael â'r materion hyn a gallu darparu gwasanaeth cyson o ansawdd uchel dan arweiniad anghenion, cynigiwyd bod yr IDVA a'r ddarpariaeth galw heibio a gomisiynir yn allanol ar hyn o bryd a chymorth arnawf yn y timau cymunedol yn cael eu dwyn ynghyd i ffurfio tîm cymwysedig a phrofiadol cyfannol, sy'n seiliedig ar drawma sy'n cael ei reoli'n fewnol gan Gyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr. Amlinellodd rhan nesaf yr adroddiad rai o'r manteision y byddai cynnig o'r fath yn eu cynnig.

Er mwyn hwyluso'r newid hwn, byddai staff o'r darparwr a gomisiynir yn allanol yn cael eu trosglwyddo i Gyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr yn unol â threfniadau TUPE i greu tîm newydd, ochr yn ochr â'r staff IDVA presennol.

Dylid nodi mai ymwneud â’r elfennau Assia Suite o'r ddarpariaeth bresennol yn unig yr oedd y cynnig hwn; bydd ymarfer comisiynu ar wahân yn cael ei gynnal ar gyfer elfennau eraill y ddarpariaeth cam-drin domestig bresennol, gan gynnwys gwasanaethau llety / lloches a darpariaeth i blant a phobl ifanc. Bydd yr ymarfer hwn yn caniatáu parhau i ddarparu'r elfennau hyn o 1 Mai 2021.

Bydd y gwasanaeth mewnol arfaethedig yn cael ei sefydlu yn unol â safonau ansawdd arbenigol y sector er mwyn sicrhau'r diogelwch mwyaf posibl a mynediad at gymorth i ddioddefwyr. Bydd disgwyl i ddarpariaeth fewnol a gwasanaethau a gomisiynir wedyn ddangos eu bod yn glynu wrth y safonau perthnasol.

Bydd y gwasanaeth arfaethedig yn cael ei ddarparu'n fewnol tra bydd y trafodaethau a amlinellir yn adrannau 4.29 i 4.31 o'r adroddiad, mewn perthynas â dull rhanbarthol o gomisiynu yn cael eu cynnal.

Dywedodd yr Aelod Cabinet – Cenedlaethau'r Dyfodol a Lles ei bod yn ffaith drist bod cam-drin domestig ar gynnydd a bod yr adroddiad hwn yn cyflwyno rhai cynigion a fydd yn helpu i fynd i'r afael â'r broblem. Ychwanegodd fod yr argymhellion a wnaed hefyd yn deillio o adolygiadau annibynnol a byddai'r Cyngor yn gweithio gyda phartneriaid yn ystod yr wythnosau a'r misoedd nesaf i fynd i'r afael ag argymhellion eraill yn yr adolygiad, megis cynnig y Cyngor o gymorth i gr?p ehangach o unigolion, megis BAME a lleoliad gwasanaethau. Byddai'r gwasanaethau cymorth presennol a ddarperir yn ehangu. Diolchodd yr Aelod Cabinet – Cenedlaethau'r Dyfodol a Lles i Gomisiynydd yr Heddlu a Throseddu am ei fewnbwn a'i adborth ar y fenter hon hefyd, a oedd wedi helpu i lunio'r adroddiad a'i argymhellion.

Adleisiwyd hyn gan yr Aelod Cabinet – Cymunedau, fel Cadeirydd y Bartneriaeth Diogelwch Cymunedol. Dywedodd fod cam-drin domestig, yn anffodus, wedi cynyddu ers i'r pandemig ddechrau. Ychwanegodd fod Comisiynydd yr Heddlu a Throseddu wedi bod yn canmol cyfeiriad presennol y Cyngor o ran rhoi prosesau a gweithdrefnau mwy cadarn ar waith i helpu pobl a oedd yn dioddef pob math o gam-drin domestig.

Dywedodd yr Arweinydd ei bod yn bwysig nodi mai'r adroddiad oedd y cyntaf mewn cyfres o gamau gweithredu a fyddai'n cael eu dilyn, er mwyn gwella'r llwybrau cymorth a oedd ar gael ar hyn o bryd. Byddai'r Cabinet yn aros am adroddiadau pellach, mewn perthynas â pharhau i ailfodelu gwasanaethau er mwyn diwallu anghenion dioddefwyr yn y ffordd orau. Byddai'r Cyngor yn parhau i ymgysylltu â'i randdeiliaid i ddatblygu'r gwasanaeth ymhellach. 

PENDERFYNIAD:                           Bod y Cabinet wedi:

1.    Cymeradwyo’r gostyngiad yn y ddarpariaeth a chymorth yn ôl yr angen/gwasanaeth cymorth yn y gymuned, sydd ar hyn o bryd yn rhan o gontract y Gwasanaethau Cam-drin Domestig Integredig mewnol.

2.    Cymeradwyo datblygu pwynt cyswllt cyntaf/cymorth yn ôl yr angen newydd yn y gymuned (gan gynnwys cymorth galw heibio a chymorth yn ôl yr angen/gwasanaeth cymorth yn y gymuned, cymorthfeydd allgymorth) ar gyfer dioddefwyr cam-drin domestig, i’w darparu'n fewnol gan staff a gyflogir gan Gyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr.