Cynghorydd A Hussain i’r Aelod Cabinet Cymunedau

Yn y Deyrnas Unedig mae tua 11 biliwn o wet wipes yn cael eu defnyddio bob blwyddyn - gan achosi 93% o'r rhwystrau o fewn carthffosydd y Deyrnas Unedig. Yng Nghymru, mae D?r Cymru ac eraill yn delio â thua 2,000 o garthffosydd wedi’u blocio bob mis, a’r wet wipes hyn yw’r prif reswm am hynny.

O wybod bod 90% o’r wet wipes hyn yn cynnwys mwy na ¾ o blastig a gan ein bod yn gwneud mor dda gyda'n casgliad gwastraff ailgylchu, oni ddylem ni fel Cyngor fod y cyntaf i gyflwyno casgliad ar wahân ar gyfer y wet wipes yma fel unrhyw blastig arall sy’n cael ei ddefnyddio unwaith?

Y Cynghorydd A Hussain i'r Dirprwy Arweinydd/Aelod Cabinet – Cymunedau

Yn y DU defnyddir tua 11 biliwn o weips gwlyb bob blwyddyn - gan achosi 93 y cant o rwystrau mewn carthffosydd yn y DU. Yng Nghymru, mae D?r Cymru yn delio â thua 2,000 o rwystrau carthffosydd bob mis a'r prif achos yw weips.

O wybod bod 90 y cant o'r weips yn cynnwys mwy na 3/4 plastig a chan ein bod yn gwneud yn dda gyda'n casgliadau gwastraff ailgylchu, a ddylem fod y Cyngor cyntaf i gyflwyno casgliad ar wahân ar gyfer y weips gwlyb hyn fel unrhyw blastig untro arall?

Ymateb:

Mae Cyngor Pen-y-bont ar Ogwr eisoes ymhlith yr awdurdodau ailgylchu gorau yng Nghymru. Ymhell y tu hwnt i’r targed ailgylchu statudol o 64% a bennwyd gan Lywodraeth Cymru. Diolch i ymrwymiad ac ymgysylltiad y cyhoedd â'n prif wasanaeth ailgylchu.

Ar 1 Ebrill 2024, bydd dwy garreg filltir bwysig yn cael eu pasio o ran ein gwasanaethau gwastraff ac ailgylchu. Yn gyntaf, bydd targed ailgylchu statudol Llywodraeth Cymru yn codi i 70% ailgylchu ac, yn ail, bydd ein contract presennol sy'n diffinio ein methodoleg gwasanaeth casglu gyda Kier yn dod i ben.

Mae swyddogion eisoes yn gweithio ar yr opsiynau ar gyfer y gwasanaeth ar ôl 2024, a thros y misoedd a'r blynyddoedd nesaf, bydd ymgysylltu ag aelodau'r cyngor a'r cyhoedd yn cael ei wneud i ddiffinio cam nesaf ein darpariaeth gwasanaeth.

Proses a fydd yn cynnwys adolygu'n strategol ac yn gyfannol yr hyn y mae'r ystod o ddeunyddiau rydym yn eu hailgylchu yn y dyfodol yn cynnwys. Sicrhau ein bod yn sicrhau'r budd amgylcheddol mwyaf posibl mewn ffordd gost-effeithiol. Gwarantu bod Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr yn parhau i fod yn arweinydd yn y maes hwn o ddiogelu'r amgylchedd a rhagori ar dargedau statudol.

O ran y cais penodol i ailgylchu weips gwlyb, er ei bod yn bosibl eu hailgylchu (nid gyda'n plastig ymyl palmant arferol) ond gyda'n allanfa ar gyfer Cynhyrchion Hylendid Amsugnol (AHP) sy'n gallu mynd â hwy oddi wrthym ni, nid yw'n cael ei argymell ar hyn o bryd.

Er mwyn ailgylchu'r weips gwlyb byddai angen ymestyn y gwasanaeth AHP i bob cartref er mwyn casglu tunelli ychwanegol cymharol fach o ddeunydd ar wahân. Byddai hyn yn afresymol o ddrud ac yn amheus o ran budd amgylcheddol wrth ystyried effaith carbon anfon cerbydau i bob cartref ar gyfer symiau mor gyfyngedig o ddeunydd ailgylchadwy.

I grynhoi a chloi, byddwn yn parhau i ddarparu gwasanaeth ailgylchu sy'n arwain y farchnad, gan fynd ati i hyrwyddo ac ymgysylltu â'r cyhoedd o ran y gwasanaeth presennol. Wrth gynnal adolygiad ar raddfa gyfan o'r ddarpariaeth yn barod ar gyfer gweithredu cyfundrefn gasglu ddiwygiedig ym mis Ebrill 2024. Nid argymhellir newidiadau i gontractau canol tymor a gwasanaethau.

Cwestiwn atodol gan y Cynghorydd A Hussain

Defnyddir weips ar hyn o bryd naill ai ar gyfer llenwi tir neu maent yn cael eu llosgi sy'n cyfrannu at fwy o allyriadau carbon ac ansawdd aer gwael na cherbydau. Gellir osgoi hyn a gadewch inni obeithio ac aros am ein fflyd drydan ar gyfer casglu gwastraff.

Rydym yn rhoi bagiau te yn ein bin gwastraff bwyd fel y'i nodwyd ar ein cadi gwastraff bwyd cartref, gan wybod mai'r sgerbwd a adewir ar ôl, fodd bynnag, yw'r polypropylen (PP) nad yw'n fioddiraddiadwy ac felly ni ellir ei gompostio 100 y cant. A ddylem ganiatáu i'r halogiad hwn sy'n effeithio ar ansawdd y compost barhau?

Ymateb

Dywedodd y Dirprwy Arweinydd mai'r mater pwysicaf oedd ceisio newid ymddygiad y cyhoedd, drwy eu hannog i beidio â phrynu lle bynnag y bo modd, unrhyw beth na ellir ei ailgylchu. Roedd yn ymwybodol o fater y bag te o ran bod rhai mathau o’r rhain yn dod â lefel fach o gydrannau plastig ynddynt. Fodd bynnag, roedd rhai hefyd y gellir eu compostio’n llwyr. Pan fydd y Cyngor yn anfon ei gompost ar gyfer ailgylchu ar hyn o bryd, h.y. ar safle Kenning, roeddent yn gallu llwyddo i dynnu gronynnau bach o blastig allan o'r cynhyrchion hynny a oedd yn cynnwys hyn, fodd bynnag, ac yn eu tro, ail-gyfeirio'r rhain ar gyfer cynhyrchu ynni.

Ail gwestiwn atodol gan y Cynghorydd B Sedgebeer

Mae angen i ni annog pobl yn fwy i beidio â defnyddio na phrynu eitemau, gan gynnwys mathau penodol o weips a bagiau te sy'n cynnwys plastig, fel y cyfeiriodd y Cynghorydd Hussain ato yn ei gwestiynau uchod. Gofynnodd a allai'r Cabinet weithio gyda sefydliadau, megis y Bwrdd Iechyd a'r Blynyddoedd Cynnar ac ati, er mwyn annog y defnydd o gynhyrchion y gellir eu hailddefnyddio fel weips a chlytiau, fel na châi unrhyw weddillion plastig diangen mewn cynhyrchion fel y rhain ymhlith eraill, eu cynnwys ynddynt o'r cychwyn pan gânt eu cynhyrchu, yn hytrach na cheisio ailgylchu deunydd plastig o'r fath a allai gael ei gynnwys yn yr eitemau hyn pan gânt eu cynhyrchu i ddechrau.

Ymateb

Cadarnhaodd y Dirprwy Arweinydd ei fod yn aelod o Fwrdd y Rhaglen Weinidogol a gyfarfu bob chwarter â Gweinidog Llywodraeth Cymru. Byddai'n codi hyn yn y cyfarfod nesaf, gan fod syniadau ar sut i wella dulliau ailgylchu deunyddiau a lleihau faint o wastraff sy’n cael ei fwydo i'r brif ffrwd/ffrydiau gwastraff, bob amser yn edrych i gael ei wella.

Trydydd cwestiwn atodol gan y Cynghorydd PA Davies

Y broblem go iawn oedd cynhyrchu eitemau fel weips gwlyb yn y lle cyntaf. A allai'r Cyngor ysgrifennu at Lywodraeth y DU yn gofyn i Weinidogion gyflwyno deddfwriaeth i atal cynhyrchu’r rhain sydd â phlastig ynddynt.

Ymateb

Cytunwyd ar yr awgrym hwn drwy gydsyniad.