Cyflwynwyd adroddiad gan Reolwr y Bartneriaeth a'r PDC a oedd yn rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf am waith swyddog Cydlyniant Cymunedol a ariennir gan Lywodraeth Cymru a gwaith cydlyniant cymunedol Partneriaeth Diogelwch Cymunedol Pen-y-bont ar Ogwr.

Ym mis Rhagfyr 2018 cyhoeddodd Llywodraeth Cymru ei e-bost 'bwriad i ariannu' i bob Cydlynydd Cydlyniant Cymunedol Rhanbarthol yng Nghymru. Nododd Llywodraeth Cymru y byddai pob rhanbarth yn cael £140,000 i:

• Nodi a lliniaru tensiynau cymunedol (troseddau casineb, eithafiaeth, pryder, ymddygiad gwrthgymdeithasol) sy'n ymwneud â Brexit;

• Gwella cyfathrebu cydlyniant cymunedol;

• Trefnu digwyddiadau/gweithgareddau i hyrwyddo cynhwysiant cymdeithasol; a

• Darparu gweithgareddau nad ydynt yn ymwneud â Brexit fel yr amlinellir yn y Cynllun Cydlyniant Cymunedol Cenedlaethol (2019)

Bryd hynny, roedd Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr, (CBSP), Cyngor Abertawe a Chyngor Bwrdeistref Sirol Castell-nedd Port Talbot yn cynnwys Rhanbarth Cydlyniant Cymunedol Bae'r Gorllewin, dan arweiniad Cydgysylltydd Cydlyniant Cymunedol Rhanbarthol yng Nghyngor Abertawe.

Ychwanegodd fod Swyddog Cydlyniant Cymunedol ym mis Medi 2019. Ariannwyd y swydd tan 31 Mawrth 2021. Amlinellodd rôl y Swyddog Cydlyniant Cymunedol fel y nodir yn adran 4 o'r adroddiad

Nododd Rheolwr y Bartneriaeth a’r PDC y ffigurau troseddau casineb ar gyfer y cyfnod rhwng mis Ebrill a mis Medi 2020 gyda chymhariaeth â'r 2 flynedd flaenorol. Cafodd y rhain eu labelu fel siart 1 a siart 2 yn yr adroddiad.

Amlinellodd Rheolwr y Bartneriaeth a PDC y cynnydd a wnaed hyd yma gan nodi bod llawer iawn o waith yn ymwneud â Brexit yn cael ei wneud. Eglurodd mai un o feysydd allweddol gwaith Brexit oedd ymgysylltu ag unigolion a

chymunedau i sicrhau'r defnydd mwyaf posibl o Gynllun Setliad yr

Undeb Ewropeaidd (EUSS). Roedd rhagor o wybodaeth am yr EUSS yn Atodiad 1.

Ychwanegodd fod arolwg sgiliau iaith ychwanegol wedi'i gynnal ymhlith cyflogeion CBSP yn haf 2020. Nodwyd y rhain fel a ganlyn:

• Ffrangeg 4
• Eidaleg 3
• Almaeneg 3
• Rwsieg 2
• Pwyleg 2
• Sbaeneg 2
• Japaneg 1
• Mandarin 1
• Sinhala 1
• Creole 1
• Slofacaidd 1
• Cantoneg 1
• Tsieceg 1
• Wcreineg 1

O'r ymatebwyr i'r arolwg, roedd 59% yn cytuno y byddent yn gwirfoddoli i gefnogi preswylwyr ag anghenion iaith penodol. Rhestrwyd cynnydd pellach hyd yma yn 4.2 o'r adroddiad.

Amlinellodd y Cydgysylltydd Cydlyniant Cymunedol Rhanbarthol bwyntiau allweddol yr adroddiad yn ymwneud â Chynllun Setliad yr Undeb Ewropeaidd (EUSS) a chyfanswm y bobl a wnaeth gais i'r cynllun ar lefel leol a chenedlaethol. Darparodd ffigurau ar hyn yn ogystal â dadansoddiad o'r ffigurau ar gyfer yr Awdurdodau Lleol yn Rhanbarth Bae'r Gorllewin a chenedligrwydd yr ymgeiswyr. Rhestrwyd y rhain yn Atodiad 1 i'r adroddiad.

Darparodd y Cydgysylltydd Cydlyniant Cymunedol Rhanbarthol ffigurau hefyd ar ethnigrwydd disgyblion mewn ysgolion ym Mhen-y-bont ar Ogwr a oedd yn cwmpasu ethnigrwydd yr UE a'r tu allan i'r UE.

Gofynnodd Aelod mewn perthynas â'r ceisiadau a gwblhawyd gan genedligrwydd yr Eidal, beth oedd proffil oedran cyffredinol y preswylwyr hyn a pha mor hir y buont ym Mhen-y-bont ar Ogwr cyn mynd drwy'r broses ymgeisio.

Eglurodd y Cydgysylltydd Cydlyniant Cymunedol Rhanbarthol nad oedd y ffigurau a ddarparwyd yn cynnwys Eidalwyr a oedd wedi gwneud cais am genedligrwydd Prydeinig, ond yn hytrach pobl a oedd wedi cadw eu cenedligrwydd fel Eidaleg, felly efallai fod llawer mwy wedi bod, ond nid oedd ganddo ddata ar broffiliau oedran y trigolion hyn.

Diolchodd yr Aelod Cabinet dros Gymunedau i'r Swyddogion a oedd yn rhan o'r adroddiad hwn a'r ymchwil a'r gwaith a wnaed yn y gymuned. Ychwanegodd ei bod yn drueni bod troseddau casineb yn broblem a bu cynnydd sydyn yn ystod cyfnod Brexit, ond roedd y gwaith a wnaed gan ein Swyddogion wedi cael ei groesawu.

Ychwanegodd Rheolwr y Bartneriaeth a’r PDC ei bod wedi bod yn flwyddyn anodd yn ei chyfanrwydd, gyda Covid19 yn ogystal â Brexit yn dod i ben. Bu rhywfaint o waith o ran delio ag eithafiaeth asgell dde ond gydag ansicrwydd o'r fath ynghylch beth yn union fydd yn digwydd ar 1 Ionawr 2021, bu'n anodd canolbwyntio ar unrhyw un mater.

Ychwanegodd yr Aelod Cabinet dros Gymunedau fod llawer iawn o waith yn cael ei wneud gan SWP hefyd. Dywedodd fod gwersi wedi'u dysgu o 2016 yn ystod y cynnydd sydyn mewn troseddau casineb a bod y gwersi hyn yn cael eu rhoi ar waith nawr i geisio ei liniaru.

Dywedodd y Cadeirydd ei bod wedi siarad yn ddiweddar â'r Prif Weithredwr, yr Arweinydd a'r Maer Ifanc am faterion yn ymwneud â newyddion a rennir ar y cyfryngau cymdeithasol a phwysigrwydd cwestiynu ffynhonnell y wybodaeth, er mwyn sicrhau nad oedd gwybodaeth anghywir yn cael ei lledaenu. Ychwanegodd y gallai hyn fod yn rhywbeth y mae'r Cyngor yn edrych ar ei hyrwyddo. Cytunodd y Bartneriaeth a’r PDC fod hwn yn bwnc gwerth ei hyrwyddo i godi ymwybyddiaeth.

Roedd yr Arweinydd yn cydymdeimlo â phwysigrwydd a gwerth pawb a oedd yn byw, yn gweithio ac yn magu eu teuluoedd ym Mhen-y-bont ar Ogwr, ac roedd croeso iddynt bob amser.

Gofynnodd yr Arweinydd a oedd angen darparu cymorth neu wasanaethau drwy broses y cynllun anheddu, yn enwedig mewn perthynas â thri gr?p mwyaf a nodwyd.

Eglurodd y Cydgysylltydd Cydlyniant Cymunedol Rhanbarthol fod gan lawer o'r cymunedau hyrwyddwr neu sefydliad y gallai pobl estyn allan iddo. Nid oedd hyn yn wir am gymunedau'r UE o'r blaen felly roedd hyn yn rhywbeth yr oedd gwaith yn cael ei weithio tuag ato.

Diolchodd yr Aelod Cabinet dros Addysg ac Adfywio i'r tîm am eu gwaith caled ar yr adroddiad wrth nodi'r amrywiaeth o grwpiau o gymunedau'r UE. Esboniodd y gallai ymweliad ag Ysgol Gynradd Pen-y-Bont fod yn fuddiol gan mai'r ysgol yw un o'r rhai mwyaf amrywiol ym Mhen-y-bont ar Ogwr. Ychwanegodd y byddai cydweithio pellach ganddo'i hun yn cael ei ddarparu lle bo hynny'n bosibl.

Ychwanegodd y Cadeirydd ei bod yn ysbrydoledig ein gweld yn mynd o gael dim data ar Wladolion yr UE, i gynnwys yr holl ddata yn yr adroddiad a diolchodd i bawb a fu'n gweithio ar gyflawni hyn.

PENDERFYNWYD: Bod y Pwyllgor wedi nodi a derbyn cynnwys yr adroddiad.