Cyflwynwyd adroddiad gan y Prif Weithredwr a oedd yn rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf i'r Cabinet am yr ymgysylltu sydd wedi digwydd gyda rhanddeiliaid perthnasol sy'n ymwneud ag inswleiddio waliau allanol / gwaith inswleiddio waliau mewnol, fel rhan o raglenni effeithlonrwydd ynni domestig yng Nghaerau yn 2012 a 2013.

Esboniodd fod y Cabinet wedi derbyn adroddiad ym mis Tachwedd 2020 a oedd yn nodi manylion rhaglenni effeithlonrwydd ynni domestig hanesyddol a hyrwyddwyd yn ward Caerau yn y fwrdeistref sirol yn 2012 a 2013 a oedd yn nodi, yn dilyn arolwg annibynnol a gomisiynwyd gan y Cyngor, ac a gynhaliwyd gan NuVision Energy (Cymru) Cyf, fod pob un o'r 32 eiddo yn ward Caerau a arolygwyd gan Nuvision, rywfaint o dystiolaeth o waith diffygiol, peth ohono'n arwyddocaol. Nodwyd bod y Cyngor wedi cymryd rhan yn y gwaith o weinyddu'r cyllid ar gyfer canran gymharol fach o gyfanswm nifer y cartrefi lle'r oedd gwaith yn cael ei weithredu. Roedd tystiolaeth bod 104 eiddo wedi inswleiddio waliau allanol neu fewnol yng Nghaerau yn ystod y cyfnod hwnnw. Dim ond 25 o'r eiddo hynny y talwyd am y gwaith drwy gyllid drwy gynllun Arbed a weinyddir gan y Cyngor. Darparwyd cefndir pellach yn adran 3 o'r adroddiad.

Eglurodd y Prif Weithredwr, yn dilyn yr adroddiad hwn, fod llythyrau wedi'u hanfon at gwmnïau ynni lle'r oedd y Cyngor, yn seiliedig ar dystiolaeth o'i ymchwiliadau, yn ymwybodol eu bod wedi bod yn ymwneud â gwaith a ariannwyd gan CERT a CESP yng Nghaerau. Dywedodd fod ymateb wedi dod i law gan bob un o'r cwmnïau, ond dywedodd yr ymatebion a gafwyd gan bob un o'r cwmnïau'n gyson nad oeddent yn ymwneud yn uniongyrchol â hyrwyddo neu gaffael gwaith yng Nghaerau ac felly nad oeddent yn cymryd unrhyw atebolrwydd. Roedd rhagor o fanylion yn adran 4 o'r adroddiad.

Ychwanegodd y Prif Weithredwr fod cyfarfod rhwng swyddogion CBSP, OFGEM a Llywodraeth Cymru wedi'i gynnal. Y pwyntiau allweddol a ddaeth i'r amlwg oedd; caewyd a llofnodwyd cynlluniau CESP a CERT flynyddoedd lawer yn ôl ac felly byddai'n anodd mynd ar drywydd y cwmnïau ynni am unrhyw iawn, yn enwedig gan fod OFGEM wedi cadarnhau'r rôl anuniongyrchol yr oeddent wedi'i chwarae yn y gwaith. Yn dilyn hyn, cytunwyd ar nifer o gamau gweithredu, a manylwyd ar y rhain yn 4.5 o'r adroddiad.

Esboniodd y Prif Weithredwr y byddai gwaith pellach yn cael ei wneud cyn y gellir cyflwyno swydd derfynol ac opsiynau i'r Cabinet mewn perthynas â'r mater hwn.

Dywedodd yr Aelod Cabinet dros Gymunedau, er nad oedd yr ymatebion gan y cwmnïau ynni yn annisgwyl, ei fod yn siomedig gyda hwy, yn ogystal â ddim yn fodlon ag ymateb Llywodraeth Cymru, ychwanegodd ei fod yn falch bod Llywodraeth Cymru yn bwriadu cysylltu â Llywodraeth y DU ar y mater hwn gan nad mater sy'n ymwneud â Phen-y-bont ar Ogwr yn unig ydyw, ond o bosibl llawer o drefi a dinasoedd eraill ledled y DU.

Gofynnodd yr Aelod Cabinet dros Gymunedau i'r Prif Weithredwr a oedd yn cysylltu ag OFGEM, ai Llywodraeth Cymru neu CBSP ydoedd.

Eglurodd y Prif Weithredwr ein bod ni a Llywodraeth Cymru yn cysylltu ag OFGEM. Ychwanegodd fod Llywodraeth Cymru yn awyddus i ddatrys y materion, ond ni fyddai unrhyw gynlluniau ynni newydd gan y Llywodraeth yn talu am y gost o gael gwared ar waith blaenorol, dim ond ar gyfer ôl-osod mesurau arbed ynni newydd, ond dywedodd mai'r cyfle gorau i unioni'r mater ym mhob un o'r cartrefi yr effeithiwyd arnynt oedd gweithio gyda'r holl sefydliadau sy'n ymwneud â'r cynlluniau hanesyddol, gyda'r potensial i gynlluniau ynni newydd y llywodraeth fel ECO gael eu targedu fel rhan o'r ateb. 

Gofynnodd yr Arweinydd am sicrwydd mai cysylltu ag OFGEM a Llywodraeth Cymru a Llywodraeth y DU yw'r ffordd orau ymlaen. Cadarnhaodd y Prif Weithredwr ei fod yn credu mai'r dull cydweithredol ar hyn o bryd sy'n ceisio datrys materion yr holl breswylwyr yr effeithiwyd arnynt gan hyn, ni waeth sut yr ariannwyd y gwaith ac o dan ba gynllun y gostyngodd y gwaith, oedd y dull gorau o'i ddatrys. Credai fod hynny'n rhoi'r cyfle gorau i wneud iawn i bawb sy'n dal tai, neu fel arall roedd perygl na fyddai unrhyw un yn cynrychioli sefyllfa'r deiliaid tai eraill lle'r oedd gwaith yn cael ei wneud gyda chyllid nad oedd yn cael ei weinyddu gan y Cyngor. Fodd bynnag, rhoddodd y rhybudd y gallai ddod amser pe bai'n dod yn amlwg na fyddai ateb cwbl gynhwysfawr i'r holl eiddo yr effeithiwyd arno yn cael ei gyflawni neu y byddai'n cymryd gormod o amser, byddai angen i'r Cyngor ystyried yr opsiynau sydd ar gael ar gyfer yr eiddo lle'r oedd yn gweinyddu'r cyllid yn unig.

PENDERFYNWYD: Bod y Cabinet wedi:

nodi'r ymgysylltu a oedd wedi digwydd gyda Llywodraeth Cymru, OFGEM a'r cyflenwyr ynni ers adroddiad blaenorol y Cabinet ym mis Tachwedd 2020.

cymeradwyo cyswllt parhaus pellach â rhanddeiliaid perthnasol sy'n ymwneud â'r gwaith inswleiddio waliau allanol ehangach/inswleiddio waliau mewnol yng Nghaerau.

nodi y bydd adroddiad pellach yn cael ei gyflwyno maes o law i'r Cabinet yn amlinellu canlyniad yr ymgysylltu parhaus ac yn amlinellu unrhyw atebion y cytunwyd arnynt.