Cyflwynodd Pennaeth y Gwasanaeth Archwilio Mewnol Rhanbarthol adroddiad, er mwyn diweddaru aelodau’r Pwyllgor, yn dilyn adborth, ar ganfyddiadau’r Hunanasesiad o Arfer Da gan y Sefydliad Siartredig Cyllid Cyhoeddus a Chanllawiau Ymarferol Pwyllgorau Archwilio Cyfrifeg (CIPFA) 2018, (adroddwyd yn wreiddiol ar 28 Ionawr 2021). Yn ogystal â chrynhoi ymatebion yr aelodau i holiadur sgiliau a gyhoeddwyd i fesur lefel eu gwybodaeth a'u profiad o feysydd allweddol.

Dywedodd y dylid gwerthuso effeithiolrwydd y Pwyllgor Llywodraethu ac Archwilio hwn yn unol â'r Hunanasesiad o Arfer Da sydd wedi'i gynnwys yng nghanllawiau CIPFA. Mae hyn yn darparu adolygiad lefel uchel sy'n ymgorffori'r egwyddorion allweddol a nodir yn Natganiad Sefyllfa CIPFA.

Cyflwynwyd y rhestr wirio i'r Pwyllgor ar 28 Ionawr 2021. Yn ystod y cyfarfod cytunwyd y byddai aelodau'r pwyllgor yn cael cyfle i roi eu hadborth eu hunain. Yn ogystal, trefnodd y Cadeirydd rai sesiynau y gwahoddwyd aelodau i ymuno â nhw pe bai'n well ganddynt.

Ychwanegodd Pennaeth y Gwasanaeth Archwilio Mewnol Rhanbarthol fod adroddiad archwilio drafft ynghlwm yn Atodiad A i'r adroddiad, a oedd yn darparu crynodeb o'r canfyddiadau a'r adborth a gafwyd gan aelodau'r Pwyllgor, tra bod Atodiad B yn cynnwys y rhestr wirio wedi'i diweddaru. Mae'r adroddiad archwilio drafft yn cynnwys cynllun gweithredu rheolwyr sy'n rhestru'r argymhellion sy'n cael eu gwneud o ganlyniad i'r gwaith hwn.

Cyflwynwyd holiadur sgiliau a gwybodaeth i'r Pwyllgor hefyd ar 28 Ionawr 2021. Cytunwyd y byddai hyn yn cael ei gylchredeg i'w gwblhau gan yr holl aelodau. Darperir y canlyniadau hefyd yn yr adroddiad archwilio drafft atodedig yn Atodiad A, tra bo'r holiadur ynghlwm yn Atodiad C i gyfeirio ato.

Yna cyfeiriodd Pennaeth y Gwasanaeth Archwilio Mewnol Rhanbarthol yr Aelodau at y Cynllun Gweithredu sydd ynghlwm wrth yr adroddiad, lle’r oedd pwyntiau bwled i aelodau eu hystyried, wrth symud ymlaen.

Dywedodd y Cadeirydd fod y rhain yn cael eu dangos ar dudalen 133 yr adroddiad (6.1.2) ac y byddai'n tywys aelodau trwy'r rhain yn unigol, er mwyn gweld y consensws barn ynghylch pa un o'r argymhellion hyn y dylid ei ddatblygu.

• Mae angen i'r Fframwaith Moesegol ar gyfer BCBC gael

ei wella a'i fynegi'n well felly mae'r Pwyllgor yn

gallu cyflawni'r cyfrifoldeb hwn. - Cytunwyd - Cadeirydd i drafod ymhellach gyda Phennaeth y Gwasanaeth Archwilio Mewnol Rhanbarthol.

• Dylid ystyried cyfarfodydd ychwanegol er mwyn osgoi papurau rhy swmpus a all fod yn anodd eu hamsugno cyn cyfarfodydd. - Cytunwyd.
• Cyn-gyfarfod 30 munud i aelodau yn unig (i adlewyrchu dull gweithredu mewn Pwyllgorau Craffu) i drafod materion a chytuno cwestiynau. Ni fyddai hyn yn atal cwestiynau eraill rhag cael eu codi yn ystod y cyfarfod ond gallai gynorthwyo i symleiddio'r cwestiynau a'r prosesau. - Anghytuno.
• Nid yw aelodau newydd sy'n ymuno â'r Pwyllgor Archwilio ar ôl y flwyddyn gyntaf yn derbyn hyfforddiant pwyllgor archwilio penodol. - Cytunwyd. hy. Teimlai aelodau y dylai Aelodau newydd o'r fath dderbyn hyfforddiant.
• Dim ond yn rhannol yn lle cytuno'n llwyr fod cymysgedd briodol o wybodaeth a sgiliau ymhlith yr aelodaeth. - Cytunoddyr aelodau fod cymysgedd briodol o wybodaeth a sgiliau o wahanol gefndiroedd gwaith ar y Pwyllgor.
• Nid oes digon o wybodaeth am yr hyn y mae'r Pwyllgor Llywodraethu ac Archwilio yn ei wneud gan aelodau eraill o'r Cyngor (nid ar y Pwyllgor hwn) - Anghytuno, felly peidiwch ag ystyried y pwynt hwn ymhellach.
• Nid oes gan rai aelodau’r wybodaeth i gyflawni eu swyddogaeth yn effeithiol - Cytunwyd y dylai hyfforddiant i aelodau ar y Pwyllgor hwn fod yn orfodol gyda hyfforddiant ychwanegol yn cael ei drefnu’n benodol ar Ddeddf Etholiadau Llywodraeth Leol (Cymru) 2021, Twyll a Chwynion.
• Gan fod y pwyllgor hwn o'i gymharu â phwyllgorau trosolwg a chraffu eraill y Cyngor yn gofyn am set sgiliau benodol iawn, awgrymir bod pob Arweinydd Gr?p ac Aelod Annibynnol heb aliniad yn cynnal archwiliad sgiliau i nodi'r rhai yn eu grwpiau gwleidyddol sydd yn y sefyllfa orau i eistedd ar y pwyllgor hwn. Bydd hyn yn sicrhau bod y pwyllgor yn cynnwys yr aelodau hynny sydd â'r cefndir a'r wybodaeth broffesiynol fwyaf priodol. - Wedi'i ollwng, gan fod hwn wedi'i ateb mewn pwynt bwled blaenorol uchod.
• Anghytuno ychydig fod y trefniadau i ddwyn y pwyllgor i gyfrif am ei berfformiad yn gweithredu'n foddhaol. Cytunwyd i ollwng y pwynt hwn.
• Nid oes lefel dda o drafod ac ymgysylltu bob amser gan bob aelod mewn cyfarfodydd. - Anghytuno
• Ymateb i A yw'r pwyllgor archwilio yn adrodd yn uniongyrchol i'r cyngor llawn? Ni ddylid cwrdd â hi ac ni ddylid ei chyflawni'n rhannol. - Mynd â hi a'i thrafod â Swyddog Monitro'r Cyngor, os dylid cyflwyno adroddiad Blynyddol y Pwyllgor Llywodraethu ac Archwilio i'r Cyngor, gan nad oedd hyn yn ofyniad ond yn rhywbeth y gellid ei ystyried yn arfer da.

PENDERFYNWYD:                    Bod aelodau'r Pwyllgor yn ystyried ac ymateb i'r argymhellion yn yr adroddiad archwilio drafft yn Atodiad A, fel y manylir uchod.