Cyflwynodd y Prif Swyddog Dros Dro - Cyllid, Perfformiad a Newid adroddiad a roddodd Strategaeth a Fframwaith Twyll drafft y Cyngor i'r Pwyllgor 2021/22 i 2024/25 a'r Gofrestr Risg Twyll ddrafft yn unol â swyddogaethau'r Pwyllgor Llywodraethu ac Archwilio fel yr amlinellir yn y Cylch Gorchwyl, cyn ei gyflwyno i'r Cabinet i'w gymeradwyo.

Diolchodd i'r staff a gyfrannodd at yr adroddiad a phwysleisiodd bwysigrwydd y strategaeth a'r fframwaith twyll. Esboniodd y bu nifer fawr o ymdrechion i gyflawni twyll, yn enwedig yn ystod Covid-19.

Dywedodd yr Uwch Ymchwilydd Twyll fod Archwiliad Cymru, ym mis Gorffennaf 2020, wedi cynhyrchu adroddiad o'r enw 'Gwella Ein Perfformiad - Mynd i'r Afael â Thwyll yng Nghymru'.

Nododd yr adroddiad saith thema allweddol yr oedd angen i bob corff cyhoeddus ganolbwyntio arnynt wrth wella eu perfformiad i fynd i’r afael â thwyll yn fwy effeithiol a gwnaeth 15 argymhelliad ar draws y themâu hyn.

Esboniodd fod y Strategaeth Twyll a Fframwaith 2021/22 i 2024/25 ynghlwm yn Atodiad A ac amlinellodd nodau ac amcanion y strategaeth, nodi risgiau twyll ac roedd hyn yn cynnwys cynllun gweithredu 3 blynedd, a fydd yn gwella gwytnwch y Cyngor i dwyll, llwgrwobrwyo a llygredd ymhellach.

Dywedodd yr Uwch Ymchwilydd Twyll fod yr adroddiad hefyd yn cynnwys mesurau llwyddiant a siart llif i ddangos dull y Cyngor o amau twyll. Amlinellodd y pwyntiau allweddol yn y strategaeth a'r fframwaith gan gynnwys Rolau a Chyfrifoldebau, Nodau ac Amcanion, Tirwedd Twyll Cyfredol a Risgiau, rheoli'r risg o dwyll, llwgrwobrwyo a llygredd, cynllun gweithredu a mesur llwyddiant.

Amlinellodd yr Uwch Ymchwilydd Twyll y gofrestr risg twyll ddrafft a oedd yn Atodiad B i'r adroddiad a rhestrodd 20 o risgiau twyll posibl a nodwyd trwy'r Cyngor. Amlinellodd y gofrestr ganlyniadau pob risg a sut yr oeddid yn mynd i'r afael â phob risg.

Diolchodd y Cadeirydd i bawb a oedd yn ymwneud â chynhyrchu'r adroddiad a nododd ei fod yn ddarlleniad clir a dealladwy.

Gofynnodd Aelod a oedd y Cyngor wedi erlyn unrhyw un am dwyll yn ystod y flwyddyn ariannol ddiwethaf. Cadarnhaodd yr Uwch Ymchwilydd Twyll y bu rhai erlyniadau yn ymwneud â thwyll budd-daliadau, gyda blynyddoedd blaenorol yn uwch ac yn ymwneud mwy â thwyll bathodyn glas. Credai Aelod y gallai tynnu sylw at erlyniadau twyll i'r cyhoedd atal ymdrechion twyll yn y dyfodol.

Gofynnodd Aelod pa wiriadau a gynhaliwyd o ran y broses dendro ac a oedd y Cyngor yn hyderus nad oedd unrhyw dwyll wedi digwydd yn y maes hwn.

Esboniodd Pennaeth y Gwasanaeth Archwilio Mewnol Rhanbarthol, yn y Pwyllgor Llywodraethu ac Archwilio diwethaf, y daethpwyd ag adroddiad ar gontractau i'r Aelodau i roi sicrwydd ar y prosesau a gynhaliwyd ym Mhen-y-bont ar Ogwr.  Gwnaeth y Prif Swyddog Dros Dro - Cyllid, Perfformiad a Newid sylwadau hefyd ar brosesau'r Cyngor ei hun a rheolau gweithdrefn ariannol a chontract yr edrychwyd arnynt wrth dendro, ac mae llawer o'r prosesau hyn yn cael eu rheoli'n llym iawn.

Croesawodd yr Aelod Lleyg yr adroddiad a'r Uwch Ymchwilydd Twyll am weithio'n galed i fynd i'r afael ag twyll BCBC a'i atal. Gofynnodd, mewn perthynas ag Atodiad A a'r cynllun gweithredu, a oedd cynlluniau i ychwanegu dyddiadau gweithredu ato. Cadarnhaodd y Prif Swyddog Dros Dro - Cyllid, Perfformiad a Newid fod cynlluniau ar gyfer targedau, terfynau amser a chamau gweithredu yn ymwneud â hyn. Byddai dyddiadau gweithredu yn cael eu mewnosod lle bo hynny'n berthnasol, cadarnhaodd. Ychwanegodd Pennaeth y Gwasanaeth Archwilio Mewnol Rhanbarthol fod gwybodaeth o amrywiaeth o feysydd yn cael ei defnyddio, o brofiadau blaenorol, deallusrwydd lleol, a materion cyfredol fel seiberddiogelwch i lywio'r Cynllun Archwilio Mewnol ac i gwmpasu'r meysydd risg uchaf.

Roedd yr Aelod Lleyg yn pryderu am nifer y risgiau yn Atodiad B a gofynnodd a gellid rhestru ardal/cyfarwyddiaeth gwasanaeth wrth ymyl pob risg er mwyn cael gwell dealltwriaeth o ble roedd yr amlygiad mwyaf i risgiau.

Gofynnodd yr Aelod Lleyg a fyddent yn gallu nodi pwy fyddai'r risg yn gysylltiedig gyda nhw a phwy fyddai'n gweithredu'r gweithredoedd.

Esboniodd y Prif Swyddog Dros Dro - Cyllid, Perfformiad a Newid, yn debyg i'r gofrestr risg gorfforaethol, fod nifer o risgiau a oedd yn amlwg gyda phwy oedd y cyfrifoldeb, fodd bynnag, roedd rhai risgiau'n ymwneud â nifer o feysydd, yn hytrach na bod cyfrifoldeb un person/ardal waith yn unig. Ychwanegodd fod yr Uwch Ymchwilydd Twyll hefyd wedi cyfweld â'r Bwrdd Rheoli Corfforaethol (CMB) yn unigol i geisio nodi meysydd bregus rwydd, fel bod atebolrwydd ymhlith pawb, gan gynnwys swyddogion haen uchaf.

Esboniodd yr Aelod Lleyg y byddai'r gofrestr risg twyll yn cael ei hintegreiddio i'r gofrestr risg gorfforaethol. Gofynnodd am eglurhad ar sut y byddai hyn yn gweithio, hy, a fyddai rhai yn cael eu sgorio ac yna'n cael eu rhoi ar y gofrestr risg gorfforaethol tra bod eraill yn hepgor. Esboniodd y Prif Swyddog Dros Dro - Cyllid, Perfformiad a Newid na phenderfynwyd ar y ffordd y gwnaed hyn eto, er iddi ychwanegu y byddai angen penderfynu ar risgiau o ran pa mor arwyddocaol yr oeddent i gyfiawnhau cael eu cynnwys yn y risg gorfforaethol. cofrestr. Ychwanegodd fod twyll yn cael ei drafod yn y gofrestr risg gorfforaethol, felly byddai lefel o'r rhain yn cael eu cynnwys yn y gofrestr risg twyll bob amser.

Gofynnodd yr Aelod Lleyg pryd y byddai'r pwyllgor yn cael ei ddiweddaru ar y gofrestr risg twyll fel y cyfryw. Dywedodd y Prif Swyddog Dros Dro - Cyllid, Perfformiad a Newid y byddai'r pwyllgor yn derbyn adroddiad ar hyn ar ddiwedd pob blwyddyn ariannol.

Gofynnodd Aelod a oedd unrhyw broblemau gyda thwyll o fewn yr awdurdod gan fod cymaint o'r hyn a ddywedwyd yn ymwneud â thwyll allanol. Dywedodd yr Uwch Ymchwilydd Twyll fod diwylliant gwrth-dwyll cryf o fewn BCBC a chyda'r Modiwl E Dysgu diweddar ar Dwyll yn cael ei ryddhau i staff ac aelodau ymgymryd ag ef, credai fod hyn yn gorfodi hynny.

Gofynnodd y Cadeirydd mewn perthynas â risg 9 - twyll etholiad - nid oedd unrhyw sôn am bleidleisiau post. Gofynnodd a ddylid cynnwys hynny yn y gofrestr risg a'r strategaeth. Cytunodd yr Uwch Ymchwilydd Twyll fod hwn yn bwynt dilys ac y byddai'n codi hyn gyda'r adran etholiadol i ddarganfod pa liniaru oedd ar waith ar hyn o bryd.

PENDERFYNWYD:                   Bod y Pwyllgor yn nodi'r Strategaeth a'r Fframwaith Twyll drafft 2021/22 i 2024/25 a'r gofrestr risg twyll ddrafft cyn ei chyflwyno i'r Cabinet i'w chymeradwyo.