Adroddodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol Cymunedau ar y cynnydd presennol mewn perthynas â buddsoddiad trafnidiaeth cyfalaf mawr i wella hygyrchedd aml-foddol ym Mhencoed a thrwyddo a rhoddodd y wybodaeth ddiweddaraf am y gwaith diweddar a wnaed ynghyd â gwybodaeth gefndir am y sefyllfa bresennol a'r dyhead posibl a cheisiodd awdurdodiad i fynd allan i ymgynghoriad cyhoeddus maes o law.  

Dywedodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol Cymunedau y bydd y cynigion trafnidiaeth ym Mhencoed yn hwyluso teithio llesol ar Ffordd Hendre drwy ddileu'r gofyniad i gerddwyr a beicwyr aros nes bod trên wedi mynd heibio, drwy ddarparu pont deithio llesol bwrpasol.  Byddai hefyd yn ceisio gwella'r seilwaith teithio llesol ym Mhont Penprysg drwy wella diogelwch, cyfleustra a defnyddioldeb i gerddwyr a beicwyr. Dywedodd fod WelTAG Cam Un wedi'i gwblhau ym mis Mehefin 2019 a oedd yn nodi, datblygu ac arfarnu rhestr hir o opsiynau a ddefnyddiwyd i ddarparu atebion i'r materion sy'n her ar hyn o bryd i gysylltedd rhwng gorllewin a dwyrain Pencoed.  Nododd y broses pa rai o'r opsiynau hynny o'r rhestr hir y dylid eu datblygu a'u hymchwilio ymhellach yng Ngham Dau WelTAG, sef archwilio'n fanylach y rhestr fer o opsiynau ar gyfer mynd i'r afael â'r broblem dan sylw, fel y cytunwyd gan adroddiad Cam Un WelTAG.  Dywedodd mai argymhelliad astudiaeth Cam Dau WelTAG oedd yr opsiwn a oedd yn cynnwys cyfuniad o ddarpariaeth bont newydd a chau'r groesfan i'w symud ymlaen i WelTAG Cam Tri.  Rhagwelir y byddai cau'r groesfan yn cynnwys darparu pont teithio llesol newydd.  Dywedodd wrth y Cabinet fod Gr?p Llywio wedi'i sefydlu sy'n cynnwys cynrychiolwyr o'r gymuned, y Cyngor, yr AS, AoS yr etholaeth, y cyngor tref, Swyddfa Cymru, Llywodraeth Cymru, Network Rail a Thrafnidiaeth Cymru.  Mae atodiad i WelTAG Cam 2 bron â'i gwblhau sy'n canolbwyntio ar opsiynau pontydd teithio llesol yn Ffordd Hendre.

Dywedodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol Cymunedau mai'r cam nesaf yw ymgynghori â'r cyhoedd ar y cynigion i ddechrau'n ffurfiol sy'n hanfodol i broses WelTAG, a fydd yn galluogi cysylltu'n uniongyrchol â rhai tirfeddianwyr yr effeithir arnynt i drafod cysyniad y cynllun a'r gweithgareddau peirianneg cychwynnol sydd eu hangen i ddatblygu proses WelTAG.  Mae'r gwaith cychwynnol hyn yn cynnwys gofynion ar gyfer mynediad tir trydydd parti i hwyluso arolygon topograffig, ymchwiliadau tir, arolygon ecoleg a mynediad i offer.  Mae'r cam ymgynghori cyhoeddus yn hanfodol i ddyluniad y cynllun ac unrhyw ychwanegiadau cyhoeddus dilynol.  Dywedodd fod ymgysylltu wedi'i wneud a bod trafodaethau wedi dechrau gyda Network Rail i hwyluso'r mynediad gofynnol ar gyfer yr arolwg cychwynnol.  Dywedodd wrth y Cabinet y byddai'r prosiect, yn dilyn ymgynghoriad cyhoeddus ffafriol, yn gallu mynd ymlaen i WelTAG Cam Tri.

Dywedodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol Cymunedau wrth y Cabinet fod yr asesiadau WelTAG presennol wedi'u hariannu gan Gronfa Trafnidiaeth Leol Llywodraeth Cymru a weinyddir o dan Raglen Metro Dinas-ranbarth Caerdydd a darperir costau adeiladu manwl yn WelTAG Cam Tri.  Fodd bynnag, yr amcangyfrif presennol yw y byddai'r opsiwn a ffefrir yn costio tua £17 miliwn, yn amodol ar newidynnau ac amodau newidiol. Nododd fod ffynonellau cyllid posibl ar gyfer gwaith technegol ac adeiladu yn y dyfodol yn cynnwys cyfraniadau cynllunio Adran 106, grantiau Llywodraeth Cymru, grantiau Llywodraeth y DU, Bargen Ddinesig Prifddinas-Ranbarth Caerdydd a Network Rail.  Dywedodd wrth y Cabinet y byddai angen i'r Cyngor archwilio'n llawn opsiynau ariannu yn y dyfodol ar y cyd â'r Gr?p Llywio a bydd y rhain yn cael eu hadrodd yn ôl maes o law.

Llongyfarchodd yr Aelod Cabinet dros Addysg ac Adfywio, y tîm o swyddogion am y cynnydd yr oeddynt wedi'u gwneud gyda'r prosiect hwn hyd yma.  Cyfeiriodd at amlder trenau yn defnyddio'r brif linell ac y byddai'r prosiect yn effeithio'n gadarnhaol ar ddyfodol gwasanaethau sy'n galw yng ngorsaf y Pîl ac ar y llinell i Faesteg.  Cyfeiriodd at ganslo'r prosiect trydaneiddio i'r gorllewin o Gaerdydd a gofynnodd a fyddai'r bont dros y rheilffordd yn cael ei diogelu yn y dyfodol pe bai trydaneiddio yn digwydd i geblau gael eu rhedeg o dan y bont.  Cadarnhaodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol Cymunedau y byddai'r bont yn cael ei diogelu yn y dyfodol ac mae cynigion yn cael eu llunio gyda Capita a Network Rail.

Gofynnodd yr Aelod Cabinet dros Gymunedau am fanylion ynghylch pryd y bydd yr ymgynghoriad yn dechrau er mwyn sicrhau bod yr ymgynghoriad yn cymryd rhan fwyaf.  Dywedodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol Cymunedau y bydd ymgynghoriad yn dechrau yn yr hydref.  Bydd strategaeth ymgynghori yn cael ei datblygu er mwyn gweithio gyda'r gymuned a chael manteision economaidd a sicrhau bod yr ymgynghoriad yn cyrraedd cymaint o bobl â phosibl.  Dywedodd Rheolwr y Gr?p, Gwasanaethau Cynllunio a Datblygu, wrth y Cabinet fod angen i'r prosiect wneud y mwyaf o gysylltedd trafnidiaeth a manteision economaidd.  Gallai'r prosiect fod gryn amser yn y broses o wneud, gan olygu bod angen cau'r brif linell ar adegau yn ystod y gwaith adeiladu. 

Gofynnodd y Dirprwy Arweinydd a oedd ystyriaeth wedi'i rhoi i adeiladu twnnel i gymryd y brif linell.  Dywedodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol Cymunedau fod hyn wedi'i ystyried ond ei fod wedi'i ddiystyru oherwydd yr ansefydlogrwydd y gallai twnnel ei achosi.  Dywedodd y Prif Beiriannydd Rheoli Prosiect wrth y Cabinet fod twnnel wedi'i ystyried yn fyr, ond byddai ei adeiladu yn golygu bod angen cau'r brif linell am 5 i 6 mis, ynghyd â'r costau, a fyddai wedi bod yn enfawr. 

Soniodd yr Arweinydd am arwyddocâd y prosiect peirianneg hwn ac edrychodd ymlaen at weld canlyniad yr ymgynghoriad.

PENDERFYNWYD:            Bod y Cabinet wedi:

(1)     Nodi’r wybodaeth yn yr adroddiad.

(2)     Dirprwyo awdurdod i’r Cyfarwyddwr Corfforaethol Cymunedau i gynnal ymgynghoriad cyhoeddus llawn ar y cynllun, cysylltu â thirfeddianwyr yr effeithir arnynt ar y dyluniad arfaethedig a pharhau i weithio'n agos gyda Network Rail i ddylunio, hwyluso a chyflawni'r cynllun.

(3) Cytuno bod adroddiad pellach ar ganlyniadau'r ymgynghoriad, dyluniadau arfaethedig ac unrhyw ffrydiau ariannu posibl yn dod gerbron cyfarfod o'r Cabinet yn y dyfodol cyn bwrw ymlaen ymhellach.