Gofynnodd y Prif Swyddog - Gwasanaethau Cyfreithiol, AD a Rheoleiddio am gymeradwyaeth i fabwysiadu'r Strategaeth Gaffael sy'n Gyfrifol yn Gymdeithasol a'r Datganiad Caethwasiaeth Fodern i ddod i rym ar 1 Hydref 2021 a diweddaru'r Aelodau ar yr ymateb i argymhellion y Caffael Llesiant yng Nghymru - Adroddiad Adolygiad Caffael Adran 20 Comisiynwyr Cenedlaethau'r Dyfodol.

Hysbysodd y Prif Swyddog - Gwasanaethau Cyfreithiol, AD a Rheoleiddio y Cabinet fod y Cyngor yn darparu ei wasanaethau yn uniongyrchol trwy ei weithlu ei hun, sefydliadau preifat a thrydydd sector, gan wario dros £186 miliwn y flwyddyn a bod ganddo gyfrifoldeb i reoli arian cyhoeddus gyda chywirdeb, er mwyn sicrhau bod gwerth am arian yn cael ei gyflawni a'i reoli yn y fath fodd fel y gall gefnogi amcanion ehangach y Cyngor. Er mwyn i'r Cyngor gyflawni ei gyfrifoldeb a chyflawni amcanion y Cyngor, mae angen Strategaeth Gaffael a Chynllun Darparu.

Adroddodd y Prif Swyddog - Gwasanaethau Cyfreithiol, AD a Rheoleiddio fod y Strategaeth Gaffael sy'n Gyfrifol yn Gymdeithasol yn adeiladu ar y strategaeth gaffael flaenorol a sefydlodd fabwysiadu rheolaeth categori i wella perfformiad caffael ar draws y Cyngor. Roedd yn nodi blaenoriaethau caffael allweddol y Cyngor hyd at 2024 a'r newidiadau allweddol y bydd yn eu gwneud i wella rheolaeth ei wariant allanol ar nwyddau, gwasanaethau a gwaith. Roedd y Strategaeth yn canolbwyntio ar gyflawni saith Amcan Caffael Sefydliadol cyffredinol eang ac roedd wedi ei llywio gan Gynllun Corfforaethol, deddfwriaeth a pholisi Llywodraeth Cymru a'r DU gan gynnwys Datganiad Polisi Caffael Cymru, Deddf Llesiant Cenedlaethau'r Dyfodol (Cymru) 2015 a'r Mesur Partneriaeth Gymdeithasol a Chaffael Cyhoeddus drafft (2021). Dywedodd fod y Strategaeth yn rhoi mwy o bwyslais ar gyflawni amcanion llesiant economaidd, cymdeithasol, amgylcheddol a diwylliannol sy'n ymwneud â chaffael blaengar, megis yr Economi Sylfaenol a Chylchol, ac atal newid yn yr hinsawdd trwy flaenoriaethu lleihau carbon ac allyriadau sero trwy gaffael mwy cyfrifol a chynaliadwy.

Adroddodd y Prif Swyddog - Gwasanaethau Cyfreithiol, AD a Rheoleiddio hefyd y bydd y Cyngor yn cyhoeddi Datganiad Caethwasiaeth Fodern flynyddol yn nodi ei ymrwymiadau i sicrhau nad oes gan gaethwasiaeth fodern a masnachu mewn pobl le yn y cadwyni busnes a chyflenwi. Dywedodd fod y Datganiad yn nodi'r ymrwymiadau y mae'r Cyngor yn eu gwneud i reoli a lleihau'r risg y bydd caethwasiaeth neu fasnachu pobl yn digwydd o fewn gweithrediadau o ddydd i ddydd.

Hysbysodd y Prif Swyddog - Gwasanaethau Cyfreithiol, AD a Rheoleiddio y Cabinet fod y Cyngor ym mis Mawrth 2020 yn un o naw corff sector cyhoeddus a gymerodd ran yn Caffael Llesiant yng Nghymru - Adolygiad Caffael Adran 20 Comisiynydd Cenedlaethau’r Dyfodol Cymru. Roedd y Comisiynydd wedi tynnu sylw at rai meysydd cryf, ynghyd â chyfleoedd pellach i ddatblygu, wrth ystyried cyfraniad y Cyngor at y saith nod llesiant ac amcanion lles sefydliadol a defnyddio'r pum ffordd o weithio i feddwl yn wahanol am y dull o gaffael. Roedd y Comisiynydd wedi nodi cryfder allweddol y Cyngor, sef y dull tymor hir o weithio ar y cyd â'r timau comisiynu, gan ystyried y canlyniadau y gall caffael eu cyflawni. Hysbysodd y Prif Swyddog - Gwasanaethau Cyfreithiol, AD a Rheoleiddio y Cabinet fod cynllun gweithredu wedi'i ddatblygu i weithredu prif argymhellion yr adroddiad.

Croesawodd y Dirprwy Arweinydd, wrth ganmol yr adroddiad, yr ymrwymiadau cytundebol newydd ac y byddai'n rhan o'r broses monitro contractau a sicrhau bod y Cyngor yn cydymffurfio â'i gyfrifoldebau. Roedd yn edrych ymlaen at weld y cynllun gweithredu yn cael ei roi ar waith. Roedd yr Aelod Cabinet dros Wasanaethau Cymdeithasol a Chymorth Cynnar yn falch iawn o weld bod y Cyngor yn gosod y cyflymder wrth gaffael gan fod gan y Cyngor gyfrifoldeb i helpu gyda lles cymunedol ac mae'n atgyfnerthu'r economi sylfaen, gan roi'r gallu i fusnesau gystadlu.

PENDERFYNWYD:          Bod y Cabinet yn:

(i) cymeradwyo a mabwysiadu'r Strategaeth Caffael sy'n Gyfrifol yn Gymdeithasol ddiwygiedig sydd ynghlwm yn Atodiad 1 i'r adroddiad i ddod i rym ar 1 Hydref 2021;

(ii) cymeradwyo a mabwysiadu'r Datganiad Caethwasiaeth Fodern sydd ynghlwm yn Atodiad 2 i'r adroddiad i ddod i rym ar 1 Hydref 2021;

(iii) dirprwyo awdurdod i'r Prif Swyddog - Gwasanaethau Cyfreithiol, Adnoddau Dynol a Rheoleiddio i gynnal adolygiad blynyddol o'r Datganiad Caethwasiaeth Fodern, gwneud diwygiadau i'r datganiad hwnnw fel y bo'n briodol a chyhoeddi'r Datganiad Caethwasiaeth Fodern bob blwyddyn ariannol yn ôl yr angen;

(iv) nodi’r ymatebion i argymhellion yr Adroddiad Caffael Llesiant yng Nghymru fel yr amlinellir yn Adran 4.10 yr adroddiad.