Adroddodd Cyfarwyddwr Corfforaethol Gwasanaethau Cymdeithasol a Lles ar ddiweddariad o'r gwaith i drosglwyddo gwasanaethau camddefnyddio sylweddau o hen Fwrdd Cynllunio Ardal Bae'r Gorllewin i Fwrdd Cynllunio Ardal Cwm Taf Morgannwg.

Hysbysodd Cyfarwyddwr Corfforaethol Gwasanaethau Cymdeithasol a Lles y Cabinet fod Byrddau Cynllunio Ardal (BCA) wedi'u sefydlu gan Lywodraeth Cymru yn 2010 i ddarparu fframwaith rhanbarthol i gryfhau gweithio mewn partneriaeth ac arweinyddiaeth strategol wrth gyflawni'r strategaeth camddefnyddio sylweddau; cyfoethogi a gwella swyddogaethau allweddol cynllunio, comisiynu a rheoli perfformiad. Bwrdd aml-asiantaeth yw BCA Cwm Taf Morgannwg, sy'n atebol i'r Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus mewn perthynas â'i holl weithgareddau. Dywedodd fod y rhan fwyaf o wasanaethau camddefnyddio sylweddau yn cael eu hariannu trwy ddwy ffrwd ariannu Llywodraeth Cymru, y Gronfa Gweithredu Camddefnyddio Sylweddau: £4M a dyraniad camddefnyddio sylweddau wedi'i glustnodi gan y Bwrdd Iechyd Lleol: £3.5M, gyda Chyngor Bwrdeistref Sirol Rhondda Cynon Taf yn fanciwr enwebedig, sydd hefyd yn cyflogi tîm comisiynu bach i ymgysylltu â phartneriaid i gydlynu swyddogaethau gofynnol y BCA. Rheolir y tîm gan Brif Swyddog Camddefnyddio Sylweddau.

Adroddodd Cyfarwyddwr Corfforaethol Gwasanaethau Cymdeithasol a Lles, fel rhan o broses foderneiddio i ymateb i newidiadau mewn deddfwriaeth ac angen defnyddwyr gwasanaeth, bod BCA Cwm Taf wedi comisiynu ymgynghorwyr, Ymchwil Iechyd a Chymdeithasol, i gynnal adolygiad o ddarpariaeth gwasanaeth camddefnyddio sylweddau yng Nghyngor Bwrdeistref Sirol Rhondda Cynon Taf a Merthyr Tudful, ac i ddatblygu model gwasanaeth. Dechreuodd y gwasanaeth integredig newydd ar 1 Ebrill 2019. Yn dilyn newid ffiniau'r bwrdd iechyd ym mis Ebrill 2019, gofynnwyd i Ymchwil Iechyd a Chymdeithasol gynnal asesiad o anghenion yn benodol ar gyfer ardal Pen-y-bont ar Ogwr.

Adroddodd Cyfarwyddwr Corfforaethol Gwasanaethau Cymdeithasol a Lles y bydd gwasanaethau Haen 3 yn cael eu comisiynu a'u darparu gan Fwrdd Iechyd Prifysgol Cwm Taf Morgannwg. Bydd gwasanaethau triniaeth a chymorth Haen 1 a 2 yn cael eu hail-gomisiynu a gwasanaeth integredig newydd gydag un darparwr yn cael ei benodi. Dechreuwyd datblygu'r broses gaffael ym mis Mawrth 2021, a rhagwelir y bydd y tendr yn cael ei gyhoeddi ar 1 Hydref 2021, a bydd y gwasanaeth newydd yn cychwyn ar 1 Ebrill 2022. Byddai contract yn cael ei ddyfarnu am ddwy flynedd gydag opsiwn i ymestyn am gyfnod pellach o flwyddyn a blwyddyn arall i gyd-fynd â chontract Cwm Taf. Bydd Chyngor Bwrdeistref Sirol Rhondda Cynon Taf, yn parhau fel banciwr enwebedig a derbynnydd grantiau a chyflogwr y tîm comisiynu rhanbarthol ar gyfer y BCA, a bydd yn ymgymryd â'r broses gaffael trwy'r tîm comisiynu rhanbarthol. Byddai cytundeb cydweithredu yn cael ei drafod a'i gytuno rhwng Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr a Chyngor Bwrdeistref Sirol Rhondda Cynon Taf i lywodraethu eu priod rolau a'u cyfrifoldebau yn ystod y broses gaffael a nodi sut y bydd y partïon yn cydweithredu i oruchwylio'r broses o ddarparu'r gwasanaeth. Amlinellodd Cyfarwyddwr Corfforaethol Gwasanaethau Cymdeithasol a Lles gydrannau'r gwasanaeth newydd, a fyddai'n canolbwyntio ar yr unigolyn ac yn canolbwyntio ar wella canlyniadau i bobl a darparu dull cyson o ddarparu gwasanaethau camddefnyddio sylweddau.

Nododd Aelod y Cabinet dros Wasanaethau Cymdeithasol a Chymorth Cynnar, wrth ganmol yr adroddiad, ar yr amod bod gwasanaethau triniaeth Haen 1 a 2 yn cael eu rhoi ar waith, y byddai hyn yn lleihau'r galw ar Haenau 3 a 4. Dywedodd y bydd y gwasanaethau'n darparu cefnogaeth hanfodol i deuluoedd fel bod canlyniadau gwell yn cael eu cyflawni.

Gofynnodd Aelod y Cabinet dros Gymunedau a welwyd gwahaniaeth i ddarpariaeth gwasanaethau camddefnyddio sylweddau ers i ffin y bwrdd iechyd newid. Dywedodd y Rheolwr Gr?p Anabledd Dysgu, Iechyd Meddwl a Chamddefnyddio Sylweddau fod y newid ffin i Gwm Taf wedi gweld trefniant cadarnhaol, ond o'r blaen, roedd diffyg strwythur i'r BCA. Gwnaeth sylwadau ar effeithiolrwydd y tîm rhanbarthol yn RhCT, a oedd wedi'i drefnu'n dda.

Roedd yr Aelod Cabinet dros Les a Chenedlaethau’r Dyfodol yn falch o weld y cyd-weithio gyda phartneriaid a gofynnodd am adroddiad pellach unwaith y bydd pethau wedi ymsefydlu, er mwyn gweld sut mae gwasanaethau camddefnyddio sylweddau yn gwella.

Dywedodd yr Arweinydd fod camddefnyddio sylweddau yn cyfrannu at ddigartrefedd a'i bod yn bwysig canolbwyntio ar fynd i'r afael â'r broblem iechyd hon. Dywedodd Cyfarwyddwr Corfforaethol Gwasanaethau Cymdeithasol a Chymorth Cynnar fod y gwasanaeth yn gweld pob math o gyflwyniadau ers y pandemig a gwnaeth sylwadau ar bwysigrwydd ymyrraeth a chefnogaeth gynnar.

Diolchodd yr Arweinydd i'r Rheolwr Gr?p Anabledd Dysgu, Iechyd Meddwl a Chamddefnyddio Sylweddau a'i dîm sydd wedi parhau i ddarparu gwasanaethau mor werthfawr i'r gymuned yn ystod y pandemig.

PENDERFYNWYD:          Bod y Cabinet yn:

·         nodi’r gwaith sydd wedi'i wneud i drosglwyddo gwasanaethau camddefnyddio sylweddau o hen BCA Bae’r Gorllewin i BCA Cwm Taf Morgannwg;

·         cymeradwyo Cyngor Bwrdeistref Sirol RhCT i gynnal yr ymarfer caffael i gomisiynu'r darparwr gwasanaeth integredig ar gyfer darpariaeth gwasanaeth camddefnyddio sylweddau Haen 1 a 2 ym Mwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr yn unol â rheol 3.1.5 o Reolau Gweithdrefn Contract y Cyngor, gyda chymeradwyaeth i ddyfarnu'r contract gwasanaeth trwy bwerau dirprwyedig (o dan Gynllun Dirprwyo BCBC) unwaith y bydd y broses gaffael a gwerthuso wedi'i chynnal; a

·         cymeradwyo Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr i ymrwymo i gytundeb cydweithredu rhanbarthol gyda Chyngor Bwrdeistref Sirol RhCT i nodi cyfrifoldebau pob Awdurdod Lleol am y broses gaffael gychwynnol a rheoli contract y contract gwasanaeth.

·         dirprwyo awdurdod i'r Cyfarwyddwr Corfforaethol Gwasanaethau Cymdeithasol a Lles, mewn ymgynghoriad â'r Pennaeth Cyllid Dros Dro ac Adran 151 y Swyddog a’r Prif Swyddog - Gwasanaethau Cyfreithiol, AD a Rheoleiddio, i gytuno ar delerau'r cytundeb cydweithredu rhanbarthol ac unrhyw ddogfennau ac ymrwymo iddo neu weithredoedd ategol i'r cytundeb hwnnw.

gofyn i adroddiad pellach gael ei gyflwyno i'r Cabinet unwaith y bydd y gwasanaethau newydd a'r darparwr newydd ar waith ac adrodd ar lwyddiant y gwasanaethau hynny.