Adroddodd y Prif Weithredwr ar waith y Cyngor hyd yma a chynlluniau ar gyfer ei fodel darparu gwasanaeth yn y dyfodol wrth iddo wella o bandemig Covid-19.

Adroddodd y Prif Weithredwr fod y pandemig wedi cyflwyno'r her fwyaf i wasanaethau cyhoeddus lleol mewn cenhedlaeth ac wedi arwain at newidiadau cyflym a sylweddol i'r ffordd y mae'r Cyngor a'i bartneriaid yn darparu gwasanaethau. Er mis Mawrth 2020, ffocws y Cyngor oedd cadw bywyd, lleihau lledaeniad y firws a chefnogi ei holl gymunedau. Diolchodd i'r staff am eu dewrder, ystwythder, ymrwymiad a'u parodrwydd i ddarparu gwasanaethau i'w cymunedau. Bu buddsoddiad sylweddol a chyflwynwyd offer TGCh a DSE ychwanegol i staff a gwnaed buddsoddiad sylweddol mewn seilwaith TGCh craidd i gefnogi'r newidiadau hyn a darparu gwasanaeth gweithio gartref dibynadwy.

Hysbysodd y Prif Weithredwr y Cabinet fod y broses o ddarparu gwasanaethau wedi cael ei chynnal yn llwyddiannus gyda'r Cyngor yn ymateb yn effeithiol i'r heriau ychwanegol o ddarparu gwasanaethau newydd sy'n gysylltiedig â Covid fel tracio ac olrhain a helpu i roi'r rhaglen frechu lwyddiannus ar waith. Dywedodd fod natur ddigynsail yr heriau wedi codi risgiau a materion a nodwyd yn yr asesiad risg corfforaethol, a oedd yn cynnwys risgiau i sicrhau newid trawsnewidiol ac arbedion ariannol cytunedig, adfer ac ailddechrau gwasanaethau wrth sicrhau amgylchedd Covid-ddiogel i'r cyhoedd a staff. Materion y gweithlu sy'n ymwneud â denu, datblygu a chadw staff sydd â'r sgiliau angenrheidiol i ateb y gofynion a osodir ar y Cyngor a'i wasanaethau.

Adroddodd mai her hanfodol i'r Cyngor trwy gydol y cyfnod adfer o'r pandemig yw sut i gynllunio ar gyfer yr hyn sydd wedi gweithio'n dda dros y 18 mis diwethaf yn fwyaf effeithiol, gan fynd i'r afael â rhai o'r materion a'r pryderon a oedd wedi codi ynghylch lles staff, datblygu tîm a mynediad at rai gwasanaethau. Dywedodd fod cyfle i ddatblygu a gweithredu model gweithredu newydd ar gyfer darparu llawer o wasanaethau’r Cyngor, gan sicrhau bod y Cyngor yn ‘addas at y diben’ wrth symud ymlaen, gyda ffocws ar fod mor ystwyth â phosibl a chanolbwyntio ar y cwsmer cymaint â phosibl. Yn ogystal, canolbwyntiwyd ar rannau eraill o'r adferiad, gan gynnwys gweithredu argymhellion y Panel Adferiad Trawsbleidiol.

Adroddodd fod y pandemig wedi creu cyfle i drawsnewid y ffordd y mae'r Cyngor yn gweithredu, gan adeiladu ar y gwersi a'r profiadau sy'n deillio o'r pandemig a’u rhoi ar waith, pan roedd mwy o wasanaethau'r Cyngor yn cael eu darparu o bell ac yn rhithiol, a'r cyhoedd yn cofleidio ffyrdd newydd o wneud busnes gyda'r Cyngor. Roedd bwrdd prosiect wedi'i sefydlu i yrru'r gwaith hwn yn ei flaen a chreu model gweithio ystwyth cyfunol newydd, gan fanteisio ar gyflymu trawsnewid digidol yn ystod pandemig Covid-19, sy’n ceisio cynyddu effeithlonrwydd gwasanaethau. Amlinellodd y set o egwyddorion strategol a ddatblygwyd i arwain datblygiad a gweithrediad effeithiol y rhaglen waith darparu gwasanaeth yn y dyfodol ac amlygodd y buddion posibl sy'n deillio o fodel diwygiedig o ddarparu gwasanaeth yn y dyfodol, gan gynnwys alinio'n agos ag amcanion cenedlaethol a chorfforaethol y cytunwyd arnynt, gan gydnabod y byddai'n rhaid rheoli a monitro’r rhain yn ofalus.

Hysbysodd y Cabinet y byddai angen gwneud gwaith mewn 2 gam; cyfnod dros dro, y mae'r Cyngor yn gweithredu ynddo ar hyn o bryd. Cyhoeddwyd Holiadur Gweithio o Bell gan Archwilio Mewnol, a'i bwrpas oedd nodi unrhyw newidiadau a wnaed i drefniadau rheoli neu lywodraethu o ganlyniad i'r cynnydd mewn gweithio o bell oherwydd Covid-19. Yn dilyn dadansoddiad o'r ymatebion, daeth yr Archwiliad Mewnol i'r casgliad yn ei adroddiad bod effeithiolrwydd yr amgylchedd rheolaeth fewnol yn rhesymol ac ni wnaed unrhyw argymhellion penodol. Roedd staff, ar ôl cwblhau arolwg ar y model dosbarthu o bell, yn croesawu model hybrid neu o bell. Dywedodd fod cael gwasanaeth TGCh ag adnoddau digonol yn cael ei ystyried yn hollbwysig ac roedd rheolwyr yn awyddus i archwilio datrysiadau digidol pellach i'w cyflwyno, i sbarduno nod y Cyngor o ddod yn Gyngor Digidol erbyn 2024, gan gynnwys opsiynau ar gyfer rheoli cyfarfodydd aelodau yn y dyfodol. Y nod tymor hir, ar yr amod y gellir dod o hyd i atebion TG addas i'w ganiatáu, (prosesau pleidleisio ac ati) fyddai i aelodau etholedig gael y dewis a ydynt yn mynychu cyfarfodydd y Cyngor yn bersonol neu o bell.

Adroddodd fod cyfle i ddatblygu model gweithredu tymor hir ar gyfer y Cyngor a oedd yn cofleidio llawer o'r buddion a oedd wedi dod i'r amlwg o'r ffordd y mae'r Cyngor wedi gorfod gweithredu dros y 18 mis diwethaf yn ystod y pandemig, tra hefyd yn mynd i'r afael â rhai o'r pryderon y mae staff a'r cyhoedd wedi'u mynegi ynghylch materion lles, cyfleoedd i gwrdd yn bersonol lle bo hynny'n briodol, a gwella gwasanaethau digidol ymhellach i foderneiddio gwasanaethau tra hefyd yn sicrhau nad oes unrhyw un yn cael ei eithrio. Dywedodd fod y rhaglen waith yn cynrychioli un o'r heriau gweithredol mwyaf sylweddol y mae'r Cyngor hwn wedi'i hwynebu ac y byddai angen iddi gael adnoddau priodol, ei chyfathrebu'n effeithiol a'i rhoi ar waith yn fedrus i sicrhau ei llwyddiant.

Gwnaeth Aelod y Cabinet dros Wasanaethau Cymdeithasol a Chymorth Cynnar sylwadau ar yr ymgysylltiad hynod gadarnhaol â staff a bod gweithio gartref bellach yn rhoi hyblygrwydd i ystyried amgylchiadau staff. Dywedodd y byddai angen edrych yn gyfannol ar yr effaith ar y gymuned ehangach fel darparu gofal plant a meithrinfa. Dywedodd y Prif Weithredwr y byddai angen ystyried darpariaeth o'r fath yn y tymor hwy a bod angen ystyried cyrchu gwasanaethau’n lleol.

Diolchodd yr Aelod Cabinet dros Gymunedau i staff am y ffordd yr oeddent yn addasu i weithio mewn ffordd ystwyth ac roedd o'r farn y gellid datblygu cyfleoedd i staff weithio'n lleol mewn hybiau i'w gwneud hi'n haws cyrchu darpariaeth gofal plant, tra hefyd yn cyfrannu at yr agenda datgarboneiddio. Adleisiodd yr Arweinydd y gwerthfawrogiad i staff a bod ymgysylltu â staff ac undebau llafur yn hanfodol i lwyddiant y model darparu gwasanaeth yn y dyfodol, wrth gadw iechyd a diogelwch a chyngor Llywodraeth Cymru yn flaenllaw.

PENDERFYNWYD:           Bod y Cabinet yn:

i.)            nodi’r wybodaeth oedd yn yr adroddiad a’r cynnydd a wnaed o ran model gweithredu newydd i’r Cyngor, a

dirprwyo awdurdod i’r Prif Weithredwr i ddatblygu opsiynau ar gyfer model gweithredu tymor hirach y Cyngor a darparu adroddiad pellach i’w gymeradwyo gan y Cabinet maes o law.