Cyflwynodd y Rheolwr Gwasanaethau Democrataidd Dros Dro adroddiad a oedd yn amlinellu'r Rhaglen Sefydlu Aelodau arfaethedig ar gyfer 2022 i'w hystyried gan y Pwyllgor.

Esboniodd fod angen hyfforddiant a datblygiad Aelodau o dan Ddeddf Llywodraeth Leol 2000, Mesur Llywodraeth Leol (Cymru) 2011 a Strategaeth Dysgu a Datblygu Aelodau Etholedig y Cyngor a gafodd ei gymeradwyo gan y Cyngor ym mis Gorffennaf 2021. Ychwanegodd y bydd nifer o Aelodau Etholedig newydd a rhai sy'n dychwelyd yn dilyn yr Etholiadau Llywodraeth Leol yn 2022. Roedd Rhaglen Sefydlu yn gyfle datblygu pwysig gan ei fod yn galluogi Aelodau i ymgyfarwyddo'n gyflym â'r ffordd y mae'r Cyngor yn gweithio, gan gynnwys rheolau a gweithdrefnau, cymhlethdodau rôl yr Aelod Etholedig, yn ogystal â'u helpu i integreiddio'n gyflym i'r Cyngor ar ôl iddynt gael eu hethol.

Hysbysodd y Rheolwr Gwasanaethau Democrataidd Dros Dro yr Aelodau i'r 3 cham yn adran 4 o'r adroddiad a gafodd eu trafod yng nghyfarfod diwethaf y Pwyllgor.

Yn Atodiad 1 yr adroddiad roedd y Rhaglen Sefydlu Aelodau arfaethedig lawn ar gyfer 2022. Dylid nodi bod y rhaglen ddrafft, yn ôl ei natur a'i hamserlen, yn cynnwys rhai dyddiadau/amseroedd a chynnwys drafft a allai newid i raddau ac felly y gallai fod yn destun rhai addasiadau.

Ychwanegodd, yn dilyn y broses ethol, ac i gefnogi'r rhaglen sefydlu aelodau, y byddai pecyn gwybodaeth hefyd yn cael ei ddarparu i’r aelodau pan fyddan nhw’n llofnodi Derbyniad y Swydd. Bydd hyn yn cynnwys gwybodaeth ddefnyddiol fel polisïau a gweithdrefnau craidd, amserlen cyfarfodydd a rhifau cyswllt defnyddiol y Cyngor a'i bartneriaid. Cynigiwyd bod y Rhaglen hefyd yn cynnwys digwyddiadau lle bydd Aelodau'n gallu cwrdd â swyddogion i gael gwybod mwy am wasanaethau'r Cyngor yn ogystal ag Aelodau newydd eraill, ac Aelodau sy'n dychwelyd.

Gofynnodd Aelod a fyddai’n bosibl rhoi mwy o bwyslais ar y broses o bennu'r gyllideb, cyllid y Cyngor a pham mae gan y Cyngor gronfeydd wrth gefn. Roedd yn meddwl nad oedd digon o wybodaeth ymhlith yr Aelodau presennol am yr uchod ac y byddai Aelodau newydd sy'n ymuno hefyd yn elwa o gael gwell dealltwriaeth o hyn. Ychwanegodd y byddai sesiynau briffio Aelodau hefyd yn ffordd dda o fynd ar drywydd hyn.

Mae'r Cadeirydd yn sôn bod y pwnc cynaliadwyedd ariannol heb ei drefnu tan fis Mehefin 2022. Gofynnodd a oedd hyn yn amseru addas neu a ddylid ei gyflwyno'n gynharach na hyn.

Esboniodd y Rheolwr Gwasanaethau Democrataidd Dros Dro fod rhan gyntaf y rhaglen sefydlu yn hanfodol ac wedi’i rhwymo braidd gan gyfyngiadau amser.  Esboniodd, unwaith y pennwyd aelodaeth y Pwyllgor yng nghyfarfod blynyddol y Cyngor, ei bod yn ofynnol sicrhau bod Aelodau'n cael eu hyfforddi'n gywir cyn eistedd ar Bwyllgorau, yn enwedig y pwyllgorau trwyddedu, rheoli datblygu, llywodraethu ac archwilio a'r Panel Apeliadau. Ychwanegodd fod y rhaglen sefydlu ar ffurf ddrafft ac yn agored i newid, felly efallai y bydd newidiadau'n cael eu gwneud i sicrhau bod pynciau'n cael eu trefnu mewn trefn fwy priodol, gan gynnwys cael eu hategu gan sesiynau hyfforddi a datblygu eraill, os a phryd y barnwyd bod hynny'n angenrheidiol.

PENDERFYNWYD:                        Bod y Pwyllgor wedi ystyried yr adroddiad ac wedi rhoi ei farn fel y'i mynegwyd uchod, ar y Rhaglen Sefydlu Aelodau ddrafft ar gyfer 2022.