Cyn parhau at fusnes yr agenda, gofynnodd y Maer i'r Aelodau a'r Swyddogion ymuno ag ef mewn dau funud o dawelwch er parch i’r diweddar Philip White, cyn Aelod o'r Cabinet a’r Cynghorwr dros ward Caerau, ac i Syr David Amess, AS Ceidwadol Southend West.

Dywedodd y Maer nad oedd geiriau’n ddigon i gyfleu maint a thristwch y golled o’u cyfaill a’u cydweithiwr, y Cynghorydd White. Ychwanegodd ei fod yn meddwl am y teulu yn y cyfnod trasig hwn, a’n cynnig ei gydymdeimlad diffuant.

Yna rhoddodd yr Arweinydd y deyrnged ganlynol ar ran y Cyngor.

'Bydd pob cyd-Aelod wedi clywed am farwolaeth sydyn ein cyfaill a'n cydweithiwr, y Cynghorydd Phil White.

Fel y gwyddoch, bu’r Cynghorydd White yn yr ysbyty gyda Covid-19. Brwydrodd hyd at y diwedd, ond yn anffodus bu farw ddiwedd yr wythnos ddiwethaf.

Roedd Phil yn angerddol dros bobl, ei gymuned, a'i gredoau, a hynny ymhell cyn iddo ddod yn aelod o'r awdurdod yn 2008.

Mynnodd le yn hanes diwydiannol ein cenedl fel un o'r glowyr blaenllaw ym mhryniant ac ail-agoriad Glofa’r T?r. Dyma'r lofa gyntaf yn hanes Prydain i fod dan berchnogaeth a rheolaeth ei gweithwyr ei hun, ac fe’i rhedwyd yn llwyddiannus ac yn broffidiol nes cloddiwyd y glo yn llwyr yn 2007.  

Ni wnaf anghofio, pan oedd Llywodraeth y DU yn cynnal eu hadolygiad ynni yn 2006, iddo eistedd ochr yn ochr â Tyrone O'Sullivan a'r Ysgrifennydd NUM Wayne Thomas i annerch y Pwyllgor Dethol ar Faterion Cymreig yn Nh?'r Cyffredin. Nid oedd Phil yn un am gilio pan oedd yn credu mewn rhywbeth, ac yn sicr gwnaeth ei farn yn hysbys y tro hwnnw.

Yn fuan wedi hynny, safodd yn yr etholiad i gynrychioli cymunedau Caerau a Nantyffyllon yn llwyddiannus.

Oherwydd ei rinweddau, buan iawn y cafodd ei benodi’n Aelod Cabinet dros Gymunedau.

Parhaodd i eistedd fel aelod o'r Cabinet drwy gydol y rhan fwyaf o'r tair blynedd ar ddeg bu'n gwasanaethu fel cynghorydd, hyd at ei ymddeoliad o'r rôl y llynedd, bryd hynny ef oedd yr Aelod Cabinet dros Wasanaethau Cymdeithasol a Chymorth Cynnar.

Ond dim ond megis dechrau ydym ni, wrth gwrs, os ydym am drafod gwasanaeth cyhoeddus y Cynghorydd White.

Un o gyfrifoldebau niferus y Cynghorydd White oedd bod yn hyrwyddwr brwdfrydig a gweithgar i’r cyngor dros bobl h?n, plant a phobl ifanc. Roedd hyn yn cynnwys cadeirio ein Pwyllgor Rhianta Corfforaethol a dod yn is-gadeirydd angerddol ar ein Panel Maethu. Roedd yn eiriolwr iechyd meddwl brwd ac yn falch o'n cynrychioli yng Ngofal a Thrwsio Pen-y-bont ar Ogwr a Chymdeithas Llywodraeth Leol Cymru.

Ef oedd cadeirydd llywodraethwyr Ysgol Gynradd Nantyffyllon, ac yn nheyrnged yr ysgol iddo disgrifiwyd ef fel cyfaill ffyddlon a chefnogol iawn i staff a disgyblion, fel aelod ymroddedig a gwerthfawr o deulu Nantyffyllon, a bydd yn golled enfawr i gymuned ein hysgol.

Gwasanaethodd y Cynghorydd White yn ddiflino, a gwn iddo wneud hynny wrth frwydro materion iechyd sylweddol ei hun, er na adawodd hynny ei atal rhag cyflawni ei gyfrifoldebau, ac mae ei ymroddiad yn ysbrydoliaeth i ni gyd.

Yn y dyddiau ers cyhoeddi ei farwolaeth, rydym wedi cael ein llethu gan negeseuon o gydymdeimlad a theyrngedau gan ystod eang o bartneriaid yn ogystal ag unigolion ar draws pob plaid wleidyddol.

Maent i gyd wedi'i gwneud yn amlwg iawn bod Phil yn gynrychiolydd etholedig uchel ei barch a phoblogaidd, ac yn ?r bonheddig.

Nid wyf am ddyfynnu unrhyw un yn benodol, ond er mwyn rhoi syniad i chi o'r parch a roddwyd iddo, dywedodd CLlLC fod 'Phil yn gymeriad mawr. Y llawn bywyd a hiwmor, roedd yn gefnogol iawn ohonom, a bydd hiraeth amdano ymhlith ei ffrindiau niferus'.

Yn yr un modd, adleisiodd bwrdd partneriaeth rhanbarthol Cwm Taf deimladau llawer ohonom trwy ddweud fod Phil yn 'angerddol dros gefnogi pobl. Gweithiodd yn ddiflino i wneud gwahaniaeth mawr, drwy gynrychioli, trwy rymuso, a thrwy sefyll dros ei gymuned.'  

Roedd cael gwasanaethu ochr yn ochr â'r Cynghorydd Gwyn yn bleser ac yn fraint. Byddai wastad yn cynnig cefnogaeth wych i'w gydweithwyr, yn enwedig ein staff a'n gweithwyr, byddai wastad yn gwneud ei orau glas i wasanaethu pobl y fwrdeistref sirol, a bydd pawb a oedd yn ei adnabod ac a fu’n gweithio ochr yn ochr ag ef yn ei golli'n fawr.

Wrth gwrs, yn bennaf oll, bydd colled fawr ar ei ôl fel g?r, mab, tad, a thad-cu annwyl.

Gyda'r faner y tu allan i'r Swyddfeydd Dinesig yn Stryd yr Angel ar hanner y mast i nodi colli un o'n haelodau, y cyfan sy'n weddill i mi ei ddweud, ar ran pob un ohonom, yw ein bod yn cydymdeimlo o'r galon â theulu a ffrindiau Phil, yn enwedig i'w weddw Irene, ei fam, ei blant, a'i wyrion'.

Rhoddwyd teyrngedau pellach i'r Cynghorydd White yn eu tro gan y Dirprwy Arweinydd, y Cynghorwyr RC Collins, G Howells, CE Smith, RE Young, A Hussain, Alex Williams, MC Voisey, G Thomas a J Radcliffe.

Daeth y Maer i gasgliad trwy ddweud bod yr Aelodau wedi cynnig geiriau gwych mewn teyrnged i gydweithiwr annwyl a fydd yn gadael bwlch mawr ar ei ôl.