Cynghorydd A Hussain I’r Dirprwy Arweinydd a’r Aelod Cabinet Cymunedau

Cynghorau yw'r llinell gymorth gyntaf ar gyfer adeiladu busnesau hunangyflogedig wrth gefn ar ôl y pandemig. I lawer o bobl hunangyflogedig, mae'r pandemig nid yn unig wedi bod yn argyfwng iechyd ond hefyd yn argyfwng incwm. Ni chafodd llawer o weithwyr llawrydd yng Nghymru gymorth ariannol  a chanfuwyd ymchwil y llywodraeth ac IPSE bod un o bob pedwar wedi gwario eu holl gynilon.

Sut mae Awdurdod Lleol Pen-y-bont ar Ogwr yn buddsoddi ym musnesau lleiaf ein hardaloedd a pha gymorth sydd ar gael i weithwyr llawrydd?

Cynghorydd T Thomas I’r Aelod Cabinet Lesiant a Chenedlaethau’r Dyfodol

A wnaiff yr Aelod Cabinet nodi faint o ymholiadau a gafwyd gan drigolion y Fwrdeistref Sirol mewn perthynas â rheoli plâu a chnofilod yn ystod y pum mlynedd unigol diwethaf?

CWESTIWN

A wnaiff yr Aelod Cabinet amlinellu nifer yr ymholiadau gan breswylwyr yn y Fwrdeistref Sirol am reoli plâu a llygod dros y pum mlynedd diwethaf?

Ymateb:

Mae nifer y ceisiadau rheoli plâu wedi cynyddu o flwyddyn i flwyddyn ac am y pum mlynedd diwethaf, dangosir y rhain isod:

Ar wahân i'r ceisiadau rheoli plâu domestig uchod, mae SRS wedi delio â'r nifer canlynol o gwynion:

Cwestiwn atodol gan y Cynghorydd T Thomas

Rwy'n delio â llawer o Atgyfeiriadau Aelodau sy'n ymwneud â phroblemau gyda llygod mawr a nodaf o'r data a roddwyd, fod ceisiadau rheoli plâu sy'n gysylltiedig yn benodol â llygod mawr wedi cynyddu 53% ers 2016/17. Tybed a oes rheswm hysbys am hyn?

Ymateb:

Mae data'n adlewyrchu cynnydd o flwyddyn i flwyddyn mewn galwadau am faterion rheoli plâu, fodd bynnag, gan fod y Cyngor wedi cael Contractwr newydd, mae galwadau o'r fath wedi gostwng yn sylweddol o'u cymharu â'r Contractwr blaenorol o 23 i 14 galwad y dydd (ar gyfartaledd).

Mae gan y Contractwr newydd Fodiwl Gweithredu gwell hefyd, lle maen nhw’n darparu 'galwad cyn iddyn nhw ymweld' i sicrhau bod preswylwyr gartref cyn iddyn nhw ymweld â safle’r broblem. Gofynnodd y Contractwr blaenorol i breswylwyr sicrhau eu bod yn gartref am gyfnod o 3 neu 4 diwrnod, ac o fewn yr amser hwnnw byddent yn ymweld heb eu cyhoeddi rhwng 9am a 5pm. Er bod y gwasanaeth am ddim, gallai preswylwyr yn hytrach nag 'aros i mewn' benderfynu dewis cael darparwr preifat arall i ddatrys y mater, er y byddai'n rhaid iddyn nhw wedyn dalu am hynny. Roedd gan y darparwr newydd gyfraddau ymateb gwell na'r darparwr blaenorol hefyd, h.y. 48 awr o'i gymharu â 72 awr, yn y drefn honno.

Ail gwestiwn atodol gan y Cynghorydd G Thomas

A yw'r gwasanaethau a ddarperir gan y Contractwr newydd yn rhad ac am ddim, fel yr oeddent gyda'r un blaenorol?

Ymateb:

Ydyn, maen nhw am ddim, er eu bod cyn y pandemig oherwydd yr arbedion sy'n ofynnol o dan yr MTFS, roedd cynnig i gyflwyno codi tâl am wasanaethau Rheoli Plâu. Fodd bynnag, canfu BCBC arbedion mewn mannau eraill, a arweiniodd at gynnal y gwasanaeth yn rhad ac am ddim a chan ei fod yn fater iechyd cyhoeddus, yna mae hwn yn benderfyniad rhesymol. Fodd bynnag, nid oedd hyn yn wir am awdurdodau cyfagos, gan fod gwasanaeth Bro Morgannwg yn dod gyda chost, h.y. tua £100 ac yn yr un modd, mae Rhondda Cynon Taf a Chastell-nedd Port Talbot hefyd yn codi tâl am wasanaethau Rheoli Plâu.

Trydydd cwestiwn atodol gan y Cynghorydd Rss Penhale-Thomas

A yw'r Aelod Cabinet wedi cael unrhyw ddealltwriaeth lle gallai problemau Rheoli Plâu fod yn waeth mewn rhai ardaloedd yn hytrach nag eraill. Er enghraifft, a ydyn nhw’n waeth mewn llety rhent preifat nag yn y sector tai cymdeithasol ac, os felly, pa gymorth pellach y gellir ei roi ar waith mewn unrhyw leoliadau 'galw uchel' mwy problemus a nodwyd.

Ymateb:

Nid yw pawb mewn gwirionedd yn adrodd am broblemau y maen nhw’n eu profi o ran materion/problemau cnofilod a phlâu, felly mae'n amlwg mai dim ond y deiliaid tai hynny sy'n gwneud neu sydd ganddyn nhw. Rwy'n credu bod rhai pobl yn dal i feddwl ei fod yn dipyn o stigma, h.y. i gymdogion ac eraill weld cerbydau Rheoli Plâu y tu allan i'w heiddo. O edrych ar rywfaint o waith achos, mae'n cadarnhau bod mwy o alwadau'n deillio o drigolion Tai Cymdeithasol a gallai fod oherwydd eu bod weithiau ar incwm is nag mewn llety preifat ac, felly, yn ceisio cael gwasanaeth sy'n rhad ac am ddim y mae'r Cyngor yn ei ddarparu, yn hytrach na thalu Contractwr preifat i ymweld â'i gartref i ddatrys y broblem. Os yw'r Aelod yn dymuno gwybod a oes unrhyw rannau o'r Fwrdeistref Sirol sy’n ddaearyddol yn waeth nag eraill, yna byddwn yn falch o ymchwilio i hyn ar ei gyfer os bydd yn cysylltu â mi y tu allan i'r cyfarfod.