Ceisiodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol – Addysg a Chymorth i Deuluoedd gael cymeradwyaeth i gychwyn proses ymgynghori statudol i wneud newidiadau rheoledig i Ysgol Arbennig Heronsbridge, drwy gynyddu nifer y disgyblion y mae'r ysgol yn darparu ar eu cyfer i 300, ac ar gyfer ei hadleoli o'i lleoliad presennol i Island Farm, Pen-y-bont ar Ogwr.  Dywedodd wrth y Cabinet y byddai'r ysgol newydd arfaethedig yn agor o ddechrau tymor yr hydref 2025 (h.y. Medi 2025).

Adroddodd fod y Cabinet yn ei gyfarfod ym mis Rhagfyr 2020 wedi cymeradwyo adeilad newydd ar gyfer disgyblion ag Anhwylder ar y Sbectrwm Awtistig, Anawsterau Dysgu Difrifol ac Anawsterau Dysgu Dwys a Lluosog ynghyd â darpariaeth breswyl, gan ddisodli Ysgol Arbennig bresennol Heronsbridge a safleoedd Coleg Pencoed ar gyfer datblygu safle preifat yn Island Farm.  Ym mis Rhagfyr 2020, cymeradwyodd y Cyngor gynnwys cyllid yn y rhaglen gyfalaf i ddelio â thaliadau sy'n gysylltiedig â sicrhau'r tir.   Dywedodd wrth y Cabinet y derbyniwyd cymeradwyaeth y Gweinidog ym mis Mawrth 2021 mewn perthynas â'r Achos Busnes Amlinellol Strategol ar gyfer ysgol arbennig Heronsbridge 300 lle newydd, yn ogystal â darpariaeth breswyl a bod astudiaeth ddichonoldeb wedi'i datblygu i ystyried datblygiad yr ysgol ar dir preifat yn Island Farm. 

Rhoddodd wybod i'r Cabinet hefyd am y materion pwysig o ran maint y mannau addysgu a'r mannau nad ydynt yn addysgu, lle storio a chylchrediad yn wael iawn, ac o ystyried anghenion y dysgwyr, mae hyn yn achosi problemau o ran rheoli symudiadau diogel o amgylch yr ysgol.  Dywedodd fod cyflwr cyffredinol yr ysgol yn wael, gan arddangos diffygion mawr a/neu nad yw'n gweithredu fel y bwriadwyd, gydag ôl-groniad o gostau cynnal a chadw, a aseswyd ym mis Hydref 2020, sef £1,248,200.

Adroddodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol – Addysg a Chymorth i Deuluoedd fod yr achos busnes amlinellol ar gyfer yr ysgol wedi cael cymeradwyaeth y Gweinidog ym mis Tachwedd 2021 a thynnodd sylw at fanteision ansoddol Ysgol Arbennig Heronsbridge fwy a fyddai'n cael ei chynllunio ar ganllawiau ar gyfer ysgolion arbennig.  Dywedodd fod astudiaeth ddichonoldeb ffitrwydd safle wedi'i chomisiynu a oedd yn dangos y gellir datblygu'r ysgol ar y safle, er y byddai angen lliniaru rhywfaint o ecoleg.  Dywedodd wrth y Cabinet fod Yr Adran Landlordiaid Corfforaethol yn y broses o gaffael safle Island Farm ar gyfer yr ysgol arfaethedig, fodd bynnag, pe na bai'r cynnig i adleoli'r ysgol i'r safle hwnnw yn mynd rhagddo, byddai risg ariannol gyfyngedig yn seiliedig ar werth gwerthu tebygol y dyfodol.  Dywedodd mai 236 yw nifer y disgyblion presennol sydd ar y gofrestr a chynyddu nifer y disgyblion i wneud darpariaeth i 300, mae'r Cod Trefniadaeth Ysgolion yn ei gwneud yn ofynnol cynnal ymarfer ymgynghori gyda chorff llywodraethu'r ysgol, staff, rhieni, disgyblion a phartïon â diddordeb, sef y cam cyntaf yn y broses statudol.

Rhoddodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol - Addysg a Chymorth i Deuluoedd wybod i'r Cabinet am oblygiadau ariannol y cynnig, gan fod £25m wedi'i ddyrannu o fewn y gyllideb gyfalaf, ond gallai chwyddiant contractwyr ac effaith Covid-19 a Brexit gael effaith ar gostau'r cynllun.

Nododd y Cabinet, Education and Regeneration, wrth gymeradwyo'r cynnig, mai'r uchelgais oedd darparu ysgol newydd ar gyfer Heronsbridge, a fyddai'n cael ei chydnabod yn eang fel yr ysgol arbennig orau gyda'r cyfleusterau gorau yng Nghymru.  Uchelgais arall fyddai cael cyfleuster hyfforddi i hyfforddi athrawon a chynorthwywyr addysgu ar gyfer ysgolion arbennig.  Pwysleisiodd bwysigrwydd cadw ffasâd yr ysgol bresennol, a fyddai'n arwain at safle tir llwyd gyda photensial datblygu ger canol y dref.  Diolchodd yr Aelod Cabinet Gwasanaethau Cymdeithasol a Chymorth Cynnar i'r swyddogion wrth ddatblygu darn enfawr o waith ar gyfer ymgynghori a phwysleisiodd bwysigrwydd diogelu'r ysgol yn y dyfodol a chael ysgol 21 ganrif o ystyried y cynnydd yn nifer y disgyblion ag anghenion dysgu ychwanegol ac ASD.   

Dywedodd yr Arweinyddes fod yr ysgol wedi cael ei chanmol am ei gwaith rhagorol ac am y gefnogaeth sydd gan yr ysgol, ond nid oes ganddi'r cyfleusterau gorau.  Dywedodd ei fod yn uchelgais i ddatblygu'r cyfleusterau ysgolion arbennig gorau yng Nghymru ac edrychodd ymlaen at weld pobl yn cymryd rhan yn yr ymgynghoriad, ac roedd yn gwybod bod y corff llywodraethu wedi'i gyffroi gan y cynigion.  Dywedodd hefyd ei fod yn arbennig o falch mai eitem ar y rhaglen moderneiddio ysgolion yw'r eitem gyhoeddus olaf ar yr agenda fel Arweinydd y Cyngor yn y tymor hwn. 

PENDERFYNIAD:           Cymeradwyodd y Cabinet  gychwyn proses ymgynghori statudol i wneud y newidiadau rheoledig canlynol i Ysgol Arbennig Heronsbridge:

Cynyddu nifer y disgyblion y mae’r ysgol yn darparu ar eu cyfer i 300; ac

· adleoli'r ysgol o'i lleoliad presennol yn Heol Ewenni, Pen-y-bont ar Ogwr i Island Farm, Pen-y-bont ar Ogwr. Byddai'r ysgol newydd arfaethedig yn agor o ddechrau tymor yr hydref 2025 (h.y. Medi 2025).