Cyflwynodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol Cymunedau adroddiad yn rhoi cefndir ar Gronfa Codi’r Gwastad Llywodraeth y DU (LUF) ac yn rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf i'r Cabinet am ddatblygu prosiectau a gafodd eu cymeradwyo’n flaenorol ganddynt i'w datblygu ar gyfer y cylch hwn a chylchoedd y gronfa yn y dyfodol. Roedd yr adroddiad hefyd yn gofyn am gymeradwyaeth i gyflwyno prosiectau yng nghylch nesaf y gronfa.

Eglurodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol Cymunedau y byddai'r Gronfa Codi’r Gwastad yn buddsoddi mewn prosiectau seilwaith a chyfalaf lleol a fyddai'n cael effaith weladwy ar bobl a'u cymunedau. Roedd hyn yn cynnwys amrywiaeth o flaenoriaethau buddsoddi lleol gwerth uchel, gan gynnwys cynlluniau trafnidiaeth lleol, trefol ac economaidd prosiectau adfywio a chefnogi asedau diwylliannol. Gallai pob cais etholaeth fod yn werth hyd at £20m, Fodd bynnag, roedd cwmpas ar gyfer buddsoddi mewn prosiectau trafnidiaeth mwy o faint, gwerth uchel, gan ganiatáu ar gyfer ceisiadau o hyd at £50m, gyda phob cais yn cael ei annog i gyfrannu o leiaf 10% o gyllid o gyfraniadau lleol a thrydydd parti hefyd.

Adroddodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol Cymunedau fod yn rhaid cyflwyno ceisiadau am rownd dau o gyllid yn llawn erbyn canol dydd, ddydd Mercher 6 Gorffennaf 2022. Darparwyd diweddariadau ar y tri phrosiect etholaethol a adroddwyd yn flaenorol i'r Cabinet, gan nodi'r sefyllfa bresennol a'r cynigion ar gyfer y ffordd ymlaen.

Eglurodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol Cymunedau y byddent yn bwrw ymlaen ag Ailddatblygu Pafiliwn Porthcawl ar gyfer Etholaeth Pen-y-bont ar Ogwr. Byddai prif amcanion adnewyddu Pafiliwn y Grand yn mynd i'r afael â'r materion risg i adeiladwaith yr adeilad yng nghyflwr y strwythur concrit gan ddiwallu anghenion a dyheadau pobl leol ar gyfer gwasanaethau celfyddydol, treftadaeth a llyfrgell estynedig a gwell hefyd. Cynigiwyd nifer o gyfleusterau newydd gan gynnwys mannau digwyddiadau newydd ar lefel y llawr cyntaf (Rhodfa), mannau digwyddiadau a chaffi ar y to sy'n cynnig golygfeydd o'r môr ar draws Môr Hafren a theatr Stiwdio newydd. Cefnogodd yr AS lleol y cais.

Ar gyfer etholaeth Ogwr, ceisiwyd cytundeb o'r blaen i fynd ar drywydd Prosiect Datblygu Menter Pen-y-bont ar Ogwr. Roedd swyddogion yn teimlo mai hwn oedd y prosiect mwyaf manteisiol i ddiwallu anghenion lleol a chyflawni dyheadau'r rhaglen Codi’r Gwastad, drwy ddarparu gofod masnachol a chyflogaeth mewn lleoliadau allweddol. Nid oedd swyddogion Cronfa Codi’r Gwaelod Llywodraeth y DU wedi bod yn gefnogol i’r prosiect hwn, ac nid oedden nhw’n credu y byddai'r prosiect hwn yn llwyddiannus ac na fyddai'n cael ei ffafrio yn ystod y broses asesu. Er eu bod wedi ystyried cyfleoedd strategol eraill yn ardal yr etholaeth, nid oedd unrhyw brosiectau eraill wedi'u datblygu i bwynt lle gallai swyddogion argymell cyflwyno prosiect amgen. Hoffai swyddogion fanteisio ar y cyfle i nodi prosiect strategol amgen a phartneriaid posibl i ddatblygu cais ar gyfer cymunedau Cymoedd Llynfi, Garw ac Ogwr, gan ragweld y cylch ceisiadau nesaf.

Roedd y cais am Drafnidiaeth ar gyfer Pont Reilffordd Penprysg, prosiect seilwaith hirsefydlog ar gyfer Pen-y-bont ar Ogwr a gafodd ei gynnwys yn y Cynllun Datblygu Lleol (CDLl) presennol a newydd yn ogystal â chynlluniau defnydd tir blaenorol. Byddai'r prosiect hwn yn arwain at ailadeiladu pont ffordd Penprysg fel y gallai ddarparu ar gyfer traffig dwyffordd gan arwain at gau croesfan rheilffordd Pencoed yn y pen draw, a phont deithio llesol newydd sbon i gerddwyr a beicwyr. Byddai gwerth y prosiect yn ei roi yn y categori 'cynllun trafnidiaeth mawr' ac felly byddai angen achos ariannol ac economaidd mwy sylweddol.

Amlinellodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol Cymunedau’r goblygiadau ariannol mewn perthynas â'r ddau gais i'w cyflwyno i'w hariannu yng nghylch dau o'r rhaglen Codi’r Gwaelod. Roedd y cais Cronfa Codi’r Gwaelod yn annog gofyniad arian cyfatebol o 10% o leiaf ar gyfer pob prosiect ac wrth i fanylion y costau cyflawni sy'n gysylltiedig â phob prosiect ddod i'r amlwg, byddai'r ddau brosiect yn ceisio cefnogaeth sefydliadau partner a ffynonellau ariannu allanol eraill i gefnogi cyfanswm cost cyflawni'r prosiectau. Fodd bynnag, ar hyn o bryd nid oedd arian cyfatebol o ffynonellau allanol wedi'i sicrhau.

Canmolodd yr Aelod Cabinet dros Gymunedau’r gwaith anhygoel a gafodd ei wneud a arweiniodd at wireddu Cynllun Pont Ffordd Penprysg a gwelliannau i Bafiliwn Porthcawl. Roedd yn anffodus na ellid cyflwyno cais Ogwr ond gellid cyflawni cynllun gwell gyda mwy o amser.    

Croesawodd yr Aelod Cabinet dros Adfywio’r adroddiad a diolchodd i'r Cyfarwyddwr Corfforaethol Cymunedau a'i thîm am eu gwaith caled a gobeithiai y byddai Ogwr yn elwa yn y rownd nesaf.

Pwysleisiodd yr Arweinydd ei bod yn bwysig nodi nad oedd y gwaith a gafodd ei wneud i ddatblygu canolfannau menter newydd wedi'i wastraffu oherwydd y byddent yn edrych i weld pa gynlluniau ariannu eraill oedd ar gael i ddatblygu'r cynlluniau hynny. Ychwanegodd y byddai sesiynau briffio i aelodau lleol ar y ddau gynllun.

DATRYSWYD:       Cabinet:

·      Nodi'r trosolwg a'r wybodaeth ddiweddaraf am y broses ymgeisio sy'n gysylltiedig â'r Gronfa Codi’r Gwaelod.

·      Cymeradwyo'r prosiectau a gafodd eu cynnig gan swyddogion i'w cyflwyno yng nghylch dau o'r rhaglen Codi’r Gwaelod.

·      Awdurdod dirprwyedig i'r Cyfarwyddwr Cymunedau gysylltu â'r Swyddog Adran 151 i gytuno ar gyfanswm costau'r prosiect i'w gyflwyno o fewn y ceisiadau

·      Cymeradwywyd y byddai goblygiadau ariannol yn y dyfodol yn cael eu hadrodd yn ôl i'r Cabinet a'r Cyngor maes o law cyn derbyn unrhyw arian grant.

Cytunwyd i dderbyn adroddiad yn y dyfodol ar ddatblygu cais ar gyfer Etholaeth Ogwr.