Cyflwynodd y Prif Swyddog Cyllid, Perfformiad a Newid adroddiad i gydymffurfio â gofyniad Sefydliad Siartredig Cyllid Cyhoeddus a’r Cod Darbodus Cyfrifeg (CIPFA) ar gyfer Cyllid Cyfalaf mewn Awdurdodau Lleol; darparu manylion yr alldro cyfalaf ar gyfer 2021-22; darparu diweddariad ar y sefyllfa gyfalaf ar gyfer 2022-23 ar 30 Mehefin 2022; ceisio cytundeb gan y Cabinet i gyflwyno adroddiad i’r Cyngor i’w gymeradwyo ar gyfer rhaglen gyfalaf ddiwygiedig ar gyfer 2022-23 i 2031-32 ac i nodi’r Dangosyddion Darbodus ac Eraill a ragwelir ar gyfer 2021-22 a 2022-23.

Dywedodd y Prif Swyddog Cyllid, Perfformiad a Newid fod y Cyngor ar 24 Chwefror 2021, wedi cymeradwyo cyllideb gyfalaf o £62.363m ar gyfer 2021-22 i 2030-31. Roedd cynlluniau newydd wedi’u cymeradwyo ar gyfer rhaglen gyfalaf 2022-23 gan y Cyngor ym mis Mehefin 2022. Cafodd y rhaglen gyfalaf ar gyfer 2021-22 ei diweddaru a’i chymeradwyo gan y Cyngor ar 23 Chwefror 2022 gan gymeradwyo rhaglen o £50.082m gyda £28.800m ohono’n cael ei dalu o adnoddau’r Cyngor, gan gynnwys derbyniadau cyfalaf, cyfraniadau refeniw o gronfeydd wrth gefn a glustnodwyd a benthyca, gyda’r £21.282m sy’n weddill yn dod o adnoddau allanol. Hysbysodd y Cabinet am newidiadau i’r rhaglen gyfalaf, gyda chymeradwyaeth newydd o £2.306m o ganlyniad i gynlluniau grant newydd gan Lywodraeth Cymru, sy’n cynnwys £1.162m ar gyfer Cyfalaf Prydau Ysgol am Ddim, £0.250m Trawsnewid Trefi ar gyfer Neuadd y Dref Maesteg, £0.159m Trawsnewid Trefi ar gyfer Gwella Eiddo Canol Trefol a £0.163m o Gyllid Gofal Integredig (ICF) ar gyfer yr Hyb Preswyl i Blant. Roedd cyfraniad refeniw o £0.441m hefyd wedi’i wneud i gyfalaf er mwyn ariannu’r gwaith o osod seilwaith TGCh wedi’i uwchraddio mewn ysgolion. Roedd cyllid o £0.046m wedi’i ddwyn yn ôl o 2022-23 i adlewyrchu proffiliau gwariant wedi’u diweddaru. Roedd y Cyngor wedi derbyn grant o £2.880m gan Lywodraeth Cymru tuag at Bryniant Tir Band B ac, er nad oedd yn newid cyfanswm cost y cynllun, roedd y proffil ariannu wedi’i newid i adlewyrchu’r cyllid ychwanegol. Daeth hyn â’r gyllideb ddiwygiedig ar gyfer 2021-22 i £52.434m.  

Adroddodd y Prif Swyddog Cyllid, Perfformiad a Newid mai cyfanswm y gwariant ar 31 Mawrth 2022 oedd £29.741m a oedd, ar ôl llithriad o £21.252m i 2022-23 ac addasiadau i gynlluniau a ariennir â grant o £1.395m, wedi arwain at danwariant o £0.046m, a fyddai’n cael ei ddychwelyd i gyllid y Cyngor. Roedd nifer o gynlluniau wedi cychwyn ond heb gael eu cwblhau neu wedi cael eu symud i 2022-23. Y prif gynlluniau yw:

·         £2.260m Benthyciad Llynfi

·         £2.092m Cyfalaf Cynnal a Chadw Ysgolion

·         £2.028m Pryniant Tir Band B

·         £1.677m o gyllid ar gyfer mân waith cyfalaf

·         £0.998m Neuadd y Dref Maesteg

·         £0.797m Darpariaeth Gofal Plant Cyfrwng Cymraeg yn Aberogwr

·         £0.553m Ysgogiad Economaidd

·         £0.484m Darpariaeth Gofal Plant Cyfrwng Cymraeg ym Metws

Amlygodd y Prif Swyddog Cyllid, Perfformiad a Newid y sefyllfa fesul Cyfarwyddiaeth yn Chwarter 1 a chrynhoi’r tybiaethau ariannu presennol ar gyfer rhaglen gyfalaf 2022-23. Rheolwyd adnoddau cyfalaf er mwyn sicrhau’r budd ariannol mwyaf posibl i’r Cyngor, a allai gynnwys adlinio cyllid i wneud y mwyaf o grantiau’r llywodraeth.

Adroddodd y Prif Swyddog Cyllid, Perfformiad a Newid ar ddiwygiadau i’r rhaglen gyfalaf ar gyfer 2022-23 fel a ganlyn:

• Cronfa Codi’r Gwastad (’Levelling Up Fund’) - £4.500m
• Cymunedau Dysgu Cynaliadwy Band B - £15.461m
• Cronfa Teithio Llesol - £4.242m
• Ysgolion Bro - £0.930m
• Digartrefedd a Thai £0.530m
• Terfyn cyflymder o 20mya - £0.580m
• Gwaith Amlosgfa Llangrallo - £0.096m
• Y Pethau Pwysig - £0.065m
• Fflyd - £0.042m

Adroddodd y Prif Swyddog Cyllid, Perfformiad a Newid hefyd ar

fonitro dangosyddion Darbodus a dangosyddion eraill ar gyfer 2022-23 i 2024-25 ynghyd â rhai dangosyddion lleol. Bwriad y Strategaeth Gyfalaf yw rhoi trosolwg o sut mae gwariant cyfalaf, ariannu cyfalaf a gweithgarwch rheoli’r trysorlys yn cyfrannu at ddarparu gwasanaethau, ynghyd â throsolwg o sut mae risgiau cysylltiedig yn cael eu rheoli a’r goblygiadau i gynaliadwyedd yn y dyfodol. Cafodd nifer o ddangosyddion darbodus eu cynnwys a’u cymeradwyo gan y Cyngor. Yn unol â gofynion y Cod Darbodus, roedd yn ofynnol i’r Prif Swyddog Cyllid sefydlu gweithdrefnau i fonitro perfformiad yr holl ddangosyddion darbodus a oedd yn edrych i’r dyfodol a’r gofyniad a nodwyd. Manylodd ar y dangosyddion gwirioneddol ar gyfer 2021-22, y dangosyddion amcangyfrifedig ar gyfer 2022-23 a nodir yn Strategaeth Gyfalaf y Cyngor a’r dangosyddion rhagamcanol ar gyfer 2022-23 yn seiliedig ar y Rhaglen Gyfalaf ddiwygiedig, sy’n dangos bod y Cyngor yn gweithredu yn unol â’r terfynau cymeradwy.

Dywedodd y Prif Swyddog Cyllid, Perfformiad a Newid fod y Strategaeth Gyfalaf hefyd yn gofyn am fonitro buddsoddiadau nad ydynt yn rhai rheoli’r trysorlys a rhwymedigaethau hirdymor eraill. Dywedodd fod gan y Cyngor bortffolio buddsoddi cyfredol sydd wedi’i leoli 100% yn y Fwrdeistref Sirol ac yn bennaf yn y sectorau swyddfa a diwydiannol. Mae ffrydiau incwm wedi’u rhannu rhwng y buddsoddiadau swyddfa sengl ac aml-osod ym Mharc Gwyddoniaeth Pen-y-bont ar Ogwr, yr ystadau diwydiannol aml-osod a’r buddsoddiadau rhent tir rhydd-ddaliadol. Cyfanswm gwerth yr Eiddo Buddsoddi oedd £5.585m ar 31 Mawrth 2022. Dywedodd wrth y Cyngor fod nifer o Ymrwymiadau Tymor Hir Eraill wedi’u cynnwys yn y Strategaeth Gyfalaf.

Roedd yr Arweinydd yn falch o weld cyllid pellach yn cael ei ddyrannu gan Lywodraeth Cymru ar gyfer teithio llesol a thuag at gyflwyno Terfyn Cyflymder o 20mya. Tynnodd yr Aelod Cabinet Cymunedau sylw at y gwaith da sy’n cael ei wneud gyda’r buddsoddiad o £10m yn y rhaglen gyfalaf ar brosiectau priffyrdd a fyddai’n cael ei adlewyrchu yn y Cynllun Corfforaethol diwygiedig.

Gofynnodd y Dirprwy Arweinydd ac Aelod Cabinet Gwasanaethau Cymdeithasol a Chymorth Cynnar am eglurhad o’r cynllun lle bydd y Cyngor yn darparu cyllid i Cymoedd i’r Arfordir (‘Valleys to Coast’ / V2C) i gefnogi rhaglen adnewyddu. Eglurodd y Prif Swyddog Cyllid, Perfformiad a Newid y byddai’r cynllun yn sicrhau bod safon eiddo yn cael ei godi i’w hatal rhag dod yn wag. Byddai natur y gwaith a wneir i bob eiddo gan V2C yn amrywio yn ôl yr hyn sydd ei angen, a byddai eiddo hefyd yn cael ei ddatgarboneiddio. Byddai contractau’n cael eu dyrannu o fframwaith V2C.

Croesawodd yr Arweinydd yr ymrwymiad yn y rhaglen gyfalaf i ailddatblygu Pafiliwn y Grand, newid Pont Reilffordd Penprysg a’r cynllun i gael ysgolion carbon sero-net. Gofynnodd am ddiweddariad ar hynt Benthyciad Llynfi. Dywedodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol Cymunedau wrth y Cabinet fod cynnydd sylweddol wedi’i wneud ar hen safle golchfeydd Maesteg er mwyn iddo gael ei ddatblygu fel safle credadwy ar gyfer tai cymdeithasol gyda landlord cymdeithasol cofrestredig.  

PENDERFYNWYD:      Bod y Cabinet wedi:

· nodi’r alldro cyfalaf ar gyfer 2021-22 (Atodiad A)

· nodi diweddariad Chwarter 1 Rhaglen Gyfalaf y Cyngor 2022-23 hyd at 30 Mehefin 2022 (Atodiad B)

· cytuno bod y Rhaglen Gyfalaf ddiwygiedig (Atodiad C) yn cael ei chyflwyno i’r Cyngor i’w chymeradwyo

·nodi’r Dangosyddion Darbodus ac Eraill a ragwelir ar gyfer 2021-22 a 2022-23 (Atodiad D).