Cyflwynodd y Prif Swyddog Cyllid, Perfformiad a Newid adroddiad, a’i ddiben oedd darparu gwybodaeth i’r Cyngor yngl?n â gweithredu cynllun Gostyngiadau’r Dreth Gyngor 2023-2024 a nodi’r angen i’r Cyngor fabwysiadu Cynllun Gostyngiadau’r Dreth Gyngor erbyn 31 Ionawr 2023.

Fel cefndir, cadarnhaodd fod gostyngiadau’r Dreth Gyngor yn rhoi cymorth i'r rhai ar incwm isel sy'n agored i dalu’r Dreth Gyngor. 

Mae Llywodraeth Cymru wedi datblygu cynllun sengl wedi’i ddiffinio’n genedlaethol ar gyfer darparu cymorth y dreth gyngor sy’n darparu ar gyfer nifer fach o elfennau dewisol y gall Cynghorau unigol ddewis eu mabwysiadu.  Fodd bynnag, rhaid i unrhyw gostau cysylltiedig ychwanegol gael eu hariannu'n lleol.

Bydd y cynllun presennol a fabwysiadwyd gan Gyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr yn dod i ben ar 31 Mawrth 2023, esboniodd y Prif Swyddog – Cyllid, Perfformiad a Newid. 

Mae Rheoliadau Cynllun Gostyngiadau’r Dreth Gyngor 2023 bellach wedi’u gosod gerbron y Senedd i’w cymeradwyo. Mae’r rheoliadau newydd yn cynnwys newid i’r cynllun presennol i:

•           Sicrhau y bydd gwladolion Wcráin cymwys yn gymwys i gael eu cynnwys yng nghynllun rhyddhad treth gyngor awdurdod lleol a byddant yn gymwys i gael gostyngiad os ydynt yn bodloni gofynion eraill y cynllun;

•           Darparu amddiffyniad i letywyr ar gyfer y cynllun Cartrefi i Wcráin.  Mae’r rheoliadau’n gwneud darpariaeth fel bod unrhyw wladolyn o’r Wcrain y rhoddwyd caniatâd iddo ddod i mewn neu i aros yn y Deyrnas Unedig, neu sydd â hawl i breswylio, i’w drin fel dibynnydd ar y lletywr sy’n gwneud cais at ddiben cyfrifo hawl i’r disgownt hwn.   Mewn gwirionedd mae hyn yn cadw lefel hawl yr ymgeisydd lletyol; 

•           Cael gwared ar yr eithriad ar gyfer dinasyddion yr Ardal Economaidd Ewropeaidd sydd bellach yn destun rheolaeth fewnfudo

Ychwanegodd y Prif Swyddog Cyllid, Perfformiad a Newid nad yw’r rheoliadau newydd yn cynnwys unrhyw newidiadau arwyddocaol eraill i’r cynllun presennol a bod uchafswm y cymorth y gall hawlwyr cymwys ei dderbyn yn parhau ar 100%. 

O fewn y rheoliadau gofynion rhagnodedig, cyfyngedig yw'r disgresiwn a roddir i'r Cyngor i gyflwyno elfennau sy'n fwy hael na'r cynllun cenedlaethol.  Y rhain oedd:

•           Y gallu i gynyddu'r cyfnod gostyngiad estynedig safonol o bedair wythnos a roddir i bobl ar ôl iddynt ddychwelyd i'r gwaith lle cawsant CTR yn flaenorol.

•           Disgresiwn i gynyddu symiau pensiynau anabledd rhyfel a phensiynau gweddwon rhyfel a ddiystyrir wrth gyfrifo incwm yr hawlydd.

•           Y gallu i ôl-ddyddio'r cais am ryddhad y dreth gyngor mewn perthynas â hawliadau hwyr cyn y cyfnod safonol newydd o dri mis cyn yr hawliad. 

Roedd yn ofynnol i'r Cyngor fabwysiadu cynllun erbyn 31 Ionawr 2023, p'un a yw'n dewis cymhwyso unrhyw rai o'r elfennau dewisol ai peidio. Pe bai'r Awdurdod yn methu â chytuno ar gynllun, yna byddai cynllun diofyn yn berthnasol.

Ychwanegodd fod yr elfennau dewisol arfaethedig ar gyfer 2023-2024 wedi'u hamlinellu'n fanylach yn Nhabl 1 ym mharagraff 4.23 o'r adroddiad.  Roedd y disgresiwn a gynigiwyd yn ymwneud â lefelau diystyru mewn perthynas ag incwm a dderbyniwyd mewn perthynas â phensiynau anabledd rhyfel a phensiynau rhyfel gweddw/g?yr gweddw a'r cynnig yw y byddai cyfanswm gwerth unrhyw bensiwn a nodir yn cael ei ddiystyru.

Amcangyfrifir mai cost y cynigion hyn i'r Cyngor yw £6,659 yn 2023-24.

Gorffennodd y Prif Swyddog Cyllid, Perfformiad a Newid drwy nodi o'r data diweddaraf, bod 12,602 o aelwydydd ar hyn o bryd yn derbyn Gostyngiad y Dreth Gyngor (CTR); roedd 8,101 o'r rhain o oedran gweithio a 4,500 o oedran pensiwn. O'r 12,601 o aelwydydd sy'n derbyn CTR, mae gan 9,701 hawl i ostyngiad CTR llawn.

PENDERFYNWYD:                                 Bod y Cyngor:

•           Yn nodi Rheoliadau Cynlluniau Gostyngiadau’r Dreth Gyngor a Gofynion Rhagnodedig (Cymru) 2013, a rheoliadau diwygio 2014 i 2023;

•           Yn mabwysiadu Cynllun Gostyngiadau'r Dreth Gyngor 2023-2024 fel y nodir ym mharagraffau 4.18 i 4.23 o'r adroddiad.