Cwestiwni’r Aelod Cabinet Cymunedau gan Cynghorydd Tim Thomas

Yn ystod oes y cynllun ariannol tymor canolig nesaf, beth fydd y Cyngor hwn yn ei wneud i sicrhau bod pobl sy’n byw ag anableddau’n gallu defnyddio’r  ffyrdd, y strydoedd a’r priffyrdd yn eu cymunedau’n llawn  bob dydd.

Cwestiwni’r Aelod Cabinet Gwasanaethau Cymdeithasol a Chymorth Cynnar gan Cynghorydd Altaf Hussain

Yn ôl Coleg Brenhinol Meddyginiaeth Frys Cymru, mae‘r adrannau Damweiniau ac Achosion Brys yn ysbytai Cymru yn debyg i faes y gad. Mae Llywodraeth Cymru yn rhoi’r bai ar y ffliw, y cynnydd yn nifer y galwadau dros y Nadolig a’r Flwyddyn Newydd a’r norofeirws. Dywedodd Dr Robin Roop, Is-lywydd RCEM Cymru fod staff unrhyw adran frys yn teimlo’u bod ar faes y gad, bod diogelwch y cleifion yn cael ei beryglu, a bod y sefyllfa’n anniogel, yn ddiurddas ac yn peri gofid i’r cleifion a’u perthnasau. Mae nifer o Fyrddau Iechyd Cymru wedi gorfod gohirio llawdriniaeth oherwydd pwysau’r gaeaf. Mae Bwrdd Iechyd Prifysgol Abertawe Bro Morgannwg wedi canslo’r rhan fwyaf o lawdriniaethau cyffredin a oedd wedi’u trefnu. Mae’rYsgrifennydd Iechyd wedi ymddiheuro wrth y cleifion dan sylw.

O ganlyniad bydd rhagor o gleifion, yn enwedig cleifion oedrannus, yn mynd i’r adran Damweiniau ac Achosion Brys oherwydd y ffliw, problemau anadlu neu oherwydd eu bod wedi cael codwm etc. Caiffnifer o’r rhain eu rhyddhau o’r ysbyty’n fuan.

A oes gan y Cyngor adnoddau digonol i roi Gofal Cymdeithasol i’r cleifion hyn, ac a all yr Aelod Cabinet sicrhau’r siambr na fydd gwelyau’n cael eu blocio yn ein hysbytai oherwydd prinder adnoddau gofal cymdeithasol?

Cwestiwn i'r Aelod Cabinet Cymunedau gan y Cynghorydd Tim Thomas

Yn ystod y cynllun ariannol tymor canolig nesaf, beth fydd y Cyngor hwn yn ei wneud i sicrhau bod pobl sy'n byw ag anableddau yn gallu cael mynediad llawn i ffyrdd, strydoedd a phriffyrdd maent yn eu defnyddio o ddydd i ddydd yn eu cymuned?

Ymateb:
Caiff yr holl gerbydau a llwybrau troed eu harolygu'n rheolaidd, yn unol â'r cod ymarfer mae diffygion “Priffyrdd a gynhelir yn dda” sy’n fwy na meini prawf a gytunwyd yn genedlaethol yn cael eu trwsio yn unol ag amseroedd ymateb priodol. Mae hyn yn sicrhau, cyn belled ag y bo'n rhesymol ymarferol, bod y briffordd yn ddiogel i'w defnyddio gan holl aelodau'r cyhoedd.

Pan dderbynnir ceisiadau i cyflwyno cyrbau gollyngedig ar gyffyrdd, ar hyn o bryd, gosodir gwelliannau o'r fath ar y cyd â gwaith cynnal a chadw priffyrdd a gynhelir i ail-greu llwybr troed, pan fydd ei gyflwr wedi dirywio i’r fath raddau ei fod yn cael ei ystyried yn beryglus. Mae'r gyllideb gynnal a chadw priffyrdd yn gyfyngedig a byddem yn cynghori nad yw wedi bod yn bosib ariannu gosod cymhorthion cerddwyr ar wahân yn y gorffennol. Pan dderbynnir ceisiadau unigol, fe'u cofrestrir i'r Gofrestr Waith ac fe'u hystyrir pan fo arian ar gael, ar hyn o bryd mae dros 100 o leoliadau ar y gofrestr. Fodd bynnag, mae cynghorau tref a chymuned eisoes wedi ariannu gwelliannau unigol yn eu hardaloedd ac mae'r rhain wedi'u gosod yn unol â'r cyfarwyddyd cyfredol.

Gwneir ceisiadau bob blwyddyn am arian cyfalaf i ymgymryd â rhai o'r strydoedd a gofnodir ar y gofrestr waith, a rhoddwyd arian eleni i dargedu'r lleoliadau hynny lle'r oedd ceisiadau wedi'u derbyn. Rhoddwyd £50,000 o archebion i'r contractwr cynnal a chadw cyfredol i ymgymryd â'r mathau hyn o waith yn y flwyddyn ariannol hon. Mae'r strydoedd ar y gofrestr waith wedi cael eu blaenoriaethu yn seiliedig ar gategoreiddio'r llwybr troed, sy'n seiliedig ar y cod ymarfer. Mae gan strydoedd sydd wedi’u categoreiddio’n uwch fwy oddefnyddwyr, ac felly maent wedi'u targedu yn gyntaf. Gan fod y lleoliadau hyn ar gyffyrdd cerbytffyrdd, defnyddir categori uwch y ddwy stryd a ymunir i asesu'r flaenoriaeth.

Mae unrhyw waith priffyrdd newydd yn cydymffurfio â'r deddfau priodol ac yn sicrhau eu bod yn cydymffurfio â'r DDA.

Os oes problemau ynghylch mynediad o eiddo preifat i'r briffordd, mater i'r eiddo preifat yw mynd i'r afael â hwy o fewn eu ffiniau.

Gofynnodd y Cynghorydd Thomas gwestiwn atodol ynghylch a fyddai'r cyllid o £50,000 yn mynd i'r afael â'r ôl-groniad o geisiadau. Cadarnhaodd yr Aelod Cabinet Cymunedau na fyddai'r cyllid o £50,000 yn cwmpasu'r ôl-groniad sy'n fater i’r sir gyfan. 

Tynnodd y Cynghorydd Webster sylw at yr anawsterau a brofwyd gan drigolion ward Newcastle â phobl yn parcio mewn strydoedd er mwyn cyrraedd canol y dref a holodd a ellid gweithredu cynlluniau parcio pellach ar gyfer preswylwyr er mwyn lliniaru'r broblem. Gofynnodd yr Aelod Cabinet Cymunedau i'r Cynghorydd Webster a'r Cynghorydd T Thomas roi manylion iddo am y strydoedd yr effeithiwyd arnynt yn eu ward er mwyn iddo ofyn i'r swyddogion edrych ar y problemau a amlygwyd.

Hysbysodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol Cymunedau yr Aelodau fod gan y Cyngor raglen flaenoriaethu ar gyfer parcio i breswylwyr a gellid ystyried ceisiadau am gyrbiau gollyngedig fel rhan o gyllid o fewn y rhaglen gyfalaf.

Cwestiwn i'r Aelod Cabinet Gwasanaethau Cymdeithasol a Chymorth Cynnar gan y Cynghorydd Altaf Hussain

Yn ôl Coleg Brenhinol Meddygaeth Frys Cymru, mae Adrannau Damweiniau ac Achosion Brys mewn Ysbytai Cymreig yn debyg i faes y gad. Mae Llywodraeth Cymru yn beio achosion ffliw, cynnydd mewn galwadau dros y Nadolig a Norofirws y Flwyddyn Newydd. Dywedodd Dr Robin Roop, Is-Lywydd RCEM Cymru, i staff adran frys, mae’n teimlo fel maesy gad, mae diogelwch cleifion yn cael ei gyfaddawdu, mae hyn yn anniogel, yn anurddasol ac yn peri gofid i gleifion a'u perthnasau. Roedd yn rhaid i nifer o Fyrddau Iechyd ledled Cymru ohirio llawdriniaeth oherwydd pwysau'r gaeaf. Fe wnaeth ABMU ganslo’r rhan fwyaf o lawfeddygaeth gynllunedig arferol. Mae Ysgrifennydd Iechyd Cymru wedi ymddiheuro i'r cleifion y mae eu llawfeddygaeth wedi cael e chanslo.

Mae hyn yn golygu y bydd mwy o gleifion, yn arbennig pobl h?n, yn cael eu derbyn trwy adran Ddamweiniau ac Achosion Brys gyda Ffliw, problemau Anadlol, cwympiadau ac ati. Bydd rhai o'r cleifion hyn yn cael eu rhyddhau cyn bo hir.

A ydym wedi ein cyfarparu’n ddigonol o ran y Gofal Cymdeithasol ar gyfer y cleifion hyn a ryddheir ar Lefel y Cyngor ac a fydd yr aelod Cabinet yn sicrhau'r siambr na fydd unrhyw syndrom blocio gwelyau yn ein hysbytai oherwydd oedi mewn gofal cymdeithasol?

Ymateb:

Teimlir effaith 'pwysau’r gaeaf' ar draws y system iechyd a gofal cymdeithasol gyfan ac felly mae'n rhaid i'r ymateb i'r pwysau hyn ddod o'r system gyfan hefyd. Pan fydd yr ysbyty ar uwchgyfeirio Lefel 4, mae hyn, yn ei dro, yn effeithio ar gapasiti ein timau cymunedol.

Y cyd-destun ym Mhen-y-bont ar Ogwr yw bod timau integredig sefydledig a hanes cryf o weithio mewn partneriaeth ar draws y sector iechyd a gofal cymdeithasol. Mae hyn yn golygu bod gennym berthynas gryf a phrosesau ar waith y gallwn ni ddibynnu arnynt ar adegau heriol o'r fath. Ar hyn o bryd mae gennym alwadau cynadledda ffôn dyddiol gyda'r ysbyty POW ar gyfer pobl yn cael eu rhyddhau ym maes gofal cymdeithasol a chyfarfodydd dyddiol ar gyfer llif ysbyty ehangach. Mae uwch reolwyr ar y ddwy ochr yn ymrwymedig i gyfathrebu'n rheolaidd i ddatrys problemau ar y cyd ynghylch y sefyllfaoedd hynny sy'n gwarantuuwchgyfeirio. Er mwyn ymateb i'r pwysau presennol ar ofal cymdeithasol ym Mhen-y-bont ar Ogwr, mae'r dilynol wedi eu sefydlu:

• Tîm cymunedol integredig sy'n cynnwys 2 Meddyg Cymuned
• Tîm Clinigol Acíwt yn ei le sy'n gweithredu dros 7 diwrnod
• Tîm gwaith cymdeithasol ysbyty sy'n canolbwyntio eu sylw ar ryddhau’n effeithiol
• Mae 2 aelod o staff sydd rhyngddynt yn mynychu pob cylch bwrdd priodol ac yn derbyn atgyfeiriadau uniongyrchol, mae hon yn ymagwedd ragweithiol i sicrhau bod cleifion, sy'n addas i'w rhyddhau o safbwynt feddygol, yn cael eu 'tynnu' o'r ysbyty
• Gwasanaeth Gwell yn y Cartref ar waith sy'n wasanaeth rhyddhau tymor byr sy'n hwyluso rhyddhau o'r ysbyty yn gynnar fel nad yw cleifion yn aros am asesiad gwaith cymdeithasol neu wasanaeth gofal arall.    

Ar hyn o bryd, mae BCBC wedi gallu ymateb yn gyflym ac yn briodol ac mae'r nifer o achlysuron rhyddhau lle roedd oedi oherwydd rhesymau gofal cymdeithasol ar unrhyw un adeg yn isel iawn ac mae'r rhain yn cael blaenoriaeth uchel iawn. Mae problemau ehangach yn y system, er enghraifft mae prinder gwelyau EMI nyrsio o fewn y Bwrdeistref. Er bod cynlluniau ar waith i ddatblygu'r sector hwn, bydd hyn yn cymryd rhai misoedd i'w cyflawni.

Gofynnodd y Cynghorydd Hussain gwestiwn atodol, ynghylch a oes cynllun uchelgeisiol i fynd drwy'r blynyddoedd anodd ar lefel leol fel ein bod ni wedi paratoi'n dda ar gyfer blynyddoedd y dyfodol y mae'r panel wedi rhybuddio amdanynt. Cyfeiriodd hefyd at y pryderon yngl?n â'r symudiad o ABMU i Fwrdd Iechyd Cwm Taf a chan mai BCBC yw'r prif randdeiliaid sy'n hwyluso'r symudiad, a ydynt wedi ystyried codi'r mater hwn gyda Bwrdd Iechyd Cwm Taf i sicrhau bod cleifion yn trosglwyddo o gyfleusterau iechyd i ofal cymdeithasol mor llyfn â phosibl a pha drafodaethau maen nhw wedi'u cael gyda Chwm Taf o gwmpas ymaes hwn?

Dywedodd Aelod Gwasanaethau Cymdeithasol a Chymorth Cynnar y Cabinet fod angen diwygio'n lleol ac yn genedlaethol fel ei gilydd a bodangen ymagwedd bartneriaeth. Rhoddodd sicrwydd y byddai pob ymdrech yn cael ei gwneud i sicrhau na fyddai trigolion yn aros yn yr ysbyty yn hwy nag yr oedd ei angen. Dywedodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol, Gwasanaethau Cymdeithasol a Lles fod y Cyngor bob amser yn uchelgeisiol a bod ganddo hanes da ynghylch trosglwyddiadau i ofal a’i fod yn y chwartel uchaf ar gyfer perfformiad. Hysbysodd hi’r Cyngor hefyd fod Ysgrifennydd y Cabinet wedi lansio adolygiad o ffiniau bwrdd iechyd yn ddiweddar ac y byddai cyflwyniad ar y cynigion yn cael ei wneud i gyfarfod y Cyngor ym mis Mawrth lle byddai'r Prif Weithredwr a Chadeirydd Bwrdd Iechyd Cwm Taf yn bresennol.