Cyflwynwyd adroddiad gan y Cyfarwyddwr Corfforaethol - Gwasanaethau Gweithredol a Phartneriaeth, a'i ddiben oedd hysbysu'r Pwyllgor o'r materion a wynebir gan ddioddefwyr cam-drin domestig, trais yn erbyn menywod a thrais rhywiol mewn cymunedau Penybont-ar-Ogwr, ac amlinellu'r llwybrau cymorth sydd ar gael i ddioddefwyr o'r fath.

Cyflwynodd y Cadeirydd y Rheolwr Busnes Rhanbarthol o Calan DVS a chydgysylltydd cam-drin domestig y Cyngor, a roddodd gyflwyniad Power Point ar y cyd ar y pwnc pwysig hwn.

Roedd y cyflwyniad wedi cynnwys y materion canlynol:-

·         Cefndir ac amcanion

·         Cam-drin cam-domestig ym Mhenybont

·         Sut mae Penybont yn ymateb

·         Y Dioddefwyr

·         Y Tramgwyddwyr

·         Plant

·         Assia Suite (Safle un-stop ar gyfer cymorth)

Y llwybrau cymorth a ddarperir yn sgil cyflwyno'r 'Ddeddf Trais yn erbyn Menywod, Cam-drin Domestig a Thrais Rhywiol (Cymru) 2015' – a gafodd Cydsyniad Brenhinol ar 29 Ebrill 2015.

Cefnogwyd y Ddeddf uchod hefyd gan rai darnau allweddol eraill o ddeddfwriaeth, megis Deddf Llesiant Cenedlaethau'r Dyfodol (Cymru) 2015 a Deddf Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant (Cymru) 2014, ymhlith eraill.

Nod y Ddeddf uchod oedd atal, amddiffyn a chefnogi dioddefwyr.

Bydd darpariaethau'r Ddeddf yn sicrhau bod pob awdurdod perthnasol yn gweithio yn unol â gweledigaeth strategol gyfunol a rennir, a fydd yn arwain at wasanaethau gwell a mwy cyson ar gyfer y rhai y mae trais yn erbyn menywod, cam-drin domestig a thrais rhywiol yn effeithio arnynt.Mae'r Ddeddf hefyd yn creu arweinyddiaeth proffil uchel ar y gwahanol faterion, er mwyn sicrhau eu bod yn cael eu blaenoriaethu ar lefel leol a chenedlaethol.

Esboniodd y swyddogion bod y Ddeddf hefyd wedi cyflwyno gofynion o ran:

a)    Gweinidogion Cymru iddynt:

1.    Baratoi a chyhoeddi Strategaeth Genedlaethol:

2.    Penodi Ymgynghorydd Cenedlaethol ar Drais yn erbyn Menywod a ffurfiau eraill o Drais, Cam-drin Domestig a Thrais Rhywiol ar sail Rhyw.

b)    Yr angen i Awdurdodau Lleol, Byrddau Iechyd Lleol, Awdurdodau Tân ac Achub ac Ymddiriedolaethau GIG (yr awdurdodau perthnasol) i baratoi a chyhoeddi strategaehau er mwyn cyfrannu tuag at gyflawni pwrpas y Ddeddf

c)    Yr angen i Awdurdodau Lleol i adrodd ar sut y maent yn mynd i’r afael â materion Trais as Sail Rhyw, Cam-drin Domestig a Thrais Rhywiol o fewn eu swyddogaethau addysgol, gan gynnwys unrhyw weithred a gymerir o fewn ysgolion.

Sut mae Penybont yn ymateb?

• Fframwaith Hyfforddi Cenedlaethol – i sicrhau bod pob aelod o staff wedi'i hyfforddi'n briodol i'r rolau a'r cyfrifoldebau (drwy bwerau cyfarwyddyd Llywodraeth Cymru)
• IDVA? IDSVA a MARAC
• Lloches (i fenywod)
• Lloches (i ddynion) (mae hyn yn cael ei archwilio ar hyn o bryd)
• Assia Suite
• Llwybrau Cymorth i blant a phobl ifanc
• Llwybrau Cymorth i ddioddefwyr
• Asesiadau ar gyfer Teuluoedd
• Dulliau o ymyrraeth ar gyfer tramgwyddwyr

Yn eu tro, ymhelaethodd y Swyddogion Cyflwyno ar bob un o'r dulliau cymorth uchod, er budd yr Aelodau.

Roedd yr adroddiad (a'r cyflwyniad) yn nodi bod y pwnc dan drafodaeth wedi'i ddiffinio gyda'i gilydd fel:

"unrhyw ddigwyddiad neu batrwm o ddigwyddiadau o ymddygiad rheoli, gorfodi neu fygwth, trais neu gam-drin rhwng y rheini sy'n 16 oed neu'n h?n sydd, neu a fu, yn bartneriaid agos neu'n aelodau o'r teulu, waeth beth fo'u rhyw neu eu rhywioldeb."

Gall hyn gynnwys ond heb fod wedi cyfyngu i gategorïau cam-drin megis y canlynol, er enghraifft:-

1. Seicolegol
2. Corfforol
3. Rhywiol
4. Ariannol
5. Emosiynol

Mae'r grwpiau caiff eu heffeithio gan drais domestig ac ati yn dod o dan faterion menywod, dynion, anabledd, ethnigrwydd, oedran, a grwpiau fel Lesbiaidd, Hoyw, Deurywiol a Thrawsrywiol (LHDT).

Gwnaeth yr Aelodau'r pwyntiau canlynol fel rhan o'u harsylwadau ar gam-drin a thrais domestig ac ati:-

1. Y pwysigrwydd o roi mewn lle dulliau ymyrraeth ac atal cynnar;
2. Y pwysigrwydd o bob asiantaeth cyfrannu yn gweithio'n gydlynus ac ar yr un cyflymder a gyda'r â'r un nodau cyffredin;
3. Datblygu mesurau atal a rheoli trais domestig ac ati pellach, yn erbyn dynion yn ogystal â menywod;
4. Gwnaed cais am ddata pellach (uwchlaw'r hyn a geir yn yr adroddiad a'r cyflwyniad) yn manylu ar y nifer a'r gwahanol fathau o drais domestig sy'n digwydd ar draws gwahanol grwpiau o gymdeithas, gan gynnwys ar gyfer trawsrywedd (gan gynnwys y rhai mewn llochesi);
5. A oes yna ddigon o gymorth ar waith ar gyfer pobl h?n sydd efallai’n dioddef o Gam-drin Domestig;
6. A oes mesurau digonol ar waith i gefnogi unhryw bartneriaid newydd o dramgwyddwyr risg uchel.

Caewyd y drafodaeth ar yr eitem hon gan yr Arweinydd a'r Aelod Cabinet ros Wasanaethau Cymdeithasol a Help Cynnar, drwy gymeradwyo faint o waith oedd yn cael ei wneud gan y sefydliadau partner perthnasol a weithiodd gyda'i gilydd i ddarparu cymorth i ddioddefwyr trais domestig, a chroesawodd fwy o ddata, fel gwerthuso gwahanol dueddiadau; pwy oedd yn y perygl mwyaf; a gwybodaeth bellach ynghylch canlyniadau cadarnhaol i ddioddefwyr, ac ati.

Teimlodd y byddai gwybodaeth fel hyn yn gallu cael ei chynnwys mewn adroddiad i’r Cabinet yn y dyfodol.

PENDERFYNWYD:              Bod yr adroddiad yn cael ei nodi.