Adroddodd y Rheolwr Cleientiaid Archwilio ar grynodeb o sut mae'r Cyngor yn rheoli'r risg o dwyll gyda'r nod o atal, canfod ac ymchwilio i dwyll ac adrodd amdano.  Cyflwynodd hefyd ddiweddariad i'r Fenter Twyll Genedlaethol ddiweddaraf (Ymarfer NFI).

Adroddodd y Rheolwr Cleientiaid Archwilio fod y Cyngor yn gosod safonau uchel i Aelodau a Swyddogion wrth gynnal materion y Cyngor, a'i fod bob amser wedi delio ag unrhyw honiadau neu amheuon o dwyll, llwgrwobrwyaeth a llygredigaeth yn brydlon. Mae ganddo bolisïau, gweithdrefnau a mecanweithiau adrodd ar waith i atal, canfod ac adrodd am dwyll, llwgrwobrwyaeth a llygredigaeth. Mae'r rhain yn cynnwys Strategaeth a Fframwaith Twyll, Polisi Chwythu'r Chwiban, Cod Ymddygiad TGCh a'r Polisi Gwrth-dwyll a Llwgrwobrwyaeth.  Nododd fod y Strategaeth a Fframwaith Twyll ar gyfer y cyfnod 2018/19 hyd at 2020/21 wedi cael ei adolygu a'i adrodd i'r Pwyllgor Archwilio ym mis Ionawr 2019, ac yn parhau i fod yn sail i ymrwymiad y Cyngor i bob ffurf ar lwgrwobrwyaeth a llygredigaeth, p'un a geisir gwneud hynny'n allanol neu'n fewnol.  Nid oes canllawiau newydd wedi cael eu cyflwyno ers y dyddiad hwn ac felly ni chynigir newidiadau i'r strategaeth bresennol. 

Adroddodd y Rheolwr Cleientiaid Archwilio fod y Strategaeth a Fframwaith Twyll yn cynnwys gwaith adweithiol a rhagweithiol.  Cyflwynwyd y gwaith rhagweithiol mewn cynllun gweithredu a oedd wedi cael ei ddiweddaru, ac amlygwyd ei gynnydd gan y Rheolwr Cleientiaid Archwilio, a amlinellodd y datblygiadau mae'r cyngor yn eu cynnig dros y tymor canol, i wella ymhellach ei wytnwch i dwyll a llygredigaeth.  Nododd fod hyfforddiant ymwybyddiaeth o dwyll effeithiol yn cael ei ddatblygu i Aelodau a Swyddogion.  Mae pecyn cymorth gwrth-dwyll i ysgolion wedi cael ei ddrafftio gydag archwiliad iechyd hunanasesu atodol.

Rhoddodd y Pennaeth Cyllid Dros Dro a Swyddog Adran 151 wybod i'r Pwyllgor am ymarfer gorfodi diweddar a ymgymerwyd gan yr awdurdod yn erbyn y camddefnydd o'r cynllun Bathodyn Glas.  Gwnaeth y Cyngor weithio mewn partneriaeth â thîm arbenigol o Gyngor Dinas Portsmouth, a arweiniodd at 68 ymyriad, yr oedd 15 ohonynt yn ddigon difrifol i dderbyn cosb benodol, gyda gweithredu pellach dan ystyriaeth.  Rhoddodd swyddogion gyngor i yrwyr, gan nodi'r defnydd cywir o'r cynllun, fodd bynnag roedd y Cyngor wedi rhybuddio na fyddai camddefnyddio'r gwasanaeth yn cael ei oddef.  Rhoddodd y Pennaeth Cyllid Dros Dro a Swyddog Adran 151 wybod i'r Pwyllgor y gellid derbyn cosb o hyd at £1,000 am gamddefnyddio'r Bathodyn Glas, gyda'r gosb yn cynyddu i fwy na £5,000 mewn achosion o dwyll. 

Adroddodd y Rheolwr Cleientiaid Archwilio fod y Fenter Twyll Genedlaethol wedi cynnal ymarferion paru data yn 2016 a 2018, ac o bwys, roedd y canlyniadau paru ar gyfer unigolion yn derbyn Gostyngiad Unigolyn Sengl.  Nododd fod y parau ar gyfer yr ymarfer paru data mwyaf diweddar a gynhaliwyd yn 2018 wedi cael eu cyhoeddi.  Hyd yn oed, mae 729 o barau wedi cael eu hadolygu gyda chyfanswm o £39,576 wedi cael ei adnabod fel twyll neu gamgymeriad posibl, gyda £15,522 wedi cael ei adennill.                    

Gofynnodd y Pwyllgor am eglurhad yngl?n â'r rhesymau am y gwahaniaeth rhwng y symiau a or-hawliwyd ac adenillwyd ar gyfer y rhai hynny sy'n derbyn Gostyngiad Unigolyn Sengl fel rhan o'r ymarfer yn 2016.

PENDERFYNWYD:    Bod y Pwyllgor wedi nodi'r adroddiad, y mesurau ar waith a'r gwaith a wneir i atal a chanfod twyll a chamgymeriadau.